معاملات روز گذشته فرابورس ایران در حالی پایان یافت که شاخص کل این بازار رشد اندک ۴/ ۰ واحدی را ثبت کرد و در سطح هزار و ۸۶ واحدی قرار گرفت. در بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس نیز شاهد عرضه آخرین مرحله از اسناد خزانه اسلامی بودیم. با عرضه اوراق «اخزا۶۰۵» درجریان دادوستدهای روز گذشته، پرونده عرضه‌های اسناد خزانه در سال جاری بسته شد و معاملات اسناد خزانه اسلامی پررونق‌تر از پیش ادامه یافت.
به گزارش رتبه آنلاین، با پیوستن آخرین عضو خانواده «اخزا»ها به بازار بدهی در روز گذشته، شاهد تعمیق و گسترش این بازار و در عین حال، ساماندهی بیشتر بدهی‌های دولت در قالب شفاف بازار سرمایه هستیم. دیروز، ۱۹ میلیون ورقه از آخرین مرحله اوراق اسناد خزانه اسلامی در «نماد۶۰۵» در بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس عرضه شد و هر ورقه از آن به مبلغ ۸۷ هزار و ۹۰۰ تومان قیمت خورد. محاسبه نرخ سود این اوراق در نخستین روز معاملاتی آن نشان می‌دهد که سود مورد انتظار بازار برای این اوراق ۷/ ۱۵ درصد است. همچنین معاملات این اوراق در روز نخست حضور در فرابورس، ارزشی برابر ۵ میلیارد و ۶۸۰ میلیون تومان داشت و حجم خریدوفروش‌ها نیز ۶۴ هزار و ۵۸۰ ورقه به ثبت رسید، ضمن اینکه این اوراق در ۲۶آذر سال بعد سررسید می‌شود.
اکنون که با عرضه اوراق «اخزا۶۰۵» به بازار، پرونده اسناد خزانه در سال جاری بسته می‌شود، تعداد نمادهای معامله‌شونده اسناد خزانه به ۱۰ مرحله افزایش یافته است. هر چند نقدینگی موجود در بازار بدهی نسبت به کل اقتصاد کشور قابل‌ملاحظه نیست اما با توجه به اینکه زمان چندانی از آغاز به کار این بازار نمی‌گذرد، می‌توان به استمرار این روند و توسعه بازار بدهی از طریق جایگزین‌کردن روش‌های تامین مالی دولت از بانک‌محوری به سمت بازار سرمایه امیدوار بود؛ فرآیندی که نشان از گام بزرگ دولت برای سامان‌مند کردن بدهی‌ها دارد. پیش از این، برخی از این اوراق در بازار سیاه دادوستد شد و سود آن از روند متعادل منحرف شد اما در ادامه ضابطه‌مند کردن آن در قالب بازارهای فرابورس، به تعمیق بیشتر این بازار طی زمان کمک کرد.
بررسی متوسط نرخ سود این اوراق نشان می‌دهد که طی ماه‌های اخیر روندی نزولی داشته است. به عبارت دیگر، متوسط نرخ سود اوراق اسناد خزانه تا تابستان امسال بیش از ۲۰ درصد بود. در ادامه، همراه با اجرای سیاست کاهش نرخ سود بانکی از سوی بانک مرکزی، شاهد ورود نرخ سود موثر اسناد خزانه به مداری کاهشی بودیم. این روند به‌طور خاص، از شهریورماه-همگام با اجرای کاهش نرخ سود- آغاز شد و از سطوح بالای ۲۰ درصد، طی حرکتی ملایم به سطح ۱/ ۱۶ درصد در معاملات روز گذشته رسیده است. میل به کاهش سود مورد انتظار این بازار نشان‌دهنده این موضوع است که بازدهی بدون‌ریسک در دو بازار پول و بدهی میل به همگرایی دارند.
همزمان در بازارهای ارز، سکه و بازار سهام متوسط بازدهی افزایش داشته و به بیش از ۲۰ درصد رسیده است. در این میان، بازار سهام میانگین بازدهی نزدیک به ۳۰ درصدی را ثبت کرده است. این بیشترین بازدهی در میان بازارهای دارایی طی ۱۰ماه اخیر است. طبیعی است که روند نرخ‌های سود در بازارهای مختلف بنا به ماهیت‌شان تغییر کنند اما نکته قابل‌توجه انحراف معیار بالای بازدهی در این بازارها نسبت به بازار بدهی است.در هفته‌های اخیر که بازارهای ارز و سهام زیر فشار نیروهای غیراقتصادی و روانی در ملغمه‌ای از هیجان و ابهام به سر می‌برد و بازدهی‌ها دستخوش تغییرات ناگهانی می‌شد، در بازار بدهی شاهد ثبات بودیم و نرخ بازدهی تغییر معناداری نیافت.
