گفت و گو با کاظم دوست حسینی، عضو اتاق بازرگانی تهران| جدیدترین گزارش عملکرد بانک‌ها در پرداخت تسهیلات که از سوی بانک مرکزی منتشر شده است، حکایت از آن دارد که در آذر امسال نشان می‌دهد کل تسهیلات اعطایی بانک‌ها و موسسات اعتباری 10073/1هزار‌میلیارد ریال بوده که نسبت به اسفند سال گذشته که 9101/1هزار‌میلیارد ریال بود 10/7 درصد افزایش یافته است.
به گزارش رتبه آنلاین از اقتصاد آنلاین، همچنین تسهیلات قرض‌الحسنه 5/5درصد از کل تسهیلات اعطایی بانک‌ها و موسسات اعتباری قرض‌الحسنه را تشکیل داده و حجم عمده عملکرد تسهیلاتی بانک‌ها مربوط به مشارکت مدنی با 38/5درصد و فروش اقساطی با 25/7درصد است.
کاظم دوست حسینی، عضو اتاق بازرگانی تهران، در مورد دلایل افزایش این نوع وام‌ها می‌گوید:« بخش قابل توجهی از متقاضیان دریافت وامهای قرض‌الحسنه، از لحاظ درآمدی در سطح پایینی هستند و اغلب این نوع وام‌ها را برای رفع برخی از مشکلات مانند هزینه جهیزیه، درمان و ودیعه مسکن می‌خواهند. به همین دلیل بخش دیگری از دلایل افزایش این نوع وام‌ها جدیت و فشاری است که به بانک‌ها به منظور ارائه وامهای مختلف از جمله وام ازدواج، مسکن و… وارد می‌شود.»
عملکرد بانک‌ها در آذر سال جاری نشان می‌دهد که پرداخت وامهای قرض‌الحسنه رشد 20درصدی داشته است. به‌نظر شما دلیل افزایش این وام‌ها چه بوده؟
بانک‌هایی که وام قرض‌الحسنه ارائه می‌دهند منابع را بدون پرداخت سودهای بالای سپرده دریافت کرده و در ازای آن تسهیلاتی هم بدون دریافت سود رایج وام در شبکه بانکی به متقاضیان پرداخت میکنند و به جای سود رایج وام بانکی کارمزدی حدود چهار‌درصد را دریافت میکنند. مبلغ پرداختی وامهای قرض‌الحسنه ارقام کلان و نجومی نیست و دارای سقفی مشخص است. وامهای قرض‌الحسنه منبع مشخصی دارند یعنی هرچه سپرده‌های قرض‌الحسنه بیشتر باشد منابع بانک‌ها برای پرداخت این نوع وام‌ها نیز بیشتر خواهد بود. احتمالا بخشی از این وام‌ها سپرده‌های مردمی یا وجوهی است که بانک مرکزی به‌صورت بدون بهره در اختیار بانک‌های ارائه‌دهنده این نوع وام‌ها قرار می‌دهد. بنابراین همآن‌طور که گفته وقتی این منابع بیشتر باشند بانک‌ها بیشتر می‌توانند تسهیلات ارائه دهند و همین در افزایش ارائه وام‌ها تاثیر گذار است. باید پذیرفت بخش قابل توجهی از متقاضیان دریافت وامهای قرض‌الحسنه، از لحاظ درآمدی در سطح پایینی هستند و اغلب این نوع وام‌ها را برای رفع برخی از مشکلات مانند هزینه جهیزیه، درمان و ودیعه مسکن می‌خواهند. به همین دلیل بخش دیگری از دلایل افزایش این نوع وام‌ها جدیت و فشاری است که به بانک‌ها به منظور ارائه وامهای مختلف از جمله وام ازدواج، مسکن و… وارد می‌شود.
ارائه این وام‌ها چه تبعات و تاثیری بر رونق اقتصادی خواهد داشت؟
هرچقدر که به دهک‌های پایین جامعه پول داده شود چه به‌صورت وام یا یارانه نقدی قطعا رونقی در اقتصاد ایجاد خواهد کرد و تا زمانی بتوانند نیازهای ضروری خود را از طریق این منابعی که در اختیارشان قرار می‌گیرد، رفع کنند این وام‌ها در رونق اقتصادی تاثیر گذار خواهند بود، چراکه این افراد قشری از جامعه هستند که کمتر قدرت خرید دارند و زمانی که این وجوه در اختیار آنها قرار گیرد قدرت خرید آنها افزایش پیدا می‌کند و بسیاری از کالاهای خود را از این طریق تامین میکنند. درواقع این وام‌ها در رفع نیازهای اساسی، تهیه مایحتاج ضروری و تامین کمبودهای مالی اقشار نیازمند بسیار کمک‌کننده است و همین مساله در رونق اقتصادی تاثیر گذار است. جمعیت دهک‌های پایین جامعه بسیار قابل توجه است. حمایت از واحدهای کوچک و متوسط است که می‌تواند به تسریع در رشد و رونق اقتصادی و همچنین بالا بردن نرخ اشتغال کمک کند و در این راستا خدمات و طرح‌‌های تسهیلاتی بسیار تاثیر گذار است. کشاورزان و روستاییان نقش بسزایی در تامین مایحتاج ضروری و نیازهای غذایی کشور دارند و از این رو تلاش برای رفع مشکلات این قشر از جامعه نیز جزو اولویت‌‌های اصلی به شمار می‌رود. بانک‌های قرض‌الحسنه نه بنگاهداری میکنند و نه عقود مختلفی دارند. فقط عقد قرض‌الحسنه در آنها جاری بوده و منابع را بدون پرداخت سود دریافت کرده و در مقابل بدون دریافت سود تحت عنوان تسهیلات قرض‌الحسنه پرداخت میکنند که تنها کارمزد چهار‌درصدی را در بر داشته که با آن هزینه‌‌های خود را پوشش می‌دهند.
افزایش این وام‌ها می‌تواند در بدهکار کردن مردم هم تاثیرگذار باشد؟
به طور کلی برای دریافت وام تقاضای زیادی وجود دارد و اگر به‌صورت قرض‌الحسنه باشد این تقاضا بیشتر هم می‌شود. معمولا وام‌ها یک مزیت و انتفاع محسوب می‌شوند که دریافت‌کنندگان از این مزیت برخوردار می‌شوند. زمانی که فردی وام می‌گیرد به‌طور طبیعی بدهکار می‌شود، ولی به این معنا نیست که دچار مشکل و دردسر خواهد شد. افراد از این منابع استفاده میکنند و سپس در فاصله بلندمدتی آن را بازپرداخت خواهند کرد. اگر وام‌ها بهره و سود کمی هم داشته باشد که بسیار بهتر است. اگر منابعی که در اختیار مردم قرار می‌گیرد برای مصارف روزمره خود استفاده نکنند و این منابع را در جهت سرمایه‌گذاری به کار گیرند می‌توانند سود خوبی را به دست آورند، هرچند هدف وام‌دهندگان یعنی بانک‌ها قطعا انجام سرمایه‌گذاری نیست، بلکه این پول‌ها و وامهای قرض‌الحسنه برای رفع نیازهای ضروری در اختیار آنها قرار می‌گیرد.
