بهره وری صنعت دارو رو به بهبودی

کشور ما دارای پتانسیل‌های فوق‌العاده‌ای در عرصه دارویی بوده و از نظر منابع انسانی و متخصص در منطقه بی‌نظیر و در دنیا کم‌نظیر است و همچنین از نظر سخت‌افزاری تعداد قابل توجهی کارخانه و سایت‌های تولیدی و شرکت‌های بازرگانی و خدماتی مربوط به دارو که گاه فراتر از نیاز کشور ظرفیت دارند را در مجموعه صنایع دارویی خود می‌بیند.

به گزارش رتبه انلاین، همچنین گردش مالی و کسب‌وکار دارو قابل توجه است، سیاست‌های روزمره و در حال نوسان وقتی همراه با فشارهای ناشی از تحریم می‌شوند بر شدت نابسامانی‌های دارو میافزایند.

صنعت دارو با چالش‌هایی روبه‌رو بوده که تاکنون سابقه نداشته گر چه ممکن است این امر مورد خوشایند منتقدین این صنعت باشد، تأخیر یا از دست رفتن فرصت‌ها برای معرفی نسل جدیدی از داروهای ابداعی می‌تواند منجر به آسیب وارد آمدن به سلامت و تندرستی بیماران گردد اما برخی محققین، بهبود بهره‌وری در صنعت دارو را مهم‌ترین مسأله در بین تمامی چالش‌هایی که صنعت مذکور با آن روبه‌رو است، می‌دانند.

براساس گزارش فورچون2012، صنعت جهانی دارو پس از حوزه نفت و پتروشیمی و بالاتر از صنایعی همچون مواد غذایی، مخابرات، انرژی و… سودآورترین صنعت در میان حوزه‎های مختلف صنعتی در سطح جهان محسوب می‌شود.

نمودار زیر روند بازار دارویی ایران از سال 1384 تا 1393 را نشان می‎دهد. بازار داروی ایران در سال1393 در حدود یک هزارمیلیارد ریال بوده است. این بازار از سال 1384 تا سال 1393 با نرخ رشد مرکب سالیانه 30درصد رشد داشته است.

وضعیت کلی بازار دارویی کشور در 10ماهه 94 طبق آمارنامه دارویی به شرح زیر است.

از طرفی فروش ریالی شرکت‎های دارویی تولیدی فعال در بازار دارویی کشور بالغ بر68هزارمیلیارد ریال بوده که دربرگیرنده 66درصد از کل فروش ریالی بازار بوده است. 34درصد مابقی معادل 35هزارمیلیارد ریال توسط شرکت‏های وارداتی انجام پذیرفته است. همچنین فروش عددی شرکت‎های دارویی تولیدی فعال در بازار دارویی کشور بالغ بر 28میلیارد عدد بوده است که دربرگیرنده 98درصد کل فروش عددی بازار بوده است و 2درصد مابقی معادل 35میلیون عدد توسط شرکت‎های وارداتی انجام پذیرفته است.

بهره وري سرمايه

داوران هشتمین جشنواره ملی بهره‌وری پس از ارزیابی عملکرد 65 شرکت در گروه مواد و محصولات دارویی درصدد ارائه میانگین بهره‌وری سرمایه‌ این شرکت‌ها در فاز نخست بررسی عملکرد شرکت‌ها طی سال‌های ۸۹ تا ۹۴ هستند.

لازم به ذکر است که از این تعداد شرکت متقاضی برای بررسی عملکرد، تنها 20 شرکت به بررسی نهایی راه پیدا کردند.

بهره‌وری سرمایه عبارتست از نسبت ارزش‌ا‌‌فزوده، به هزینه استهلاك دارایی ثابت، این شاخص نشان می‌دهد در بنگاه اقتصادی  به ازای هر ریال هزینه استهلاک دارایی‌ها چه میزان ارزش‌افزوده ایجاد شده است.

