وجوه بازنشستگی و وظیفه، پس‌انداز خدمت و مزایای پایان خدمت، بیمه‌های اجتماعی و وجوه پرداختی توسط مؤسسات بیمه یا کارفرما از جمله اموالی هستند که مطابق قوانین مالیاتی، مشمول مالیات بر ارث نمی‌شوند.
به گزارش رتبه آنلاین از ایسنا، آگاهی مؤدیان مالیاتی از قوانین مالیات‌های مستقیم می‌تواند در کمک به آنها برای بهره‌مندی از تسهیلات قانونی مؤثر باشد. قانون مالیات بر ارث بخشی از قانون مالیات‌های مستقیم است که به دلیل استثنایی بودن، مالیاتی کمتر شناخته شده است.
مالیات بر ارث بر چه چیزی تعلق می‌گیرد؟
مالیات بر ارث مالیاتی است که از وراث متوفی نسبت به سهم‌الارث آنها و با توجه به نرخی که برای هر طبقه از وراث معین شده است، وصول می‌شود. به عبارت دیگر مالیاتی است که به ماترک متوفی تعلق گرفته و وراث می‌توانند برای پرداخت مالیات و انجام امور مالیاتی خود به طور جداگانه و مجزا اقدام کنند.
بر اساس ماده ۱۷ قانون مالیاتی، اموال مشمول مالیات بر ارث، اموال و دارایی‌هایی که در نتیجه فوت شخص اعم از فوت واقعی یا فرضی انتقال پیدا می‌کند، به شرح زیر مشمول مالیات می‌شوند:
۱- نسبت به سپرده‌های بانکی، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار به استثنا موارد مندرج دربند (۲) این ماده و سودهای متعلق به آنها و همچنین سود سهام و سهم الشرکه تا تاریخ ثبت انتقال به نام وراث یا پرداخت و تحویل به آنها به نرخ سه درصد
۲- نسبت به سهام و سهم الشرکه و حق تقدم آنها یک و نیم برابر نرخ‌های مذکور در تبصره (۱) ماده (۱۶۳) و ماده (۱۶۳ مکرر) قانون مذکور طبق مقررات مزبور در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث
۳- نسبت به حق الامتیاز و سایر اموال و حقوق مالی که در بندهای مذکور به آنها تصریح نشده است، به نرخ ۱۰ درصد ارزش روز در تاریخ تحویل یا ثبت انتقال به نام وراث
۴- نسبت به انواع وسایل نقلیه موتوری، زمینی، دریایی و هوایی به نرخ دو درصد بهای اعلامی توسط سازمان امور مالیاتی کشور در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث
۵- نسبت به املاک و حق واگذاری محل (۱.۵) برابر نرخ‌های مذکور در ماده (۵۹) قانون مالیات‌ها به مأخذ ارزش معاملاتی املاک و یا به مأخذ ارزش روز حق واگذاری حسب مورد، در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث
۶- نسبت به اموال و دارایی‌های متعلق به متوفای ایرانی که در خارج از کشور واقع شده است، پس از کسر مالیات بر ارثی که از آن بابت به دولت محل وقوع اموال و دارایی‌ها پرداخت شده است به نرخ ۱۰ درصد ارزش ماترک که مأخذ محاسبه مالیات بر ارث در کشور محل وقوع مال قرار گرفته است.
سه طبقه عمده وراث در قانون مالیات‌های مستقیم
طبق اعلام سازمان امور مالیاتی، وراث از نظر قانون مالیات‌های مستقیم به سه طبقه تقسیم می‌شوند:
۱- وراث طبقه اول که عبارتند از پدر، مادر، زن، شوهر، اولاد و اولاد اولاد
۲- وراث طبقه دوم که عبارتند از اجداد، برادر، خواهر و اولاد آنها
۳- وراث طبقه سوم که عبارتند از عمو، عمه، دایی، خاله و اولاد آنها (ماده ۱۸)
اموال معاف از مالیات بر ارث کدامند؟
– وجوه بازنشستگی و وظیفه و پس‌انداز خدمت و مزایای پایان خدمت، مطالبات مربوط به خسارت اخراج، بازخرید خدمت و مرخصی استحقاقی استفاده نشده و بیمه‌های اجتماعی و نیز وجوه پرداختی توسط مؤسسات بیمه با بیمه‌گزار یا کارفرما از قبیل انواع بیمه‌های عمر و زندگی، خسارت فوت و همچنین دیه و مانند آنها حسب مورد که یکجا یا به طور مستمر به ورثه متوفی پرداخت می‌شود (بند ۱ ماده ۲۶)
– اموالی که برای سازمان‌ها، مؤسسات و نهادهای مذکور در ماده (۲) قانون مالیات‌ها مورد وقف یا نذر یا حبس واقع شود به شرط تأیید سازمان‌ها و نهادهای مذکور (بند ۳ ماده ۲۶)
– اثاث البیت محل سکونت متوفی (بند ۴ ماده ۲۶)
– اموالی که جزو ماترک متوفی بوده و طبق قوانین یا احکام خاص، مالکیت آنها سلب یا به صورت بلاعوض در اختیار اشخاص موضوع ماده (۲) قانون مالیات‌ها قرار گیرد با تأیید اشخاص مزبور مشمول مالیات بر ارث قرار نمی‌گیرد (صدر ماده ۲۱)
مالیات بر ارث یا inheritance tax گونه‌ای از مالیات مستقیم و از نوع مالیات بر دارایی است که اگر پس از درگذشت شخصی، مالی از وی به وارثان برسد، این دارایی مشمول پرداخت مالیات می‌شود.
