بورس و بیت‌کوین دو ابزار مالی با عملکردهای متفاوت هستند که در نهایت هیچ‌کدام نمی‌توانند یکدیگر را تحت‌الشعاع قرار دهند.
به گزارش رتبه آنلاین از دنیای اقتصاد، «از ضرر کردن داخل بورس خسته شدی؟»، «چرا یک شبه یک میلیون خود را به ده میلیون تبدیل نمی‌کنی؟»، «آیا می‌خواهید بدانید که برای یک شبه پولدار شدن چه چیزهایی نیاز است؟»، «چطور در عرض یک سال میلیونر یک شبه شویم؟» اینها فقط بخش کوچکی از تبلیغات برای جلب توجه مردم به حوزه بیت‌کوین در شبکه‌های اجتماعی است. حالا مد شده است که بسیاری از صفحه‌های فعال در حوزه رمزارزها یا اکانت‌هایی که به نظر می‌رسد اسم و عکس واقعی دارند، در قسمت نظرات نوشته‌های فعالان حوزه بورس و دیگر اقتصاددانان در توییتر درباره ویژگی‌های مثبت سرمایه‌گذاری در حوزه رمزارزها می‌نویسند.
این افراد در روزهای قرمزپوشی بورس و افت شاخص سروکله‌شان خیلی چشم‌گیرتر از همیشه در توییتر پیدا می‌شود و سعی می‌کنند به مخاطبان این‌طور القا کنند که حوزه رمز ارزها هیچ رنگ قرمزی به خود نمی‌بیند. در اینستاگرام اما فضا تاحدودی متفاوت است، صفحه‌هایی که در زمینه رمزارزها فعالیت می‌کنند با تولید محتوای ویدئویی و موشن‌گرافی سعی می‌کنند در رابطه با رمزارزها توضیح بدهند و جنبه تولید محتواهایشان بیشتر آموزشی و ایجاد حس کنجکاوی در مخاطبان است. نکته قابل توجه در این ویدئوها هم این است که مدام در گوش افراد خوانده می‌شود که استفاده از این ارزها در کنترل نظام‌های اقتصادی و دولت‌ها نیست. دیگر با صحبت یک مقام مسوول، بازار رمزارزها واکنش منفی نشان نمی‌دهد. هرجای دنیا که باشید بدون نگرانی می‌توانید در آن فعالیت کنید. کسی به شما انگ مفسد اقتصادی نمی‌زند و از همه مهم‌تر نباید دل‌نگران تغییر دولت‌ها باشید. همه اینها در راستای یک محور بوده و آن‌هم ماهی‌گیری از آب گل‌آلود بورس است.
جلب اعتماد ۹ درصدی از شبکه‌های اجتماعی
بیت‌کوین یکی از معروف‌ترین رمزارزها است که در ایران شناخته شده‌تر از دیگر رمزارزهای موجود است. حالا که چند وقتی می‌شود بحث ارتباط قطعی برق و مزارع استخراج بیت‌کوین به گوش می‌رسد، در جمع‌های خانوادگی صحبت از بیت‌کوین، چگونگی خرید و فروش آن و اینکه اصلا چه چیزی هست و… می‌شود. در شبکه‌های اجتماعی و گروه‌های پیام‌رسان تلگرام مدام جدول‌ها و نمودارهایی منتشر می‌شود که مخاطبان را به این سمت و سو سوق می‌دهد که رمز ارزها قابلیت حمل، دوام، تقسیم‌پذیری، شفافیت تبادل، کمیابی، غیر متمرکز بودن، برنامه‌ریزی و خیلی چیزهای خوب دیگر را دارند و اتفاقا این رمزارزها به حکومت یا دولت وابستگی کمتری نسبت به طلا و پول نقد دارند. اما با وجود تبلیغات گسترده فعالان این حوزه در شبکه‌های اجتماعی، خیلی از کاربران شبکه‌های اجتماعی آن‌طور که باید و شاید به این حوزه اعتماد ندارند.
سرمایه‌گذاران عام، رغبتی به بیت‌کوین ندارند
محمد گرجی آرا، تحلیلگر بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که آیا ممکن است سهامداران بورس، راهی بازار بیت‌کوین شوند، معتقد است با توجه به اینکه دسترسی به صرافی‌ها و کارگزاران رمز ارزها برای سرمایه‌گذاران خرد سخت است، این دسته از سرمایه‌گذاران عام رغبت چندانی برای سرمایه‌گذاری در این بازار نخواهند داشت. با وجود این اما صرافی‌های رمزارزهای دیجیتال از استقبال مردم برای فعالیت در این بازار راضی هستند. یکی از این صرافی‌های دیجیتال در گزارش سالانه ۱۳۹۸ تا ۱۳۹۹ خود ادعا کرده است که ۹۸۷۸ نفر کاربر دارد که از این تعداد ۵۷۶۲ نفر آنها احراز هویت شده‌اند. همچنین ۲/ ۷۸ درصد این کاربران مرد هستند و ۸/ ۲۱ درصد زن.
