صلاح الدین هرسنی / مدرس علوم سیاسی و روابط بین الملل|
اگر چه از سطح و افق سازوکارهای همکاری‌گرایانه و راهبردی ایران و اروپا به ویژه از هنگام خروج آمریکا از برجام، می توان این‌گونه استنباط کرد که عزم اروپا در مناسبات راهبردی با ایران جدی است، اما به نظر می‌رسد که تصمیات اروپا در نشست حال حاضر شورای امور خارجه اتحادیه اروپا که قرار است امروز در بروکسل تشکیل شود تا میزانی دستخوش بازنگری و تغییر شود. این ادعا به جهت نوع رفتار هایی که ایران در برنامه های موشکی و سیاست های منطقه ای به انجام می رساند، قوت می‌گیرد. آن گونه که از افق رویکردها و سیاست های دفاعی ایران پیداست، سلسله برنامه های موشکی ایران در راستای تقویت بنیه دفاعی انجام می گیرد؛ پس آن‌گونه که ایران اعلام کرده است، سیاست دفاعی اش هیچگاه قابل مذاکره با غرب نبوده و قرار هم نیست که خود را در اجرا کردن این سیاست ها مقید به مجوز اروپا یا هر بازیگر راهبردی دیگر كند. حال و اگر چه اتخاذ چنین سیاستی همراه با بیشترین مطلوبیت ها و فواید راهبردی در عرصه های دفاعی برای ایران شده، اما برای غرب و به ویژه اروپا موجب نگرانی و هراس شده است. به همین خاطر است که اروپا بار ها در موضعی همسو، نگرانی خود را در کنار آمریکا در قبال برنامه های موشکی و سیاست های منطقی ایران اعلام و آن را تهدیدی برای حیات سر زمینی خود و متحدان قلمداد کرده است. با توجه به مواضع اعلامی ایران در حوزه دفاعی و با توجه به سطح رفتار های ایران در برنامه موشکی به نظر می رسد که نشست بروکسل به نقطه عطفی برای ادامه همگرایی و یا بازنگری در مناسبات راهبردی ایران و اروپا باشد. این وضعیت و شرایط تحت تاثیر رفتار های ایران آن‌هم در فردای آزمایش موشکی جدید ایران رقم خورده است. در شرایط حاضر و مشخصا از فردای آزمایش موشکی جدید ایران به نظر می رسد که نوعی دوآلیزم در رفتار اروپا در قبال ایران به وجود آمده است. یک سوی این رفتار مربوط به مناسباتی است که اروپا می‌خواهد به رغم سیاست های تزاحمی واشنگتن برجام را حفظ و از مزایای آن استفاده کند. این وضعیت به معنای آن است که حفظ برجام از سوی اروپا به منزوی کردن تهران رجحان دارد و اروپا حاضر نیست خود را تسلیم سیاست‌های واشنگتن كند. سوی دیگر این رفتار، تردید در تداوم راهبرد همکاری جویانه اروپا در برجام است؛ به این معنی که تضمینی برای عقب‌نشینی ایران در برنامه موشکی و سیاست های منطقه ای وجود ندارد. نظر به عدم تغییر مواضع ایران در برنامه های موشکی و سیاست های منطقه ای ایران به نظر می رسد که دستور کار شورای امور خارجه اتحادیه اروپا در بروکسل بیشتر در صدد بازنگری در قبال رفتار ایران است. معنی و مفهوم بازنگری محتمل نشست بروکسل آن است که صرف تعهدات ایران به برجام دلیل اصلی اروپا در برجام و حفظ مناسبات راهبردی نیست. بنابر این آنچه بیش از همه می تواند انگیزه اروپا را به حفظ و ماندن در برجام افزایش دهد، نه صرف تعهدات ایران در برجام بلکه امتناع از اقداماتی است که بالقوه می تواند موجب نقض روح برجام شود. اگر این بازنگری در نشست جدید بروکسل جدی باشد،ایران نباید امیدی به حفظ همکاری های راهبردی اروپا نظیرسازوکار ویژه یا ایجاد مکانیسمی برای دور زدن تحریم‌های آمریکا علیه ایران باشد. درواقع نتیجه این بازنگری چیزی جز شکاف در روابط ایران و اروپا نخواهد بود. از طرف دیگر و اگر قرار است که نشست بروکسل فاز جدیدی برای تداوم راهبرد های همکاری جویانه ایران و اروپا باشد و همچنان ایران به حفظ همکاری های اروپا امیدوار باشد،بهتر آن است که تصمیمات فرصت‌ساز بروکسل را الگوی عمل فردای مناسبات خود با اروپا كند. حال باید دید که چگونه ایران می تواند نتایج نشست بروکسل را فرصتی برای خود بسازد؟
