شرکت پتروشیمی زاگرس، در جشنواره ی ملی بهره وری شرکت میکند! از جمله سهام داراین این مجموعه میتوان به گسترش نفت و گاز پارسیان، پتروشیمی تابان فردا، صنعتی شیمی پوشینه، صادرفر و سرمایه گذاری صنعتی مروارید ارم اشاره کرد. با توجه به برگزاری جشنواره ی ملی بهره وری، پتروشیمی زاگرس هم به عنوان شرکت کننده 3 پروژه ارائه کرد. در ادامه به بررسی هر یک از آنها میپردازیم.
پروژه ی اول :
” افزایش راندمان تولید و بهینه سازی مصرف حامل های انرژی با رویکرد zero flaring در شرکت پتروشیمی زاگرس ” عنوان اولین پروژه ی پتروشیمی زاگرس است.
در این پروژه سه ناحیه ی مسئولیت پذیری اجتماعی، زیست محیطی ( بهبود نیاز های مقرراتی/تعامل با جوامع محلی )، بهینه کاوی ( بهینه کاوی عملکردی و بهینه کاوی بهترین تجارب )، نوآوری ( در محصولات/خدمات و فرآیند ها ) درگیر هستند.
شرح مشکل :
گاز طبیعی از جمله مواد اولیه ی اساسی در تولید متانول است. با افزایش قیمت گاز طبیعی، هزینه های تولید متانول هم افزایش خواهند داشت. بهای تمام شده درآمدهای عملیاتی زاگرس از 70.5% به 78% افزایش داشت. این امر باعث شد تا سود ناخالص این مجموعه ی متانول ساز کاهش پیدا کند. شرکت پتروشیمی زاگرس به منظور توضیح در ارتباط با کاهش سود خالص و عملیاتی این شرکت طی اطلاعیه ای در سامانه ی ” کدال ” اعلام کرد که افزایش بهای تمام شده درآمد های این مجموعه به واسطه ی افزایش نرخ گاز خوراک و رشد غیر متعارف نرخ سرویس های جانبی بود.
این پروژه در بخش تولیدی سازمان اجرا شد و تمامی بخش های مرتبط با این موضوع، در روند مراحل اجرایی و نتایج قرار داشتند. همچنین این سازمان، همکاری و هماهنگی کاملی بینبخش های مختلف برقرار کرد.
نوآوری این پروژه در کدام بخش ها خلاصه میشود ؟
در این پروژه، تمامی ایده های موجود در راستای بهینه سازی تولید متانول با در نظر گرفتن ملاحظات اولیه ایمنی و فرآیند licenser اصلی ( شرکت lurgi ) مد نظر قرار گرفت. اما امکان ارتباط و مشاوره با آنها میسر نبود. با توجه به طراحی، ساخت و راه اندازی واحد های جدید تولید متانول در منطقه ی ویژه ی اقتصادی پارس جنوبی که دارای license فنی از سوی طراحانی متفاوت با licenser اصلی واحد زاگرس بودند، بررسی اطلاعات فنی این طرح ها با هدف شناسایی نقاط اشتراک و افتراق بین این طرح ها و طرح زاگرس به صورت جامع و کامل در دستورکار تیم فنی این مجتمع قرار گرفت. در نتیجه ی این بررسی ها نقاط قابل بهبود شناسایی شده و در خصوص اجرای آنها در این مجتمع تصمیم گیری صورت گرفت!
دست آورد ها :
در اثر انجام این پروژه در ظرفیت 100%، میزان تولید متانول به صورت کمیانگین 3.05% معادل با 152.6 تن در روز افزایش می یابد که در نتیجه ی آن درآمدی معادل 31873440 $ یا همان 9817019980240 ريال در سال به ازای هر دو واحد حاصل خواهد شد. همچنین شاهد کاهش شدید مصرف گاز خوراک به ازای هر تن متانول تولیدی خواهیم بود. از میزان سود اندازه گیری شده، مقدار هزینه ی اکسیژن مصرفی کسر گردید و در گزارش اعداد نمایش داده نشده است.
در اثر تغییرات گاز تبدیل نشده به چرخه ی تولید بازگردانده شد که این مقدار از فلرینگ مجتمع کاسته شده است. همچنین میزان تولید گاز CO2 ( کربی دی اکسید ) هم به میزان 78970 تن کم شده است!
با توجه به عدم نیاز به ایجاد تغییرات عمده در واحد، عدم نیاز به توقف تولید در جهت اجرای آن و نیز زمان نسبتا کوتاه بین انجام مطالعات و عملیاتی شدن پروژه، نتیجه ی اجرای آن مطابق با انتظارات و اهداف عالیه ی سازمان برآورد میگردد. به همین دلیل میتوان از این پروژه به عنوان یک تجربه ی برتر یاد کرد.