بیشترین رده سنی این افراد هم بین ۲۵ تا ۳۴ سال است که در این آمار افرادی با سن ۱۸ تا ۲۴ سال و در ردیف بعد افرادی با سن ۳۵ تا ۴۴ سال قرار گرفته‌اند. پیام بولحسنی، مدیر یکی دیگر از سایت‌های صرافی دیجیتال که هفت هزار کاربری که احراز هویت آنها انجام شده است در آن فعالیت می‌کنند در رابطه با تعداد واقعی این افراد می‌گوید: اگر بخواهیم افراد غیر فعال را حساب کنیم که در سایت ثبت‌نام کرده‌اند اما احراز هویت نکرده‌اند یا یک بار خرید و فروش کرده‌اند حدودا نزدیک به ۲۵ تا ۲۶ هزار نفر کاربر فعال در سایت داریم. با وجود این آمارها اما کارشناسان نظر دیگری دارند؛ پیمان حدادی، کارشناس بازار سهام می‌گوید: «افرادی که در بازار سهام مشغول داد و ستد هستند، همچنان آلوده همین بازارند و بعید به نظر می‌رسد راهی بازار دیگری شوند.» او معتقد است، آن دسته از سرمایه‌گذارانی که راهی بازار رمزارزها می‌شوند عمدتا در فارکس مشغول کار هستند و افراد معمولی به حساب نمی‌آیند.
مردم در حال ورود به حوزه رمزارزها هستند
وجود این تعداد کاربر در صرافی‌های ارز دیجیتال درحالی است که بسیاری از سایت‌های صرافی دیجیتال در ایران فیلتر است. نکته‌ای که بولحسنی، مدیر یکی از سایت‌های ارز دیجیتال درباره آن می‌گوید: «برای همین هم مجبور هستیم از درگاه واسطه‌ها فعالیت کنیم که آنها هم بابت این موضوع از ما کارمزد می‌گیرند.» پیمان حدادی، کارشناس بازار سهام هم در همین رابطه می‌گوید که با توجه به اینکه این افراد باید با صرافی‌های خاصی در ارتباط باشند و حساب‌های خاصی در خارج از کشور داشته باشند نمی‌توانند به‌راحتی وارد این بازار شوند از این‌رو خروج پول نیز از سایر بازارها از جمله حوزه بورس به سمت بیت‌کوین اتفاق نمی‌افتد.
محمد گرجی‌آرا، تحلیلگر بازار سرمایه هم تقریبا موافق صحبت‌های حدادی است و می‌گوید که شرکت‌های کلاهبرداری بسیاری فعالیت هرمی را در قالب رمزارزها انجام می‌دهند. او همچنین بیان می‌کند که این نگرانی وجود دارد که سرمایه‌گذاران بدون آگاهی جذب شرکت‌های هرمی شوند و دچار ضرر و زیان شوند، بازنده اصلی سرمایه‌گذارانی هستند که جذب این شرکت‌ها می‌شوند. با وجود این صحبت‌ها اما پیام بولحسنی، مدیر یکی از سایت‌های ارز دیجیتال می‌گوید که در حال‌حاضر خیلی از مردم در حال ورود به حوزه رمزارزهای دیجیتال هستند. او معتقد است که دنیا در حال حرکت به سمت الکترونیکی‌شدن است و نسل جوان هم همراه با این موج حرکت می‌کند.
بیت‌کوینی‌ها به سمت بورس می‌روند
«بیت‌کوین در ایران هیچ تهدیدی برای بورس محسوب نمی‌شود. بورس و بیت‌کوین دو ابزار مالی با عملکردهای متفاوت هستند که در نهایت هیچ‌کدام نمی‌توانند یکدیگر را تحت‌الشعاع قرار دهند.» این را محمد گرجی‌آرا، تحلیلگر بازار سرمایه می‌گوید. اما نقطه مقابل نظر او را پیام بولحسنی، مدیر سایت «مجازی‌لند» دارد. او معتقد است که سهامداران متوجه شده‌اند که بورس در همه‌جای دنیا بر اساس ضابطه است اما در ایران بخش زیادی از این بازار سرمایه دست حقوقی‌های بازار است و سهامداران عادی در آن جایگاهی ندارند و محوریت اصلی بورس روی رابطه است.
