فاطمه اسماعیلی سال ۲۰۱۷ میلادی سالی خوب برای بازار سهام ایران بود به‌طوری که این بازار بازدهی بیش از ۲۰ درصدی را در کارنامه خود به ثبت رساند. این وضعیت مثبت اما تنها بر بورس تهران حاکم نبود و ۲۱ کشور از بورس تهران شرایط بهتری را تجربه کردند. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» از ۷۰ بورس بین‌المللی نشان از ثبت بازدهی مثبت برای بیش از ۸۷ درصد این بازارها دارد.
به گزارش رتبه آنلاین، به این ترتیب از مجموع ۷۰ بازار سهام مورد بررسی در سال میلادی گذشته، ۶۱ بازار با رشد نماگر اصلی خود همراه شدند و تنها ۹ بازار عملکردی منفی در کارنامه سال ۲۰۱۷ میلادی ثبت کردند. به این ترتیب از سال ۲۰۱۷ میلادی می‌توان به‌عنوان سالی سبز برای بازارهای سهام در سراسر دنیا نام برد. در این گزارش سعی بر آن است تا با نگاهی به آمار رشد شاخص ۷۰ بورس بین‌المللی، به بررسی چرایی بیشترین رشد و افت بورس‌های جهانی در سال ۲۰۱۷ بپردازیم.* بورس تهران در میان ۷۰ بازار سهام بین‌المللی با رشد ۲۲/ ۲۰ درصدی در رتبه بیست‌ودوم قرار گرفت. این مهم در حالی رقم خورد که صنایع کالامحور بورس تهران بیشترین بازدهی را نصیب سهامداران خود کردند. به این ترتیب گروه فلزات اساسی با رشد ۷۵ درصدی و پالایشی‌ها با کسب بازدهی ۶۲ درصدی در سال ۲۰۱۷ صدرنشین سایر صنایع بورسی شدند.
در این خصوص رشد مناسب قیمت‌ها در بازارهای جهانی بسیار تاثیرگذار بوده است. نگاهی به سابقه قیمت فلزات اساسی در بازارهای جهانی گواه این مطلب است. به این ترتیب در سال ۲۰۱۷ میلادی مس، آلومینیوم، روی و سرب به ترتیب با رشد ۳۱، ۳۴، ۲۴ و ۲۸ درصدی همراه شده‌اند. در عین حال بورس تهران شاهد کاهش نرخ سود بانکی، رشد ۹ درصدی نرخ دلار و افزایش حدود ۱۸ درصدی بهای نفت بود. عواملی که در مجموع بازار سهام را در مسیر صعودی قرار داد.
صدرنشینی بازار سهام آرژانتین
بورس آرژانتین تحت عنوان «مروال» در پایان سال ۲۰۱۷ میلادی، با کسب بازدهی بیش از ۷۷ درصدی، در صدر بازارهای سهام دنیا ایستاد. مائوریسیو ماکری در سال ۲۰۱۵ پس از آنکه به‌طور رسمی رئیس‌جمهور آرژانتین شد، سیاست‌های پوپولیستی رئیس‌جمهوری پیشین این کشور (کریستینا فرناندز دِ کریشنر) را برچید. وی کنترل واحد پول این کشور را تسهیل کرد. سازمان ملی آمار را از تغییر عامدانه آمار و شاخص‌های تورمی بازداشت و اختلاف موجود با صاحبان بدهی به تاخیر افتاده دولت را حل کرد. هر‌چند سیاست‌های ماکری مخالفان بسیاری نیز در این کشور دارد، اما به هر حال اقتصاد این کشور در مسیر رشد قرار گرفته است. مروال در سال ۲۰۱۶ بازدهی ۴۵ درصدی را تجربه کرد و در سال ۲۰۱۷ میلادی نیز بزرگترین برنده بازارهای سهام جهانی لقب گرفت.
