خصوصیسازی پرسپولیس و استقلال بیش از دو سال است ورد زبان دولت و وزارت ورزش بوده اما کارشناسان خبره این طرح را نمایشی و فاقد کارایی در این مقطع میدانند که میتواند تبعات اجتماعی و امنیتی گستردهای داشته باشد.
سرانجام اقدام کنونی وزارت ورزش و دولت حسن روحانی برای خصوصیسازی پرسپولیس و استقلال، چیزی جز اضمحلال دو سرمایه بزرگ اجتماعی و فرهنگی در ورزش کشور نیست. این حرف را بسیاری از کارشناسان خبره و نخبه به اتفاق و با صراحت بیان کردهاند. هیچکس مخالف انجام کار اصولی و درست نیست اما برخی مدعی هستند حتی نیت واگذاری سرخابیها در این مقطع زمانی، نیت خوبی نیست!
جالب است در چهار سال گذشته دولتمردان مدام شعار واگذاری سرخابیها به بخش خصوصی را میدادند اما از همان زمان برخی این را شعاری و فاقد کارشناسی لازم میدانستند. سعید فائقی در ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۸ در این مورد گفته بود: «من از لحاظ اجرای واگذاری سرخابیها به بخش خصوصی بدبین هستم چرا که کاری تاکنون صورت نگرفته است. خصوصیسازی سرخابیها عزمی ویژه میطلبد و تا جایی که اطلاع دارم، مشاورهایی برای ارزیابی دقیق این ۲ باشگاه به خدمت گرفته شدند که مقدمات واگذاری سرخابیها به بخش خصوصی را فراهم کنند. به هر حال یا من بیاطلاع هستم یا عزمی برای این کار وجود ندارد و نسبت به واگذاری خوش بین نیستم.»
سه سال پیش معاون اسبق سازمان تربیت بدنی نسبت به این طرح و شعار خصوصی بدبین بود. اکنون میتوان گفت که دولت تدبیر و امید در سه سال گذشته، تدبیری برای واگذاری اصولی و کارشناسی انجام نداده که اگر غیر از این بود، بعد از چند سال شاهد این شعار همیشگی از سوی وزیر ورزش نبودیم که «به زودی استقلال و پرسپولیس خصوصی میشوند». این شعار و بحث آنقدر تکراری شد که تبدیل به خسته کنندهترین و غیرقابل باورترین شعار ورزشی برای مردم شده است.
حمیدرضا گرشاسبی مدیرعامل اسبق پرسپولیس هم ۱۹ دی ۱۳۹۹ نظر جالبی در مورد واگذاری سرخابیها داشت گفت: «این بحث همیشه مطرح بوده و قرار نیست دو باشگاه خصوصی شوند. استقلال و پرسپولیس زمانی واگذار میشوند که دولت، سایه و نقش خود را از روی آنها بردارد و آنها را به بخش خصوصی واگذار کند اما چه نوع واگذاری است که ۱۰ تا ۱۵ درصد سهام در فرابورس عرضه شود و سایر سهام آنها در اختیار دولت باشد تا خودش برای سرخابیها هیات مدیره و مدیرعامل تعیین کند؟ سخت و بعید میدانم در وضعیت فعلی هم روند واگذاری انجام شود زیرا شرایط فعلی به هیچ وجه برای واگذاری فراهم نیست. حتی با این روند مدنظر وزارت ورزش و جوانان باشگاهها بیشتر دولتی تر میشوند تا خصوصی.»
محمد پنجعلی کاپیتان اسبق پرسپولیس و تیم ملی هم در واکنش به خصوصیسازی پرسپولیس و استقلال عنوان کرده بود: «اصلا خصوصیسازی به معنی واقعی کلمه وجود ندارد. ما خصوصیسازی را نه معنی کرده و نه توانستهایم به جامعه تفهیم کنیم که یعنی چه. مگر میشود با دو تیم، فوتبال را خصوصی کرد؟ خیلی راحت میگوییم میخواهیم این دو باشگاه را خصوصی کنیم. این کار به یک فرآیند ۱۰ تا ۱۵ ساله نیاز دارد. همه باشگاهها دولتی هستند. درآمدی ندارند و از بیتالمال هزینه میکنند. فوتبال ما درآمدی ندارد. بنابراین خصوصیسازی اصلا شدنی نیست. گاهی شخصی را میآوردند، میگویند بخش خصوصی است اما فوتبال باید به معنای واقعی دست مردم باشد.»
حرفهایی که از چند سال پیش تا همین امروز نخبگان و خبرگان ورزشی بر زبان آوردهاند، همگی بر یک موضوع اتفاق نظر دارد و اینکه خصوصیسازی عجلهای و بدون کارشناسی باعث میشود بزرگترین و پرهوادارترین باشگاههای ایران و آسیا در مسیر نابودی قرار بگیرند. همه دلسوزان و نخبگان ورزشی و مدیریتی به وزارت ورزش و دولت هشدار میدهند که این راه که میروند، به ترکستان است.
حسن روشن یکی از پیشکسوتان استقلال در واکنش به این شیوه خصوصیسازی و انتخاب اعضای هیات مدیره در سال ۱۳۹۹ گفت: «اگر بخواهند به مردم واگذار کنند و در بورس بگذارند، باید بدهیها را صاف کنند. یکی از دوستان که بسیار هم آدم پاک و خوبی است، با شهرداری کار میکند و انبوه ساز است و ۳۷ میلیارد از او قرض گرفتند. نمیدانم چرا هر کسی میآید اینقدر پول میآورد اما بازهم بدهکاریم. ۳۷ میلیارد طلبکار است و به او میگویند مشاور هیات مدیره باشید. هیچ جای دنیا اینطور نیست که در ازای کمکی که فرد کرده، به او شغل بدهیم.»