در مقابل این صحبت‌ها اما پیمان حدادی، کارشناس بازار سهام معتقد است که بازار سرمایه به سمت متعادل شدن در حرکت است و از سویی دیگر نیز بازار ارز هم رو به افزایش است، برای همین هم نتیجه‌گیری می‌کند که احتمال اینکه سرمایه‌گذاران بیت‌کوین به سمت بورس بروند بسیار زیاد است. اما مدیر سایت «مجازی‌لند» نظر دیگری دارد. او اوضاع و احوال رمزارزها را به بورس بی‌ربط می‌داند و می‌گوید که اوضاع این حوزه به تغییرات دنیا ربط دارد. او همچنین در رابطه با چرایی جلب نظر افراد به حوزه رمزارزها مثالی می‌زند و می‌گوید که چند وقت پیش ارز «دوج‌کوین» ظرف چهار روز ۵۰۰درصد سود داده است. برای همین هم وقتی مردم این سود را نگاه می‌کنند، ترغیب می‌شوند که وارد این بازار شوند. به گفته او میزان افرادی که در سایت مجازی‌لند وارد حوزه رمزارزها شده‌اند شصت تا هفتاد درصد بین ۲۰ تا ۳۵ سال و ده تا پانزده درصد هم زیر ۲۰ سال هستند.
اقدامات متناقص دولت خطرناک‌تر از بیت‌کوین
نسیم نیکلاس‌طالب، نویسنده کتاب «قوی‌سیاه» به تازگی در صفحه شخصی خود در توییتر سرمایه‌گذاری در بیت‌کوین را یک شکست معرفی و اعلام کرده است که در حال فروش بیت‌کوین‌های خود است. او در توییت خود درباره چرایی این موضوع نوشته است که «چون یک ارز هیچ‌وقت نباید پرنوسان‌تر از چیزی باشد که با آن ارز می‌خریم و می‌فروشیم. ما نمی‌توانیم کالاها را بر اساس بیت‌کوین قیمت‌گذاری کنیم. به همین خاطر سرمایه‌گذاری در آن حداقل برای مقطع فعلی یک شکست محسوب می‌شود. این رمزارز توسط عده‌ای جامعه‌ستیز با دانش اندازه آمیب [موجودات تک‌سلولی] کنترل می‌شود.» یکی دیگر از نکاتی که نسیم نیکلاس‌طالب در توییت خود به آن اشاره کرده است، قابلیت پولشویی با رمزارزها است.
او در همین رابطه نوشته است: «مشکل دیگری که طرفداران بیت‌کوین متوجه آن نمی‌شوند این است که جذابیت ارزهای رمزنگاری شده به برخی عدم شفافیت‌ها یعنی توانایی آنها در تسهیل تخلف مالیاتی و پولشویی بستگی دارد. مثلا می‌توانید با ذوب مجدد یک سکه طلا ناشناس شوید. اما بیت‌کوین از پول نقد هم قابلیت ردیابی بیشتری دارد.» در همین رابطه پیمان حدادی، کارشناس بازار سهام هم می‌گوید که اظهارنظر وزیر خزانه‌داری امریکا در مورد معاملات بیت‌کوین آینده این بازار را با ابهامات بسیاری مواجه کرده است. او همچنین در صحبت‌هایش به شایعات و پشت‌پرده خرید فروش بیت‌کوین توسط مدیر تسلا اشاره و ادعا می‌کند این موضوع بازار معاملات را برای سرمایه‌گذاران با اما و اگرهای زیادی روبه‌رو کرده، این در حالی است که همچنان معلوم نیست معاملات با چه پشتوانه‌ای انجام می‌شود و در صحبت‌هایش نتیجه‌گیری می‌کند سرمایه‌گذارانی که جذب این بازار می‌شوند با ریسک‌های متعدد وجبران‌ناپذیری مواجه می‌شوند.
با این وجود در شبکه‌های اجتماعی خیلی از فعالان بازار سرمایه معتقدند که در فضای پرنوسان بورس و ایجاد بی‌اعتمادی در میان سهامداران نسبت به این بازار سرمایه، رمزارزها در حال تبدیل شدن به رقیب بورس هستند. رقیبی که دولت هم آمار درست و حسابی‌ای از آن ندارد و در نتیجه پول‌های زیادی به‌راحتی از اقتصاد ایران خارج می‌شود. با وجود این صحبت‌ها اما پیمان حدادی، کارشناس بازار سهام نسبت به سرمایه‌گذاری در حوزه بیت‌کوین در ایران خیلی خوش‌بین نیست. او می‌گوید: سرمایه‌گذاری در بیت‌کوین درایران کار بسیار سختی است، از این‌رو بسیاری از سایت‌های کلاهبرداری با سواستفاده از این موضوع وضعیت خطرناکی را برای سرمایه‌گذاران به‌وجود می‌آورند.
محمد گرجی‌آرا، از دیگر تحلیلگران بازار سرمایه می‌گوید که آنچه در حال‌حاضر برای بازار سرمایه خطرناک است، نه بیت‌کوین و نه بازارهای مالی موازی است، بلکه اقدامات متناقض دولت نسبت به سرمایه‌گذاران، قیمت‌های دستوری، افزایش قیمت حامل‌های انرژی، افزایش نرخ مالیات شرکت‌ها، معافیت‌های مالیاتی و ممنوعیت صادرات شرکت‌ها در جهت کنترل قیمت‌ها است که باعث می‌شود سهامداران به بورس بی‌اعتماد شوند و در جهت خروج سرمایه‌هایشان از این حوزه قدم بردارند.
