آئین نامه‌هایی که بارها توانسته قیمت ارز را تحت‌الشعاع خود قرار دهد و تجار را سردرگم کند.از ابتدای سال‌جاری بارها قیمت ارز تغییر کرده است و خیلی از تجار تصمیمات دولت را عامل نوسان ارز می‌دانند و می‌گویند جهش قیمت ربطی به تحریم ندارد چرا که با شرایط ارزی کشور و صادراتی که وجود دارد قیمت ارز نباید از 13 هزار تومان عبور کند.در مورد بازار ارز و اینکه چه سیاست‌هایی باید در این خصوص اتخاذ شود گفت‌و‌گویی با غلامحسین شافعی رئیس اتاق بازرگانی ایران انجام داده‌ایم که در ادامه می‌آید.
می‌گویند یکی از دلایلی که باعث شده قیمت ارز نوسان داشته باشد و تولیدکننده نمی‌تواند برنامه دقیقی برای فعالیت‌های پیش روی خود تدوین کند، تعدد آئین نامه‌ها است.شما چنین موضوعی را قبول دارید؟
متأسفانه این واقعیت را باید پذیرفت که هر فعال اقتصادی وقتی به خانه می‌رود نمی‌داند فردای آن روز چه اتفاق جدیدی رخ می‌دهد و با چه آئین نامه‌ای بر مشکلاتش افزوده می‌شود. فعالان اقتصادی این روزها هیچ اتفاقی را نمی‌توانند پیش‌بینی کنند و همواره از تصمیم گیری‌ها دور شده‌اند. مهمترین نکته که باعث شده بخش خصوصی ناراضی شود تناقض در سیاست گذاری‌ها است. اگر دولت قبل از تصمیم‌گیری و تصویب آئین نامه‌ها نظر بخش خصوصی را جویا شود و از نظرات کارشناسی آنها استفاده کند به‌طور قطع هم وضعیت اقتصادی کشور بهبود پیدا می‌کند و هم اینکه تولید روند بهتری به خود می‌گیرد و از طرفی نوسان قیمت ارز تقلیل می‌یابد. متأسفانه قوای اصلی کشور اعتقادی به بخش خصوصی ندارند و تنها برای رفع تکلیف قانونی با بخش خصوصی صحبت‌هایی صورت می‌گیرد.
یعنی در تمام اتفاقاتی که طی چند وقت اخیر رخ داده، بخش خصوصی هیچ نقشی نداشته است؟
متأسفانه هیچ نقشی نداشتیم. ما بارها از تصمیمات اشتباه متضرر شدیم اما دوباره با آزمون و خطا تصمیم‌هایی اتخاذ می‌شود که کاملاً اشتباه است. اگر نظر بخش خصوصی واقعی پرسیده شود، دیگر خطاهای گذشته تکرار نمی‌شد. بخش خصوصی در شرایطی به دولت اعتماد می‌کند که از آن مشورت گرفته شود و بداند که چه آینده‌ای در انتظار او است. اکنون ما هیچ اطلاعاتی نداریم و نمی‌دانیم قیمت ارز با چه قیمتی ثابت خواهد شد و آیا دولت راهکاری برای کنترل قیمت ارز دارد یا نه. وقتی بخش خصوصی دیده نمی‌شود، ضایعات و عوارض آن گریبانگیر دولت می‌شود. وقتی قانونی تصویب می‌شود که بخش خصوصی امکان اجرای آن را ندارد چگونه می‌توان به سمت بهبود فضای کسب و کار حرکت کرد. وقتی تناقض بین فعالیت بخش خصوصی و دیدگاه دولت وجود دارد بخش خصوصی خود را ملزم به اجرای آن نمی‌داند اما وقتی بخش خصوصی باور به یک قانون و آئین نامه داشته باشد برای اجرای آن تمام تلاش خود را می‌کند.
تصمیم گیری‌ها در مورد قیمت ارز بخش خصوصی را شوکه کرد؟
بله. فعالان اقتصادی با شوک‌های متعددی روبه‌رو شدند که منشأ شکل‌گیری آنها دولت بوده است. دولت باید با مشورت امور را مدیریت کند. بخش خصوصی بازیگر اقتصاد است لذا باید مراقب بود تا این بخش تماشاگر منفعل نشود.