ویتنام؛ ببر آینده اقتصاد آسیا
شاید اندکی جای تعجب داشته باشد اما بازار سهام ویتنام با کسب بازدهی ۵۵ درصدی در رتبه دوم برترین بورس‌های ۲۰۱۷ قرار گرفته است. اقتصاد ویتنام در سه دهه گذشته به‌طور میانگین رشد هفت درصدی را ثبت کرده که نشان می‌دهد این کشور جنوب شرق آسیا ۷۲ سال پس از استقلال در مسیری قرار دارد که تداوم شرایط فعلی در ۱۰ سال آینده آن را به اقتصادی همانند چین تبدیل می‌کند. شرایطی که باعث شده از این کشور به‌عنوان ببر آینده اقتصاد آسیا نام ببرند. ویتنام سال گذشته حدود ۱۷۰ میلیارد دلار صادرات داشت و پوشاک، کفش، محصولات دریایی، نفت خام، وسایل الکترونیک، محصولات چوبی، برنج، قهوه و ماشین‌آلات اصلی‌ترین اقلام صادراتی این کشور را تشکیل داد. آمارها نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (FDI) از دسامبر سال گذشته تاکنون با رشد ۴۴ درصدی همراه شده است. در مجموع به نظر می‌رسد تلاش این کشور برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی بیشتر، قرار گرفتن در کنار ۱۱ کشور دیگر برای تحقق توافق اقتصادی دو سوی اقیانوس آرام به رغم اینکه آمریکا با کنار کشیدن از آن مانع از تحقق این توافق شد، توسعه اقتصادی مردم و توان هزینه کردن بیشتر، افزایش کار کارخانه‌ها در مقایسه با صنایع سنتی و توسعه کسب و کارهای خصوصی و تنوع فعالیت‌ها در این کشور همه و همه از عواملی هستند که به توسعه اقتصادی و به دنبال آن رشد قابل توجه بازار سهام این کشور انجامیده است.
ترکیه در گذر از بحران‌های ۲۰۱۶
ترکیه که در سال ۲۰۱۶ با یک کودتای بزرگ و حملات تروریستی گسترده دست و پنجه نرم می‌کرد، در سال ۲۰۱۷ توانست عنوان چهارمین کشور دارای سریع‌ترین رشد در اروپا را به خود اختصاص دهد. بازار سهام ترکیه نیز با ثبت رشد حدود ۴۷ درصدی، پس از ویتنام در رده سوم بورس‌های جهانی قرار گرفت. شاخص معیار این کشور در سال ۲۰۱۷ با رشد ۴۸ درصدی همراه شد. دولت در این سال کاهش مالیات و برنامه ضمانت وام‌ها و وام‌دهی بانک مرکزی به بنگاه‌های کوچک را اجرایی کرد و باعث افزایش تولید ناخالص داخلی در سه ماهه سوم سال ۲۰۱۷ به میزان ۱۱ درصد شد.
عبور از رکود در نیجریه
شاخص اصلی بورس نیجریه پس از افتی که در اوایل سال ۲۰۰۸ میلادی تجربه کرد، با رشد ۴۶ درصدی در سال ۲۰۱۷ همراه شد و تا حدودی این فاصله را جبران کرد. این مهم در حالی رخ داد که این کشور در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ میلادی تحت تاثیر قیمت پایین نفت قرار گرفته بود و در کنار آن نیز حملات خشونت‌آمیز، مشکلات ارز، انتخابات و گسترش بیماری ابولا به شدت روی سرمایه‌گذاران تاثیر منفی گذاشت. با بهبود بهای نفت و تسهیل امور ارزی این کشور توسط بانک مرکزی برای مبادله ارزها اما زمینه خروج اقتصاد نیجریه از رکود را فراهم آورد. به دنبال آن بورس این کشور نیز در مسیر رشد قرار گرفت. در این میان بسیاری از تحلیلگران به افزایش ارزش سهام این کشور در سال ۲۰۱۸ میلادی نیز خوش‌بین هستند.
