محمد خیرآبادی کارشناس صنعت پتروشیمی| آخرین اخبار از بازار متانول آسیا حاکی از این موضوع است که قیمت متانول در بازار جهانی به سقف بیش از ۴۰ماهه رسیده است. جهش قیمت متانول در بازارهای آسیایی در فصل سرما، عمدتا ناشی از کمبود خوراک گازی و همچنین توقف تولید خارج از انتظار برخی از واحدهای متانول در آسیا بوده است. گرچه انتظار برای صعود قیمت متانول همگام با رشد قیمت خوراک گازی و همچین خوراک زغال سنگ پیش از این نیز وجود داشت اما روند کنونی قیمت متانول بار دیگر فعالان این بازار و به دنبال آن معامله‌گران بازار سهام کشورمان را غافلگیر کرد. با این حال بسیاری از کارشناسان بر این باورند که سطوح قیمتی کنونی متانول در میان‌مدت پایدار نبوده و در ادامه به خصوص با پایان فصل سرما باید در انتظار اصلاح قابل توجه قیمت متانول در بازار جهانی بود. یکی از عوامل افت قیمت متانول در بازار جهانی فشار بر واحدهای پایین‌دستی است. واحدهای تبدیل متانول به الفین که در سال‌های اخیر محرک قیمتی متانول در بازار جهانی بود، در پی رشد مداوم قیمت متانول در حال متوقف شدن هستند. این موضوع ضعف تقاضای متانول را به دنبال خواهد داشت. عدم توجیه اقتصادی تولید این واحدها در کنار انتظار برای بازگشت واحدهای متانول‌ساز وزنه سنگین بر قیمت متانول در سطوح کنونی است. در ادامه بررسی یکی از کارشناسان پتروشیمی از روند قیمتی متانول را می‌خوانیم.
به گزارش رتبه آنلاین، کسری شدید عرضه متانول ناشی از توقف واحدها در خاورمیانه و شرق آسیا باعث افزایش قابل توجه قیمت متانول در بازارهای جهانی شده است. توقف واحدهای الرازی، برونه‌ای، پتروناس و بیش از سه میلیون تن واحد گازسوز چینی که همزمان با کاهش عرضه گاز طبیعی به واحدهای صنعتی در چین به علت سرما به وجود آمده، افزایش قیمت متانول را به دنبال داشته است.
نکته‌ای که با افزایش قیمت متانول باید مورد توجه قرار گیرد، وضعیت اقتصادی واحدهای MTO است. می‌توان گفت تقاضایی که از جانب واحدهای MTO (متانول به الفین) برای متانول ایجاد شد، مهمترین عامل افزایش قیمت متانول در سه ماه پایانی سال ۲۰۱۶ و اوایل سال ۲۰۱۷ بود. با راه‌اندازی این واحدها، تقاضای جدیدی در بازار متانول شکل گرفت و این تقاضای جدید باعث افزایش قیمت متانول در بازارهای جهانی شد. با توجه به حساسیت بالای بهای تمام‌شده این واحدها به قیمت متانول، باید گفت با افزایش قیمت متانول این واحدها از صرفه اقتصادی خارج خواهند شد. این اتفاق باعث می‌شود این واحدها یا سطح فعالیت را کاهش دهند یا اینکه فعالیت خود را متوقف کنند.مدیران واحد متانول به الفین Fude Changzhou MTO با ظرفیت تولید ۳۳۰ هزار تن الفین در سال (با خوراک حدود یک میلیون متانول در سال) اعلام کرده‌اند که با قیمت‌های فعلی متانول حاضر به شروع مجدد تولید نخواهند بود.
