به گزارش رتبه آنلاین از دنیای اقتصاد، طبق این گزارش، سطح کیفی خودروهای داخلی در هفتمین ماه سال و نسبت به ماه قبل از آن، تغییر خاصی را به خود نمی‌بیند. اگرچه عدم تغییر کیفی ماهانه خودروها موضوع عجیبی به شمار نمی‌رود، اما مرور گزارش‌های قبلی طی دو سال و نیمی که از تحریم صنعت خودروی کشور گذشته، نشان می‌دهد خودروها افت کیفی چشمگیری را تجربه نکرده‌اند.
این موضوع از دو جهت مورد تردید افکار عمومی است. نخست اینکه رضایت عمومی از خودروهای تولیدی دوران تحریم احساس نمی‌شود و بخشی از شهروندانی که در این مدت خودروی داخلی صفر کیلومتر خریداری کرده‌اند، از کیفیت آنها راضی نیستند. هرچند واردات و ذخایر قطعات در فاصله سه ماهه خروج امریکا از برجام تا آغاز تحریم خودروسازی، برای مدتی کیفیت خودروهای داخلی را از افت مصون نگه داشت، با این حال ذخایر موردنظر در همان سال ۹۷ (سال آغاز تحریم) به اتمام رسید و قطعاتی احتمالا با سطح کیفی پایین‌تر جانشین آنها شدند. در این شرایط، طبیعی است که کیفیت خودروها نیز افت کند، موضوعی که بسیاری از مشتریان آن را تایید کرده‌اند.
مسئله بعدی اینکه افکار عمومی، عدم تغییر کیفی خودروها را با توجه به تحریم‌های سختگیرانه علیه صنعت خودروی کشور، نمی‌پذیرد. تحریم سبب شده ارتباط با شرکت‌های خارجی به خصوص تامین‌کنندگان مختل و حتی در مواردی قطع شود، بنابراین بیشتر قطعات تامینی در حدود دو سال گذشته، غیر اصل و از منابع فرعی بوده‌اند.
این موضوع، کیفیت قطعات و به تبع آن سطح کیفی خودروهای داخلی را زیر سوال برده و از همین رو خیلی‌ها آمارهای منتشره مربوط به کیفیت خودروها را باور ندارند. جدا از این دو مسئله اما نرخ‌گذاری دستوری نیز به احتمال فراوان بر سطح کیفی خودروهای داخلی در دوران تحریم اثر منفی گذاشته است. در این دوران، هزینه تولید خودروسازان صعود کرد، اما به ادعای شرکت‌های خودروساز، شورای رقابت (مرجع تعیین نرخ خودرو) اجازه رشد نرخ کارخانه‌ای محصولات را متناسب با هزینه‌های تولید نداده است. گفته می‌شود این موضوع که به کمبود نقدینگی در خودروسازان منجر شده، اثر منفی روی کیفیت قطعات ساخت داخل گذاشته است. طبق شنیده‌ها، خودروسازان با توجه به عدم تناسب بین هزینه تولید و قیمت محصولات، قطعه‌سازان را بابت کاهش هزینه و تولید ارزان‌تر قطعات تحت فشار می‌گذارند و این موضوع در نهایت به افت کیفی قطعات داخلی و به تبع آن، خودروها منجر می‌شود.
شرکت بازرسی اما در سال‌های دورتر، جزییات کیفی خودروها را منتشر می‌کرد، جزییاتی که با توجه به آنها می‌شد به افت و خیز کیفیت محصولات صنعت خودروی کشور پی برد. این جزییات، مواردی مانند سیستم تعلیق، ترمز، بدنه، رنگ و تزئینات داخلی و خارجی را در بر می‌گرفت که برای هر کدام از آنها، امتیازی لحاظ می‌شد. با توجه به این روش، شهروندان نمرات منفی خودروها را در گزارش‌های ماهانه با یکدیگر تطبیق می‌دادند و از افت و خیز کیفی محصولات تولیدی مطلع می‌شدند. بنابراین اگر مشتری خواهان خرید یک خودرو بود، با اطلاع از جزییات کیفی همه محصولات می‌توانست انتخاب بهتری داشته باشد، این در حالی بود که با دستور وزارت صنعت، معدن و تجارت، انتشار جزییات کیفی خودروها مدت‌هاست متوقف شده و شرکت بازرسی تنها به اعلام ستاره‌بندی آنها اکتفا می‌کند.
در این گزارش‌ها، شهروندان فقط درباره تعداد ستاره‌های کیفی خودروها اطلاع کسب می‌کنند، اما در جریان جزییات کیفی قرار نمی‌گیرند. چندی پیش یکی از مسوولان شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران خبر داد که مقدمات انتشار دوباره جزییات کیفی خودروها فراهم شده و در این مورد، رایزنی‌هایی با وزارت صمت در حال انجام است. به گفته وی، اگر وزارت صمت با این موضوع موافقت کند، گزارش‌های کیفی با شکل و شمایل کامل‌تری در اختیار عموم قرار خواهند گرفت. البته شرکت بازرسی جزییات کیفی را همواره تهیه می‌کنند و در اختیار خودروسازان و وزارت صمت می‌گذارد، اما فعلا اجازه رسانه‌ای کردن آنها را ندارد.
