مدیر حراج باران که به شکل تخصصی در حوزه خط و خوشنویسی فعالیت دارد و آثاری با قدمت بیش از ۱۰۰ سال را از زمان قرن یکم هجری تا آثار به جا مانده از دوره قاجار را به فروش میرساند، میگوید: «حضور آثار با قدمت بالای ۱۰۰ در حراج هیچ مشکلی وجود ندارد؛ چراکه این آثار مالکیت شخصی دارند و اختیار فروش برعهده خودشان است؛ ضمن اینکه این آثار قدیمی از گنجینهها خارج و به معرض نمایش هم گذاشته میشوند که به توسعه و ترویج فرهنگ و هنری ایرانی و اسلامی کمک میکنند.»
در همین راستا محبوبه کاظمی، مدیر حراج باران در گفتوگویی با ایسنا از مراحل ارزیابی تشخیص اصالت آثار، امکان ارائه آثار هنری با قدمت بیش از ۱۰۰ سال و امکان خروج این آثار از مرزهای کشور و دسترسی به آثار هنری تاریخی سخن گفته است.
متن این مصاحبه به شرح زیر است:
_ حراج باران زیر نظر کدام نهاد فعالیت میکند؟ و آیا برای تشخیص اصالت و قدمت آثار ارائهشده در این حراج از نظر کارشناسان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سارمان میراث فرهنگی کمک میگیرید؟
حراج باران زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار میشود. به طور کلی حراجیها فقط با مجوز این وزارتخانه میتوانند برگزار شوند که ما نیز این مجوز را داریم. تعاملاتمان با سازمان میراث فرهنگی نیز به همان روالی که باید باشد، انجام میشود.
برای تمام آثاری که برای تشخیص قدمتشان نیاز به نظر کارشناسان هست از کارشناسان رسمی سازمان میراث فرهنگی استفاده میکنیم. در واقع تمام آثار قدیمی که در حراج ارائه میشوند، توسط این کارشناسان مُهر تأیید شده هستند. ما همیشه در این سالها آثاری را ارائه کرده و به فروش رساندهایم که اصالت آنها حتماً مورد تأیید این کارشناسان بوده است.
_ با توجه به مصوبه اخیر دولت درباره شرایط فروش آثار هنری با قدمت بیش از ۱۰۰ سال، شما برای ارائه و فروش آثار تاریخی در حراج باران با مشکل قانونی مواجه نیستید؟
به طور کلی ارائه آثار بالای ۱۰۰ سال از چند جهت مورد بررسی و توجه قرار میگیرند. در وهله نخست آثاری که در حراج باران ارائه میشوند از مجموعههایی هستند که مالکیت خصوصی دارند و به همین خاطر هم هیچ منع قانونی برای ارائه و فروش آنها وجود ندارد؛ چراکه هر مجموعهدار خصوصی میتواند آثارش را به نمایش و فروش بگذارد.
در بحث تأیید اصالت آثار قدیمی نیز ما از کارشناسان رسمی میراث فرهنگی کمک میگیریم. این در حالی است که اصولاً مسئولیت اصالت اثر بر عهده صاحب اثر است. در واقع کسی که اثری را به حراج معرفی میکند، تأیید اصالت اثر را نیز بر عهده دارد. اما از آنجایی که حراج در ایران موضوع تقریباً نویی به حساب میآید، حراجیها مسئولیت تأیید آثار را بر عهده گرفتهاند. ما نیز در حراج باران این دقتنظر را داریم که آثار ارائهشده در حراج حتماً از نظر اصالت تأیید شده باشند.
بنابراین برای حضور آثار با قدمت بالای ۱۰۰ در حراج هیچ مشکلی وجود ندارد؛ چراکه این آثار مالکیت شخصی دارند و اختیار فروش بر عهده خودشان است. ضمن اینکه این آثار قدیمی از گنجینهها خارج و به معرض نمایش هم گذاشته میشوند که به توسعه و ترویج فرهنگ و هنری ایرانی و اسلامی کمک میکنند.
_ از آنجایی که برخی از آثار فروختهشده در حراج باران از ارزش تاریخی برخوردار هستند، آیا شما در قبال فروش این آثار و خروج آنها از مرزهای کشور مسئولیتی دارید؟
کسی که یک اثر باقدمت خریداری میکند، طبیعتاً مسئولیت نگهداری از آن اثر را بر عهده میگیرد و نباید آن را بدون مجوز از کشور خارج کند. بنابراین مسئولیت خروج این آثار تاریخی به ما مربوط نمیشود. فردی که یک اثر با قدمت را از حراج خریداری میکند موظف است آن اثر را با مجوز از کشور خارج کند که این موضوع دیگر به ما مربوط نمیشود. کسانی که مخاطب و خریدار این دست از آثار هستند قطعاً خودشان به شرایط خرید و نگهداری چنین آثاری آگاه هستند و میدانند که شرایط خروج این آثار از کشور به چه صورت است.
اما ما در حراج باران آثار را از کشور خارج نمیکنیم، تحویل در خارج نداریم و حتماً به کسانی آثار را میفروشیم که در داخل کشور حضور داشته باشند.
_ دسترسی شما به آثار با قدمت تاریخی بالا به چه صورت فراهم میشود؟
نگارخانه ترانه باران و حراج باران با توجه به اینکه سالها در این حوزه فعالیت میکند، با مجموعهداران و هنرمندان زیادی تعامل پیدا کرده است. این مجموعهداران و هنرمندان با هدف توسعهی فرهنگی از برگزاری حراجهای اینچنینی حمایت میکنند و معتقدند که آثار هنری تاریخی باید به بهترین شکل ارائه شوند.
_ قدیمیترین اثری که در حراج باران به فروش رسیده است، مربوط به چه دوره تاریخی میشود؟
ما آثاری از خط کوفی از قرن یکم هجری تا آثار معاصر را داشتهایم. به هر حال هدف حراج باران این است که سیر تاریخ تحول خط و خوشنویسی را نشان بدهد و طبیعتاً در این مسیر از آثاری که از قرون اولیه اسلامی شکل گرفتهاند تا آثاری که در دوران معاصر خلق شدهاند استفاده میکند.