بر پایه این گزارش، با مشاهده میزان میانگین گروه مواد و محصولات دارویی در می‌یابیم که این میانگین‌ها طی دوره ذکر شده با رشد پله‌ای مواجه بوده و هر ساله وضعیت این شرکت‌ها از لحاظ بهره‌وری سرمایه با رشد مناسبی همراه بوده است.

میانگین گروه مواد و محصولات دارویی در سال 89 حاکی از آن است که این شرکت‌ها در مجموع با رشد بهره‌وری سرمایه 38.5درصدی مواجه بودند که شرکت «البرز دارو» با بهره‌وری سرمایه 67.6درصدی به‌عنوان بهترین و شرکت «داروسازی رها» با 2.5درصد بهره‌وری در پایین‌ترین رتبه این سال قرار گرفته است؛ البته شرکت «تحقيقاتي، مهندسي توفيق دارو» نیز طی این سال آماری را ارائه نداده است.

بر اساس جدول زیر در سال 90، میانگین گروه مواد و محصولات دارویی با رشد بسیار اندک 1.3 درصدی نسبت به سال گذشته روبه‌رو و به مجموع میانگین 39.8 درصدی رسید اما اینبار شرکت «داروسازی فارابی» با میزان بهره‌وری سرمایه 99.5درصدی توانست رتبه نخست این سال را بدست بیاورد.

طبق بررسی‌ها در سال 91، میانگین بهره‌وری سرمایه به پایین‌ترین نرخ خود در این بازه زمانی رسید و کاهش 6درصدی را تجربه کرد؛ طی سال 91، میانگین بهره‌وری گروه مواد و محصولات دارویی به 33.8درصد رسید که اغلب شرکت‌های حاضر در این لیست، رشد بهره‌وری بسیار پایینی را تجربه کردند اما کماکان شرکت «داروسازی فارابی» توانست رشد خود را از 99.5 به 111.7 درصد برساند که بهترین رکورد را تا این سال از آن خود کرده باشد.

بر اساس این گزارش، میانگین گروه مواد و محصولات دارویی در سال 92 توانست کاهش میانگین بهره‌وری در سال گذشته را جبران کرده و حتی از میانگین بهره‌وری ثبت شده در سال 90 نیز پیشه بگیرد؛ میانگین گروه مواد و محصولات دارویی در همین سال به رشد 10درصدی به نسبت سال گذشته خود به 44.8 درصد رسید و این رشد تا حدی بر دوش شرکت «داروسازی فارابی» بود؛ البته از مجموع 20 شرکت مورد بررسی قرار گرفته، «داروسازی فارابی» با میانگین بهره‌وری 194.9درصدی در صدر بوده و رتبه دوم با اختلاف فاحشی به شرکت «لابراتورهای دارویی رازک» با میزان بهره‌وری 77.6 درصدی رسید.

اما در سال93، با ادامه‌دار شدن حرکات نوسانی میانگین گروه مواد و محصولات دارویی، باردیگر این شاخص با کاهش چندصدم درصدی مواجه شد؛ این میزان کاهش باعث شد که میانگین گروه مواد و محصولات دارویی به 44.3درصد برسد اما بسیاری از شرکت‌های بزرگی که حجم بهره‌وری را بدوش می‌کشیدند در تکرار آن،‌ چندان موفق نبودند.

«داروسازی فارابی» با آنکه بدون رقیب در بخش بهره‌ورسی گروه مواد و محصولات دارویی ایستاده اما اینبار با 64.1درصد کاهش نسبت به میزان بهره‌وری سال گذشته خود مواجه شد.

در نهایت بررسی این جدول،‌ روزهای خوب به گروه مواد و محصولات دارویی در سال 94 بازگشت و میانگین بهره‌وری سرمایه به 55.2 درصد رسید که شرکت‌های «داروسازی فارابی» و «دارویی کاسپین تامین» به ترتیب با 172.7 و 158.5 درصد توانستند در صدر بررسی این گروه قرار بگیرند.