جزییات کیفی خودروها در مهر
طبق گزارشی که شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران منتشر کرده، ارزیابی خودروها در مهر، به همان سبک و سیاق ماه‌های قبل بوده، منتها در مدل‌های مورد بررسی، دو تفاوت در مقایسه با شهریور به چشم می‌آید. طبق گزارش منتشره ۳۱ خودروی داخلی در مهر امسال مورد ارزیابی کیفی قرار گرفته‌اند که هیچ کدام در مقایسه با آمار شهریور، تغییری از حیث تعداد ستاره‌ها به خود ندیده‌اند. شرکت بازرسی طبق روال گذشته، خودروهای تحت ارزیابی را در چند دسته قیمتی مورد ارزیابی قرار داده، هرچند البته مشخص نیست محدوده قیمتی خودروها برای هر دسته چقدر در نظر گرفته شده است. از جمع ۳۱ خودروی مورد ارزیابی اما ۲۵ محصول که بیش از ۸۰ درصد کل را تشکیل می‌دهند، حائز سه ستاره کیفی شده‌اند. این آمار نشان می‌دهد بیشتر خودروهای تولید داخل در سطح سه ستاره به تولید می‌رسند، بنابراین کیفیتی نسبتا متوسط دارند. جدول کیفی خودروها در مهر اما سه محصول چهار ستاره را نیز در خود جای داده که شامل پژو ۲۰۷، هایما اس ۷ اتومات و دناپلاس می‌شوند. همچنین تنها دو خودروی دو ستاره در جمع محصولات تحت ارزیابی در مهر، به چشم می‌آید که ام وی ام ایکس ۳۳ مونتاژی بخش خصوصی و پژو ۴۰۵ تولیدی سایت خراسان ایران خودرو نام دارند.
۳۱ خودروی تحت ارزیابی کیفی در مهر اما در حالی در چند دسته قیمتی جای گرفته‌اند که مشخص نیست ملاک، نرخ بازار آنها است یا نرخ کارخانه‌ای‌شان. در این بین، شلوغ‌ترین گروه، دسته قیمتی چهار است که در آن، بیشتر محصولات سه خودروساز بزرگ و وابسته به دولت به چشم می‌آیند و همه آنها بین دو تا چهار ستاره کیفی را به‌دست آورده‌اند. پژو ۲۰۷ و دنا پلاس تنها چهار ستاره‌های این گروه به شمار می‌روند و پژو ۴۰۵ تولید خراسان نیز تک‌عضو دو ستاره گروه موردنظر است. دیگر اعضای گروه قیمتی چهار را نیز خانواده پژو ۲۰۶ هاچ بک، پژو ۲۰۶ صندوقدار، دنای معمولی، رانا، پارس اتومات تولید سایت کرمانشاه ایران خودرو، پژو پارس تولید سایت فارس، پارس تولید سایت مازندران، سورن، پژوپارس تولید سایت خراسان، پارس تولید سایت مرکزی ایران خودرو، پژوپارس معمولی سایت کرمانشاه، پارس تولید سایت سمنان و سمند تولید سایت تبریز تشکیل می‌دهند. جدول اعلامی از سوی شرکت بازرسی اما یک گروه تک‌عضو را نیز به خود می‌بیند که تیگو۷ چینی در آن جا خوش کرده است. این محصول که در دسته قیمتی یک قرار دارد، اخیرا نرخ آن توسط شرکت مونتاژکننده‌اش در ایران (مدیران خودرو) تا نزدیکی‌های یک میلیارد تومان بالا رفت. با وجود این نرخ نجومی، تیگو ۷ تنها سه ستاره کیفی به‌دست آورده، آن هم در حالی که برخی خودروهای ارزان‌تر از آن، چهار یا حتی پنج ستاره کیفی را به خود می‌بینند.
در دسته قیمتی دو نیز اما هشت محصول به چشم می‌آید که منهای پژو ۲۰۰۸ ایران خودرو، سایر اعضای گروه را مونتاژی‌های چینی تشکیل می‌دهند. ۲۰۰۸ در ارزیابی کیفی شهریور غایب بود که دلیل آن احتمالا تیراژ پایین آن بوده است. این محصول تنها خودروی تک ستاره تولید داخل به شمار می‌رود که البته به احتمال فراوان تا چندی دیگر مونتاژ آن متوقف خواهد شد. ۲۰۰۸ محصول قرارداد مشترک ایران خودرو و پژو به شمار می‌رود که با وجود خروج خودروساز فرانسوی از ایران به‌دلیل تحریم، مونتاژ آن ادامه یافت. با این حال با توجه به اتمام ذخایر قطعات پژو ۲۰۰۸، این محصول تا چندی دیگر با ایران خودرویی‌ها وداع خواهد کرد. البته این امکان وجود دارد که با احیای توافق هسته‌ای و برجام، پژو به ایران برگردد و مونتاژ ۲۰۰۸ ادامه پیدا کند. اما هم‌گروه‌های ۲۰۰۸ را در حالی محصولات چینی تشکیل داده‌اند که در این بین، مونتاژ هایما اس ۷ اتومات در ایران خودرو به‌دلیل تحریم‌ها پایان یافته است. این محصول توانسته در ارزیابی کیفی مهر چهار ستاره خود را حفظ کند. پس از هایما اس ۷، رده‌های سوم تا هفتم دسته قیمتی دو را به ترتیب جک اس ۵، جک اس ۳، تیگو۵، بیسو و آریزو ۵ (که در ارزیابی کیفی شهریور غیبت داشت)، به خود اختصاص داده‌اند.
در نهایت اما گروه قیمتی دیگر نیز شش محصول را در خود جای داده است که همه به سایپا و پارس خودرو تعلق دارند. این خودروها که شامل کوییک معمولی، کوییک آر، تیبا ۲ پلاس، تیبا۲، تیبای معمولی و ساینا می‌شوند، همه سه ستاره کیفی به‌دست آورده‌اند، بنابراین در مقایسه با ارزیابی قبلی هیچ تغییری از حیث ستاره‌بندی نکرده‌اند.
