وابستگی شدید صنعت به شرایط سیاسی باید درمان شود

بازار بیمه ما متأثر از وضعیت اقتصادی کشور است

در 4 دهه گذشته رشد بیمه‌های بازرگانی بر فراز سایر بخش‌های اقتصاد بوده است

به نظر می‌رسد صنعت بیمه با توجه به شرایط اقتصادی و سیاسی کشور با ریسک‌های متعددی مواجه است. از یک‌سو با اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران، امکان واگذاری اتکایی به خارج از کشور وجود ندارد و عدم پذیرش ریسک از سوی بیمه‌گران خارجی می‌تواند ریسک صنعت بیمه را افزایش دهد.  از سوی دیگر، وضعیت اقتصادی کشور ثباتی ندارد و تورم بالا، میل به پس‌انداز را کاهش داده و از جذابیت سرمایه‌گذاری در حوزه بیمه و خصوصاً خرید بیمه‌نامه‌های زندگی کاسته است.به اعتقاد کارشناسان این صنعت، وابستگی شدید صنعت به شرایط سیاسی، نرخ بالای تورم، عدم وجود برنامه استراتژیک در سطوح مختلف، وجود تفکر سنتی و اختلال خودبزرگ‌بینی در صنعت بیمه، فقدان نقدینگی جهت ایفای تعهدات مالی قراردادهای منعقده بیمه‌ای در سطح ملی در زمان رخداد خسارت‌، کاهش توانگری مالی شرکت‌ها، زیان‌های احتمالی ناشی از سرمایه‌گذاری در سایر محل‌های مجاز مانند بورس و املاک و عدم برگشت بهای تمام‌شده سرمایه‌گذاری در کوتاه‌مدت و عدم توجه کافی به مسائل مربوط به حوزه‌های مختلف فناوری اطلاعات و استارت آب‌های مخرب و فقدان رتبه‌بندی شرکت‌های بیمه از مهم‌ترین چالش‌های صنعت بیمه محسوب می‌شود.

بااین‌حال، پرتفوی بیمه‌ای شرکت‌های بیمه در سال‌های اخیر روند صعودی داشته و به نظر می‌رسد باوجود تمامی مشکلات و محدودیت‌ها، این صنعت عملکرد قابل قبولی داشته است.  در حال حاضر بسیاری از شرکت‌های بیمه‌ای ایرانی جزو شرکت‌های بزرگ بیمه‌ای در منطقه خاورمیانه هستند؛ از طرفی نیز شرکت‌های بیمه‌ای ایران توانسته‌اند علیرغم فقدان دسترسی به بازارهای جهانی طی سالیان اخیر، انعطاف‌پذیری بالایی از خود نشان دهند و قادر به مدیریت شرایط بوده‌اند؛ همچنین ایران ازلحاظ ذخایر نفتی و گازی دومین کشور برتر در جهان بوده و ازاین‌رو افزایش حجم پروژه‌های نفتی و گازی، ترویج فرهنگ بیمه و پتانسیل بالای جذب قراردادهای بیمه‌ای و ضریب خسارت پایین برخی رشته‌های بیمه‌ای به‌عنوان فرصت شناخته می‌شوند.

جهت بررسی وضعیت شرکت‌های بیمه گفت‌وگویی با معصوم ضمیری مدیرعامل شرکت بیمه پاسارگاد انجام داده که چکیده‌ای از آن را می‌خوانید.

چرا صنعت بیمه در 40 سال اخیر هنوز نتوانسته است سهم شایان توجهی در اقتصاد کشور کسب کند؟

بیمه سهم زیادی از اقتصاد کشور دارد. بازار بیمه ما تقریباً رشد بیش از رشد اقتصادی کشور را دارد. بنابراین می‌توان گفت در حال حاضر سهم بیمه‌های بازرگانی در کشور ما نسبت به رشد اقتصادی مرتباً سیر صعودی داشته است. به همین دلیل نفوذ بیمه در کشور ما روزبه‌روز در حال افزایش است.

مفهوم ضریب نفوذ بیمه، نسبت حق بیمه به درآمد ناخالص داخلی است. این نسبت مرتب در حال افزایش است و نشان می‌دهد که  در سرعت رشد نقش صنعت بیمه و بیمه‌های بازرگانی بیشتر از بخش‌های دیگر اقتصادی است.

چرا مردم اطلاعات از بیمه در حد بازنشستگی و شخص ثالث است؟

باید کار فرهنگی انجام شود و در این راستا، همکاری رسانه‌ها بسیار مؤثر است. البته این مورد هم نسبی است. اگر نگاهی به سال‌های گذشته داشته باشیم، واضح است که در سال‌های قبل در جامعه در مورد بیمه‌های عمر وزندگی اطلاعات چندانی وجود نداشت و صحبتی هم نمی‌شد؛ حال‌آنکه این روزها بیمه‌نامه‌های عمر برای افراد جامعه موضوع ناشناخته‌ای نیست. بنابراین باید گفت به‌صورت نسبی، آگاهی مردم و بالا رفتن فرهنگ بیمه‌ای در کشور ملموس است؛ اما معتقدم در این زمینه باید بیش از این‌ها کار شود.