شاه بیت مخالفت با طرح خصوصیسازی استقلال و پرسپولیس را امیر رضا خادم بر زبان آورد. او که زمانی معاون پارلمانی وزارت ورزش بود، در این خصوص در مصاحبهاش در تاریخ ۲۲ فروردین ۱۴۰۰ گفت: «معتقدم در کل واگذاری دو باشگاه به بخش خصوصی یک اشتباه بزرگ است. آن زمان تمام کارها را انجام دادیم، در ابتدا که میخواستیم شروع کنیم، دکتر طیبنیا وزیر وقت اقتصاد در جلسهای که با او داشتیم اشاره جالبی داشت. او میگفت در کشور ما با توجه به اینکه سرمایه داران مسائل مختلفی در اطرافشان هست، این تهدید وجود دارد واگذاری دو باشگاه به آنها نه از جهت امنیتی، بلکه از جهت اجتماعی و اقتصادی به ضررشان شود. این افراد با مشکلات و حواشی مختلفی روبهرو هستند اما چون سر و صدا ندارند، دیده نمیشوند. اگر آنها به این دو باشگاه بیایند، شرایط و موقعیتشان عیان میشود. واقعیت این است که سرخابیها درآمد خاصی نداشتند و بنگاه اقتصادی سودده نبودند. به همین دلیل خواسته یا ناخواسته اگر افرادی که خریدار استقلال و پرسپولیس هستند با مشکل مواجه شوند، این دو باشگاه هستند که درگیر میشوند. »
به این ترتیب مشخص است که شعار خصوصیسازی استقلال و پرسپولیس در این روزهای آخر دولت چقدر به سود فوتبال و ورزش کشور است و چقدر میتواند با واقعیتها فاصله داشته باشد! این شعار خصوصیسازی سرخابی که در سال ۱۳۹۹ خیلی پررنگ به نمایش درآمد، مشخص است که فقط میتواند باعث نابودی این دو باشگاه بزرگ و ملی شود چرا که عقلانیت و استدلالی در پس پرده نیست.
حضور سرخابیها در بورس هم که تکلیفش مشخص است. وضعیت بورس در مورد شرکتهایی که زمانی سودده بودند، به گونهای است که سهامداران هر روز نسبت به افت شاخص سهام معترض هستند. حال بماند که دو باشگاه پرسپولیس و استقلال با بدهیهای فراوان چگونه میخواهند، در بورس به سوددهی برسند.
مجید جلالی کارشناس نخبه و مربی فوتبال نیز در مورد واگذاری سرخابیها گفت: “زمانی که مهرعلیزاه رئیس تربیت بدنی بود، علاقه داشت دو باشگاه را واگذار کند. برای پرسپولیس ۱۱ میلیارد تومان نرخ گذاشته بودند. ورزشگاه تختی را هم میخواستند بفروشند و ۴ میلیارد تومان نرخ گذاشتند. گروهی آمد که حسین کلانی هم در آن بود اما در نهایت نشد. متولیان ورزش علاقه دارند این دو باشگاه را واگذار کنند چون هم انرژی زیاد و هم بخشی از بودجه را میگیرند. آنها با اینکه خیلی درگیر کار نیستند اما در مواقع حساس اصلیترین پاسخگو هستند. بنابراین، میخواهند از سر خودشان باز کنند. منتهی نمیتوانند و اینطور نیست که به عنوان مثال دست وزیر ورزش باشد. این دو تیم را دست شخص نمیدهند. مدتی با مردم بازی میکنند و خوراکی برای رسانهها و افکار عمومی درست میشود.”
قاضی زاده هاشمی نماینده مجلس شورای اسلامی نیز در مورد خصوصیسازی پرسپولیس و استقلال در روزهای آخر دولت واکنش نشان داده و حرفهایش میتواند بیانگر حقایقی تلخ باشد. او میگوید: “طبعا در خصوصیسازی اول باید میزان درآمد و بدهی مشخص شود. یعنی باید شفاف و ریز به عدد تا ریال آخر مشخص باشد. اما در مورد این دو باشگاه واقعا کسی نمیتواند ادعا کند که همه چیز شفاف و مشخص شده است. دولت اصرار دارد این حکم را اجرا کند. ما خواهان اجرای خصوصیسازی هستیم اما با شفافیت، دقت، صراحت، بدون عجله و قانونمند کار کردن. ولو به این صورت که در وضعیت اول به صورت ۲۰درصد سهام که دچار حاشیههای گسترده و اجتماعی و مردمی و اتفاقات ناگوار نشوند که بعدا افسوس بخوریم چرا چنین اتفاقی افتاد.ولت این تکلیف را میتوانست در این چند سال انجام بدهد اما در شب آخر و روزهای آخر عمر این دولت اصرار بر آن است. تاکیدمان این است که اگر هم قرار است چنین اتفاقاتی بیفتد حداکثر ۲۰درصد سهام آنها عرضه شود که به شاکله کلی مدیریتی دو باشگاه آسیبی وارد نشود.”