همچنین واحد MTO چینی China’s Zhejiang Xingxingبا ظرفیت تولید ۶۰۰ هزار تن الفین (مصرف یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن متانول در سال) زودتر از موعد برنامه‌‌ریزی متوقف شد. منابع شرکتی اعلام کردند، این تعطیلی به خاطر افزایش قیمت متانول و خارج شدن تولید از صرفه اقتصادی بود. همان‌طور که در بالا اشاره شد واحد Fude Changzhou MTO به دلیل شرایط بد اقتصادی در تعطیلی به سر می‌برد. هم چنین واحد China’s Zhejiang Xingxing که در دو ماه اکتبر و نوامبر در ظرفیت کامل تولید کرده بود بعد از اتمام تعمیرات دوره‌‌ای و به دلیل شرایط بد اقتصادی ناشی از افزایش قیمت متانول تولید را متوقف کرده است. مدیران این واحدها اعلام کرده‌اند که منتظر می‌مانند تا با به مدار آمدن واحدهای جدید آمریکایی و کاهش قیمت متانول وضعیت اقتصادی تولید این واحدها بهبود یابد. حال یافتن این نقطه تعادلی که منجر شود واحدهای MTO صرفه اقتصادی داشته باشند، بسیار مهم است. برخی از واحدهای MTO توسعه‌یافته‌ترند و دارای واحدهای پایین‌دستی نظیر واحدهای منو اتیلن گلایکول، اتیلن اکساید، پلی اتیلن و پلی‌پروپیلن هستند. طبیعی است که این واحدها با توجه به ارزش افزوده بیشتری که ایجاد می‌کنند مقاومت بیشتری در برابر افزایش قیمت متانول داشته باشند. اما واحدهایی که دارای واحد پایین‌دستی نیستند، با افزایش قیمت متانول مجبورند از مدار تولید خارج شوند. این خروج باعث کاهش تقاضای متانول و بالطبع کاهش قیمت متانول می‌شود. اغلب واحدهای MTP/ MTO دارای واحدهای پایین‌دستی هستند. بنابراین و با توجه به محصولی که در واحد پایین دست تولید می‌کنند و قیمت جهانی آن محصول پایین‌دستی می‌توان در مورد نقطه تعادلی هر واحد اظهار نظر کرد.
اما پر‌واضح است که در قیمت‌های فعلی متانول و الفین با فرض ضریب تبدیل سه به یک (تولید یک تن الفین از سه تن متانول) شرایط سختی پیش روی واحدهای MTP/ MTO که حتی دارای واحدهای پایین‌دستی نیز هستند، قرار دارد. بنابراین باید منتظر بود تا تقاضایی که از سمت واحدهای MTO افزایش یافته، رفته رفته کاهش یابد. اگر مقایسه‌ای بین بهای تمام‌شده تولید الفین از متانول با روش رایج تولید الفین (تولید الفین بر پایه نفتا که نزدیک به ۴۴ درصد تولید دنیا را به خود اختصاص داده) انجام شود، مشاهده می‌شود در این روش بهای تمام‌شده بالاتر از روش تولید الفین از نفتا است. در واقع همین بهای تمام‌شده بالا منجر به زیان‌ده شدن واحدها می‌شود. درنمودار شماره یک بهای تمام‌شده تولید اتیلن با نرخ‌های فعلی در بازارهای جهانی با دو خوراک نفتا و متانول آورده شده است. به منظور محاسبه بهای تمام شده اتیلن نرخ نفتا ۵۷۰ دلار و متانول ۳۷۵ دلار فرض شده است. در نمودار شماره ۲ ساختار بهای تمام‌شده یک تن الفین با قیمت متانول ۳۷۵ دلاری مشاهده می‌شود. حساسیت بالای بهای تمام شده این واحدها به قیمت متانول را می‌توان از سهم ۸۰ درصدی مواد اولیه در بهای تمام‌شده تولید هر تن الفین مشاهده کرد. بنابراین می‌توان نتیجه‌گیری کرد که واحدهای MTO در قیمت‌های بالای متانول از صرفه اقتصادی خارج خواهند شد و این اتفاق سبب کاهش سطح فعالیت و توقف واحد می‌شود که در نهایت کاهش تقاضای متانول را به دنبال خواهد داشت.
منبع : دنیای اقتصاد