چرا پرتفوی بیمه‌ها تا 5 سال قبل، روند ساکنی داشت؟

در حال حاضر پرتفوی شرکت‌های بیمه درحال‌توسعه و رشد است و این روند نه از 5 سال پیش، بلکه از زمانی که بخش خصوصی شروع به فعالیت کرد، آغازشده است. بازار بیمه و پرتفوی شرکت‌ها در حال رشد است؛ ولی بازار بیمه ما متأثر از وضعیت اقتصادی کشور نیز هست. وضعیت اقتصادی کل کشور بر بازار بیمه کشور اثر می‌گذارد و وضعیت پرتفوی بیمه‌ها نیز متأثر از اوضاع اقتصادی کشور است.

اهداف کلان صنعت بیمه در افق 1404 کجاست؟

کسب مقام اول در صنعت بیمه منطقه آسیای جنوب غربی (شامل آسیای میانه، قفقاز، خاورمیانه و کشورهای همسایه)؛ تحقق شرایط تجاری و رقابتی برای صنعت بیمه کشور ؛ بهره‌مندی دهک‌های پایین درآمدی از خـدمات بیمه‌ای و تعـادل در پوشـش بیمه‌ای مناطق مختلف کشور؛  عرضه خدمات همه‌جانبه بیمه‌ای به خانوارها، بنگاه‌های اقتـصادی و مـشتریان خـارجی، به‌صورت آسان، سریع، مشتری مدار و ارزان ؛ ارتقاء اعتماد عمومی نسبت به صنعت بیمه کشور ؛ ارتقاء نظارت در صنعت بیمه کشور با تقویت نظارت بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران؛ بهره‌برداری مناسب صنعت بیمه از ظرفیت‌های اقتصادی کشور؛ توازن بیمه‌های اتکایی قبولی و اتکایی واگذاری با خارج از کشور ؛ و تقویت جایگاه صنعت بیمه در حفظ سرمایه‌های ملی  است. بیمه مرکزی با بازنگری و اصلاح فرایندهای ناکارای موجود در صنعت و ایجاد زیرساخت‌های کلیدی جدید، توانسته جایگاه عملکردی صنعت بیمه طبق شاخص‌های جهانی را  ارتقاء بخشد.

معایب صنعت بیمه را چگونه می‌بینید؟

وابستگی شدید صنعت به شرایط سیاسی، نرخ بالای تورم، عدم وجود برنامه استراتژیک در سطوح مختلف، وجود تفکر سنتی و اختلال خودبزرگ‌بینی در صنعت بیمه، فقدان نقدینگی جهت ایفای تعهدات مالی قراردادهای منعقده بیمه‌ای در سطح ملی در زمان رخداد خسارت‌، کاهش توانگری مالی شرکت‌ها، زیان‌های احتمالی ناشی از سرمایه‌گذاری در سایر محل‌های مجاز مانند بورس و املاک و عدم برگشت بهای تمام‌شده سرمایه‌گذاری در کوتاه‌مدت و عدم توجه کافی به مسائل مربوط به حوزه‌های مختلف فناوری اطلاعات و استارت آب‌های مخرب و فقدان رتبه‌بندی شرکت‌های بیمه از مهم‌ترین چالش‌های صنعت بیمه محسوب می‌شود.

تنوع‌پذیری چگونه در بدنه بیمه افزایش پیدا می‌کند؟

به‌منظور ایجاد تنوع در شرکت‌های بیمـه، شفاف‌سازی و تخصصی سازی مؤسـسات بیمه و افزایش توان نگهداری ریسک، با تصویب هیئت‌وزیران در چند سال اخیر حداقل سرمایه شرکت‌های بیمه افزایش قابل‌توجهی یافته است.

برای اصـلاح و تقویت نظام نظارت تعرفه‌ای و اسـتقرار نظـام نظارت مالی با تصویب مقررات لازم در شورای عالی بیمه، اقدامات دیگری هم ازجمله تصویب آیین‌نامه ضوابط نحوه تعیین میزان حق بیمه رشته‌های بیمه غیرزندگی مستقیم؛ تصویب آیین‌نامه نحوه محاسبه و نظارت بر توانگری مالی مؤسسات بیمه؛ تصویب آیین‌نامه تعیین صلاحیت اکچوئر رسمی بیمه و تصویب آیین‌نامه حمایت از حقوق بیمه‌گذاران، بیمه‌شدگان و صاحبان حقوق آن‌ها صورت گرفته است.