پیش از این، در گزارشی تحت عنوان «جنس متفاوت نوسان سه بازار»، به موضوع ثبات سود در بازار بدهی در مقایسه با بازار ارز و سهام اشاره کردیم. در گزارش یادشده به نوع فعالیت نهادی بازیگران بازار بدهی اشاره شد. به عبارت دیگر، دلیل عامل ثبات قیمت‌ها و به تبع آن نرخ بازدهی در بازار بدهی است که ریشه در رفتار عاملان این بازار دارد. همان‌گونه که می‌دانیم فعالیت در بازار اوراق با درآمد ثابت و به‌طور خاص اسناد خزانه اسلامی بیشتر توسط سرمایه‌گذاران نهادی بازار سرمایه صورت می‌گیرد چرا که عمدتا از توان تحلیلی بیشتری برخوردارند و به شکل حرفه‌ای‌تری اقدام به سرمایه‌گذاری و خریدوفروش دارایی‌های مالی می‌کنند. بنابراین چنین رفتاری که عمدتا با پشتوانه‌های تحلیلی بالاتر و نگاه بلند‌مدت‌تر صورت می‌گیرد، موجب می‌شود تا انحراف قیمت و سود در بازار بدهی به کمترین حد خود رسیده و بتواند در مواقعی که سایر بازارها با بروز نشانه‌های غیراقتصادی دچار تلاطم می‌شوند، با‌ثبات‌تر باشد.
معاملات فرابورس از دریچه آمار
همان گونه که اشاره شد شاخص کل فرابورس طی معاملات دیروز رشد اندک ۴/ ۰ واحدی را به نمایش گذاشت. حجم و ارزش معاملات سهام در بازار اول و دوم، نسبت به روز یکشنبه افزایش قابل‌توجهی داشت، به‌طوری که نقدینگی در این روز بیش از ۷۵ درصد رشد کرد و به سطح ۳۱ میلیارد تومان بازگشت.بازگشایی بازار جهانی در روز دوشنبه را می‌توان یکی از عواملی دانست که یخ معاملات فرابورس را تا حدودی شکست. قیمت فلزات به‌ویژه فلز روی، مس و سرب افزایش محسوسی داشتند و همین امر موجب اقبال سهامداران به نمادهای وابسته در فرابورس و بورس تهران شد، از این رو سهام مرتبط گروه فلزات اساسی در مقایسه با سهام فولادی راه متفاوتی در پیش گرفتند و با رشد قیمت همراه شدند. اما با وجود رشد بهای سهام نمادهای مرتبط با صنعت روی و سرب در فرابورس، شاخص گروه فلزات افت کرد. کاهش شاخص صنعت فلزات فرابورس طی معاملات دیروز نشان‌دهنده این موضوع است که نمادهای فولادی فرابورس از قبیل فولاد هرمزگان و آهن و فولاد ارفع تاثیر بیشتری بر شاخص این صنعت دارند که روز گذشته با کاهش قیمت مواجه شدند.
از ابتدای این هفته، تقاضای سهام در گروه فلزات شکلی دوگانه گرفت. متقاضیان نمادهای مرتبط با فلز روی، مس و سرب قدرت‌نمایی بیشتری را به نمایش گذاشتند و شرایط را برای رشد قیمتی این سهام فراهم کردند. این موضوع را می‌توان به تداوم حرکت صعودی فلزات مزبور نسبت داد. در عین حال، نمادهای مرتبط با فولاد با کاهش تقاضا از سوی سهامداران مواجه شدند و معاملاتشان در محدوده منفی ادامه یافت.در دیگر گروه‌های کالایی اما شاهد روند قیمتی پراکنده هستیم. به‌عنوان نمونه نماد پتروشیمی زاگرس که قیمت جهانی متانول تاثیر قابل‌ملاحظه‌ای بر سهام آن می‌گذارد طی روزهای اخیر تعادل نسبی را تجربه می‌کند. دلیل احتمالی آن به چشم‌انداز نزولی قیمت متانول بازمی‌گردد که با عبور از فصل سرما می‌تواند با افت مواجه شود.
در مجموع روند قیمت در مقیاس گروهی نشان می‌دهد که شاخص ۱۲ گروه در پایان معاملات فرابورس افزایش داشته است. بیشترین رشد شاخص صنایع به نام گروه‌های استخراج زغال‌سنگ ثبت شد که رشدی بیش از ۲ درصد را به نمایش گذاشتند. در میان صنایع بزرگ نیز گروه پالایشی و پتروشیمی رشد شاخص را تجربه کردند. شاخص دو گروه پیمانکاری صنعتی و سیمان نیز بدون تغییر ماندند. در مقابل شاخص ۱۰ گروه از صنایع ۲۴ گانه فرابورس با افت مواجه شد. در این میان عنوان بیشترین افت شاخص به ترتیب، به گروه‌های محصولات کاغذی و قندوشکر تعلق گرفت. همچنین بررسی تغییر مالکیت کل سهام در بازار اول و دوم نشان می‌دهد سهامداران حقیقی با قدرت بیشتری در سمت خرید ظاهر شده‌اند و خالص خرید بازار را به نام خود ثبت کرده‌اند. بر این اساس، سهامداران حقیقی در پایان معاملات دیروز حدود ۲۷۰ میلیون تومان به ارزش دارایی خود اضافه کردند. این تغییر مالکیت حاصل خالص خرید مثبت فعالان حقیقی بازار اول و دوم در ۱۷ نماد معاملاتی بود که بیشترین آن در نمادهای ریل پرداز سیر، صنایع کاغذی پارس و پتروشیمی زاگرس بود.
منبع : دنیای اقتصاد