سیگنال ترامپی به بازار سهام آمریکا
با روی کار آمدن ترامپ، امید به لغو آیین‌نامه‌ها و مقررات فعلی حاکم بر بورس حتی برای کوتاه‌مدت و در کنار آن کاهش مالیات شرکت‌های بزرگ نقشی تعیین‌کننده در روند صعودی بازارهای سهام آمریکا داشت. وی در طول کمپین‌های انتخاباتی خود و ماه‌های اولیه ورودش به کاخ سفید از تعدادی از اهداف مشخص اقتصادی مثل تقویت رشد سالانه تولید ناخالص ملی به ۳ درصد، سخن گفت و قول داد اشتغال تولیدی را توسعه بخشد و کارگران کنار گذاشته شده را دوباره به کار گیرد. این سخنان ترامپ در مجموع شور و شوق خاصی به بازارهای سهام این کشور داد؛ به‌طوری که بازدهی نزدک در سال ۲۰۱۷ از ۲۹ درصد فراتر رفته و شاخص داوجونز نیز رشد ۲۶ درصدی را تجربه کند.
قطر؛ در گیرودار جنگ دیپلماتیک
در حالی که اکثر بازارهای اصلی سهام در سال ۲۰۱۷، دستاوردهای قابل توجهی داشتند، بازار سهام قطر مسیری نزولی را در پیش گرفت و با افت بیش از ۱۸ درصدی پس از ونزوئلا، در قعر جدول قرار گرفت. افزایش تنش‌های سیاسی منطقه‌ای در این کشور و قطع روابط دیپلماتیک برخی کشورها، ارتباطات و حمل و نقل قطر با کشورهای منطقه شاید مهمترین عامل تاثیرگذار در این روند بوده است. به این ترتیب قطع روابط دیپلماتیک کشورهای عربستان، امارات، بحرین و مصر با قطر، چالش‌های اقتصادی فراوانی را برای این کشور به همراه داشت. گفته می‌شود پیش از این بسیاری از خانواده‌های کم‌توان قطری برای تامین مایحتاج خود به‌طور روزانه و یا هفتگی به کشورهای همسایه سفر می‌کردند و حال بسته شدن راه‌های ارتباطی به این کشورها امنیت غذایی این کشور را نیز به خطر انداخته است. در عین حال کمبود مصالح برای پیشبرد طرح‌های عمرانی همواره مشکلاتی را برای صنعت ساخت و ساز قطر به همراه داشته و محدودیت‌های کنونی بیش از پیش بر وخامت این بحران افزوده است.
ونزوئلا، بازنده سال ۲۰۱۷
ونزوئلا در سال ۲۰۱۶ میلادی با کسب بازدهی ۳/ ۱۱۷ درصدی در صدر رتبه اول پربازده‌ترین بازارهای سهام در سراسر دنیا را در اختیار داشت، سال ۲۰۱۷ عنوان بزرگترین بازنده را به خود اختصاص داد. اقتصاد تک‌محصولی این کشور پس از کاهش قیمت نفت وضعیتی به مراتب بحرانی‌تر پیدا کرد. روز جمعه هر دلار آمریکا در بازار سیاه کاراکاس، با حدود ۱۰۳هزار بولیوار مبادله می‌شد. در حالی که ارزش دلار در بازار سیاه کاراکاس ظرف چهار ماه اخیر ۱۰برابر شده، ارز ملی این کشور در بازارهای داخلی تقریبا بلااستفاده شده است. علاوه بر بحران ارزی، ابرتورم نیز گریبان اقتصاد این کشور را در دست گرفته است. صندوق بین‌المللی پول تورم ونزوئلا را در سال ۲۰۱۸ میلادی حدود ۲۳۰۰ درصد پیش‌بینی کرده و رشد اقتصادی این کشور را نیز با ۱۲ درصد افت همراه دانسته است. بدهی‌های بیش از ۱۵۰ میلیارد دلاری ونزوئلا به روسیه و چین، کمبود یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد مسکونی در این کشور، نرخ بیکاری ۲۶ درصدی و همچنین افزایش فساد در کاراکاس از دیگر جنبه‌های بحران در ونزوئلا به شمار می‌رود. عواملی که به خوبی در بازار سهام این کشور انعکاس یافته است تا شاخص این بازار در سال ۲۰۱۷ میلادی با افت ۹۶ درصدی مواجه شود.
منبع : دنیای اقتصاد