از فروردین سال 1398 اصلاح ساختار بودجه در دستور کار سازمان برنامه‌وبودجه قرار گرفته است؛ مقام معظم رهبری هم در آبان ماه سال 1397 به این مسئله تاکید کرده‌اند. محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه‌وبودجه هم درباره حذف درآمد نفت از بودجه جاری گفته است: «یارانه‌های پنهان و آشکار حدود ۱۳۰۰ هزار میلیارد تومان است که بخشی از آن را جایگزین درآمد نفت خواهیم کرد.» حالا لایحه بودجه در دستور کار مجلس قرار گرفته و برخی معتقد هستند که هنوز هم این لایحه بوی نفت می‌دهد و با آنچه درباره «بودجه بدون نفت» وعده داده شد، تفاوت دارد.
رضا پدیدار، عضو هیات نمایندگان اتاق ایران در گفت‌وگو با «پایگاه خبری اتاق ایران» می‌گوید: لایحه بودجه سال 1399 با تمام لایحه‌ها و قوانین بودجه در سال‌های قبل و بعد از انقلاب تفاوت ماهوی دارد؛ دولت در لایحه سال آینده در زمینه کسب درآمدها هنوز نتوانسته به ضریب اطمینان کافی برسد تا درآمدهای عمومی و عمرانی خود را در جایگاه امنی قرار دهد.
پدیدار می‌گوید: اگرچه قرار است بخش درآمد دولت از طریق مالیات و عوارض گمرکی تأمین شود اما همچنان نفت بخش اصلی درآمد بودجه سال آینده را تشکیل می‌دهد. البته درآمدهای مالیاتی، درآمدهای حاصل از عوارض و گمرک همیشه کمتر از پیش‌بینی‌ها وصول می‌شود.
به گفته عضو هیات نمایندگان اتاق ایران بخش درآمدی بودجه از محل فروش نفت و فرآورده نفتی در بازار منطقه‌ای بر اساس اطلاعات خامی که در لایحه بودجه منتشر شده، عددی بین 20 تا 23 درصد است که قطعاً تحقق آن جای علامت سؤال زیادی دارد و هنوز نتوانسته‌ایم به این ضریب اطمینان دست یابیم که آیا این سهم در بودجه تأمین خواهد شد یا نه.
رئیس کمیسیون انرژی و محیط‌زیست اتاق تهران معتقد است: اگرچه خیلی‌ها از کم‌رنگ شدن نقش نفت و سهم نفت در بودجه سال آینده صحبت می‌کنند ولی جزئیات بودجه نشان می‌دهد که هنوز هم این بودجه رنگ و بوی نفت می‌دهد.
او ادامه می‌دهد: دولت در بخشی از لایحه بودجه به منابع حاصل از خوراک میعانات گازی و پتروشیمی اشاره کرده است؛ قرار است از محل فروش خوراک پتروشیمی حدود 26 هزار میلیارد تومان نصیب دولت شود.
به گفته پدیدار، همین نکته بار تورمی و افزایش قیمت را در سال آینده در پی خواهد داشت. 60 درصد محصولات پتروشیمی در داخل مصرف می‌شود و حدود 40 درصد آن صادر می‌شود. با این پیش‌بینی به نظر می‌رسد با روند افزایش قیمت محصولات پایه‌ای و واسطه‌ای پتروشیمی روبرو خواهیم شد.
پدیدار تصریح می‌کند: در بودجه سال قبل درآمد حاصل از فروش فراورده نفتی حدود 43 هزار میلیارد توامان بود و این سهم در لایحه بودجه سال 1399 به 88 هزار میلیارد تومان رسیده است؛ یعنی سهم فروش فرآورده‌های نفتی رشد بالاتر صددرصد در بودجه دارد.
او ادامه می‌دهد: سهم درآمدهای نفتی در لایحه بودجه سال قبل 45 هزار میلیارد تومان بود و این سهم هم به 77 هزار میلیارد تومان رسیده است؛ بنابراین من به یقین معتقد هستم که بودجه سال آینده نفتی است نه متکی بر درامدهای مالیاتی و بدون نفت.
عضو هیات نمایندگان اتاق ایران تاکید می‌کند: در لایحه بودجه به فروش یک میلیون بشکه نفت در روز اشاره شده است، قرار است این سهم از طریق بورس انرژی و با استفاده زا پتانسیل بخش خصوصی عرضه شود. اما قبل از هر کاری دولت باید سازوکار مناسب و ضمانت مالی و خط مالی دقیقی برای این حوزه آماده کند وگرنه این پروژه با شکست مواجه می‌شود.
به‌گفته پدیدار، نکته دیگری که در بودجه سال آینده باید به آن اشاره شود سهم بودجه برای توسعه عمرانی حوزه انرژی است؛ سهم بودجه انرژی‌های تجدیدپذیر در خیلی از استان‌ها حذف شده است.
پدیدار تصریح می‌کند: از آنجا که عملکرد سازمان امور مالیاتی، گمرک و عوارض گمرکی نسبت به هدف‌گذاری پایین‌تر است، به نظر می‌رسد حدود 50 درصد بار بودجه سال 99 بر دوش منابع حاصل از فروش نفت، فرآورده‌های نفتی و محصولات و مشتقات پتروشیمی خواهد بود.
به گفته پدیدار، بودجه‌ای که بدون مشورت با بخش خصوصی یا بدون استفاده از ظرفیت بخش خصوصی تنظیم شده بار دیگر ما را با چالش جدی مواجه خواهد کرد.
