شهر باستانی سومری ‘گیرسو’ (Girsu) در شمال عراق، که تقریباً در میانه راه شهر مدرن بغداد و بصره قرار دارد، یکی از اولین شهرهای کشف شده دنیاست. گیرسو حداقل به مدت 5000 سال پایتخت قلمرو پادشاهی لاگاش (Lagash) بود؛ کلان‌شهری مقدس که به نینگیرسو (Ningirsu)، خدای افسانه‌ای سومریان، اختصاص داشت و همچنان پس از اینکه قدرت سیاسی به شهر لاگاش انتقال یافت، پایتخت مذهبی باقی ماند. تمدن سومریان برای اولین بار در شهر گیرسو – در قالب هزاران لوح میخی که حاوی مطالب اقتصادی، دولتی و بازرگانی این شهر بودند – کشف شد. پژوهش‌ها و حفاری‌های این منطقه باستان‌شناسی عظیم در طی بالغ بر پنجاه سالِ گذشته، به کشف مهمترین مقبره‌ها و آثار تاریخی مهمِ هنر و معماری سومری انجامیده است. در میان این اکتشافات یک پل چهار هزار ساله از جنس خشت پُخته وجود دارد که قدیمی‌ترین پُل کشف‌شده دنیا تا به اینجای تاریخ است. در ادامه، قصد داریم تا این پل عجیب و کهنسال را بیشتر واکاوی کنیم.
گیرسو ابتدا در سال 1877 توسط گروهی از باستان‌شناسان فرانسوی کشف شد، که البته اتفاق بسیار نافرخنده‌ای بود! زیرا این منطقه مدت‌‌ها پیش از کشف تکنیک‌های مدرن حفاری و حفاظت، خاکبرداری شده بود. فرانسوی‌ها چندان مشتاق نبودند از تشریفات پیروی کنند و اهمیت بسیار کمی به حفظ و نگهداری بقایای معماری می‌دادند. در نتیجه شکارچیانِ گنج مقدار زیادی از الواح و سایر مصنوعات را به غارت بردند و آن‌ها را به مجموعه‌داران فروختند. در کنار 4000 لوحی که توسط فرانسوی‌ها حفاری شد، تخمین زده می‌شود بین 35000 تا 40000 لوح دیگر از گیرسو به غارت رفته، و متعاقباً در بازار ظاهر شده‌اند!
پُل گیرسو نخستین بار در دهه‌ی 1920 کشف شد. در آن زمان، این مکان را به عنوان سازه‌های مختلفی از جمله معبد، سدّ و تنظیم‌کننده‌ی آب معرفی کرده بودند. باستان‌شناسان اخیراً متوجه شدند این بنا، پُلی است که روی یک آب‌راه باستانی ساخته شده بود. این پُل پس از حفاری‌های انجام شده در حدود یک قرن پیش، رها شده و در معرض باد و باران و سایر عوامل قرار گرفته و برای حفاظت یا مدیریت آن، تلاشی صورت نگرفته بود.
نام عربی مدرن گیرسو، تِلّو (Tello) است، و این منطقه هم‌اکنون توسط موزه‌ی بریتانیا (British Museum)، با کمک‌هزینه‌ای از سوی دولت انگلستان برای آموزش مدیریت میراث فرهنگی و مهارت‌های عملی باستان‌شناسی به باستان‌شناسان عراقی، مورد استفاده قرار گرفته است. بنابر اعلامیه‌ای که اخیراً توسط این موزه اعلام شد، ترمیم پل 4000 ساله بخشی از این برنامه آموزشی خواهد بود.
به نظر شما چرا کشورهای واقع در خاورمیانه، به آثار باستانی‌شان آنطور که باید و شاید اهمیت نمی‌دهند و به جای خودشان، کشورهای اروپایی در حفظ و نگهداری این آثار، کوشاتر هستند؟
منبع: amusingplanet.com