شما راهکاری برای کنترل قیمت ارز دارید؟
من نمی‌توانم بگویم قیمت ارز در حدود چه قیمتی باشد و اصلاً در این شرایط قابل پیش‌بینی نیست. در مقطع فعلی بازار ارز التهاب دارد و تا زمانی که آرامش به این بخش برنگردد نمی‌توان راهکار خوبی برای آن پیش‌بینی کرد. اما توصیه می‌کنم زمانی که بازار آرام شد دولت به سمت نرخ یکسان مدیریت شده شناور پیش برود. اگر این مدنظر قرار گیرد، قطعاً کنترل نرخ ارز برای دولت راحت‌تر خواهد شد و بخش خصوصی هم روی آرامش را می‌بیند. معتقدم نرخ یکسان مدیریت شده شناور ارز تنها راهکار است و نمی‌توان به گونه‌ای دیگر بازار ارز را کنترل کرد.
تخصیص ارز دولتی می‌تواند راهگشای صنعت کشور باشد؟
با روندی که در پرداخت ارز دولتی وجود دارد نمی‌تواند اثرگذاری لازم را داشته باشد. دولت به جای پرداخت ارز به کالاهای اساسی می‌تواند یارانه نقدی به اقشار آسیب پذیر جامعه پرداخت کند. متأسفانه ارز 4200 تومانی به گروهی در حال پرداخت است که جزو افراد برخوردار هستند. اگر جامعه هدف نیازمند مشخص شود دیگر نیازی به پرداخت ارز به شکل دولتی وجود ندارد و شفافیت اقتصادی هم ارتقا پیدا می‌کند. اکنون مردم از پرداخت‌های ارز دولتی نگران هستند و این تصور وجود دارد که مبادا انحراف در پرداخت‌ها صورت گیرد.
به نظر می‌رسد دولت در مورد قیمت ارز نمی‌تواند کاری انجام دهد و طی این مدت دیده‌ایم با کوتاه‌ترین صحبت بازار ارز متأثر می‌شود. به گفته کارشناسان ما در جنگ اقتصادی هستیم و نمی‌توان کنترلی بر قیمت‌ها داشت؟
در جنگ اقتصادی همه بخش‌ها باید در کنار یکدیگر باشند تا وضعیت اقتصاد به تعادل نسبی برسد. اگر قرار باشد بخش خصوصی هر روز با یک معضل روبه‌رو شود هیچ اتفاق مثبتی رخ نمی‌دهد و همواره وضعیت به سمت وخامت حرکت خواهد کرد. از این‌رو توصیه می‌کنم در این برهه بخش خصوصی و دولت در کنار هم قرار گیرند و از ظرفیت یکدیگر استفاده کنند. اگر هر کسی بنا به مسئولیت خود ورود کند خیلی از چالش‌ها برطرف خواهد شد و همه می‌دانند چه کسی پاسخگو است. متأسفانه این روزها برخی‌ها از وظایف خود شانه خالی می‌کنند و عملاً تولیدکنندگان تنها باقی می‌مانند.
نیم نگاه
توصیه می‌کنم زمانی که بازار آرام شد دولت به سمت نرخ یکسان مدیریت شده شناور پیش برود. اگر این مدنظر قرار گیرد، قطعاً کنترل نرخ ارز برای دولت راحت‌تر خواهد شد و بخش خصوصی هم روی آرامش را می‌بیند
مهمترین نکته که باعث شده بخش خصوصی ناراضی شود تناقض در سیاست گذاری‌ها است. اگر دولت قبل از تصمیم‌گیری و تصویب آئین نامه‌ها نظر بخش خصوصی را جویا شود و از نظرات کارشناسی آنها استفاده کند به‌طور قطع هم وضعیت اقتصادی کشور بهبود پیدا می‌کند
متأسفانه این واقعیت را باید پذیرفت که هر فعال اقتصادی وقتی به خانه می‌رود نمی‌داند فردای آن روز چه اتفاق جدیدی رخ می‌دهد
در جنگ اقتصادی همه بخش‌ها باید در کنار یکدیگر باشند تا وضعیت اقتصاد به تعادل نسبی برسد. اگر قرار باشد بخش خصوصی هر روز با یک معضل روبه‌رو شود هیچ اتفاق مثبتی رخ نمی‌دهد و همواره وضعیت به سمت وخامت حرکت خواهد کرد