چه امکاناتی برای توسعه و گام های بعدی طرح ریزی شده ی این پروژه وجود دارد ؟
در صورت بررسی های همه جانبه و کامل تری بر روی تجهیزات حساس واحد و همچنین تامین مواد اولیه از جمله اکسیژن، به میزان کافی میتوان به هدف هایی چون رسیدن تولید متانول به میانگین 7% معادل با 350 تن در روز به ازای هر واحد و یا تولید ثابت 10 هزار تن در روز به ازای دو واحد یا حتی کاهش تولیدگاز خوراک تا 199252469 sm^3/year؛ با این روند فکر کرد.
پروژه ی دوم :
این پروژه با عنوان ” طراحی، تامین کالا، ساخت ( به صورت EP ) و نظارت بر نصب و راه اندازی پکیج فیلتراسیون متانول ” اجرا شد. ناحیه ی تحت پوشش این پروژه، ناحیه ی مدیریت فرآیند و توسعه ( six sigma, QC, QA, & Quality management, safty ) بود.
شرح مشکل :
در متانول خام ناخالصی ها و ذرات معلقی وجود دارد. جداسازی این دسته از ناخالصی ها با استفاده از یک سیستم فیلتراسیون متانول؛ بخش عملیاتی این پروژه است. در انجام این پروژه به وجود مشکلاتی پی بردند. از جمله ی این ایرادات، میتوان به این اشاره کرد که ذرات ریز کاتالیست اکسید مس و زنگ آهن موجود در لاین ها و تجهیزات به همراه متانول خام وارده به سیستم کاهش راندمان تجهیزات را به دنبال داشت.
این مشکلات بعد از تعویض کاتالیست های سنتز در زمان تعمیران اساسی و به خصوص در زمان راه اندازی مجدد واحد تشدید میشد. همچنین از دیگر مشکلات میتواند ذکر کرد که به جای ماندن برخی از ذرات حاصل از انجام تعمیرات بر روی لاین ها و تجهیزات نیز موجب اضافه شدن ذرات معلق بیشتر به متانول خام میشد.
سرانجام یا تعبیه ی پکیج فیلتراسیون متانول در ابتدای مسیر متانول خام، از سرایت ذرات جامد به کلیه ی تجهیزات جلوگیری شد.
چه چیزی در این پروژه نوآورانه است ؟
وجه تمایز این پروژه از بقیه ی پروژه های فیلتراسیون، استفاده از فیلتر های اتوماتیو ( خودکار ) و خود تمیز شونده بود. این پروژه تنها در 29 ماه در دو واحد مجتمع پتروشیمی زاگرس انجام شد.
نتایجی که از این پروژه به دست آمد :
ابتدایی ترین ولی مهمترین چیز، افزایش رضایت مشتریان این مجموعه بود که جزو اهداف اصلی سازمان است. جلوگیری از استهلاک تجهیزات پایین دست به دلیل وجود ذرات و ناخالصی های خورنده در متانول خام هم نتیجه ی اجرای این پروژه بود. این امر باعث کاهش چشمگیر هزینه ی تعمیرات تجهیزات کرتبط و افزایش راندمان تجهیزات پایین دستی شد.
همچنین امکان کنترل میزان ذرات و ناخالصی ها در متانول خام و آگاهی از عملکرد تجهیزات بالا دستی هم برای این مجتمع فراهم شد.
عملکرد مناسب این پروژه، مطابق با انتظارات بوده و از آن به عنوان یک تجربه ی مطلوب یاد میشود. همچنین این پروژه به دلیل طراحی منحصر به فردی که دارد توانست در هفتمین جشنواره ی نوآوری ایرانی موفق به کسب لوح زرین نوآوری شود!
چگونه این پروژه امکان توسعه و پیشرفت خواهد داشت ؟
این پروژه در واحد دوم اجرایی شد و به زودی برای واحد اول پتروشیمی زاگرس هم به اجرا می رسد. در ضمن، مجموعه در حال طی مراحل و بررسی ها برای بیشتر کردن بازدهی پکیج میباشد.
پروژه ی سوم :
عنوان پروژه ی آخر ” تصفیه ی پساب صنعتی پتروشیمی زاگرس ” است. در این پروژه نواحی مسئولیت اجتماعی و زیست محیطی ( بهبود نیاز های مقرراتی/تعامل با جوامع محلی ) و همچنین مدیریت دانش و فناوری اطلاعات و حتی بخش نوآوری ( در محصولات/خدمات و فرآیند ها ) درگیر بودند.
شرح مشکل :
پساب پتروشیمی زاگرس حاوی یون آمونیک است که پیش تصفیه ی آن جهت قرار گرفتن در رنج استانداردهای شرکت مبین انرژی خلیج فارس، هدف اصلی این پروژه تداعی میشد. روش مورد استفاده در این پروژه؛ روشی ساده، ایمن، کاربردی و ارزان است. از سال 1397 روی این مسئله به طور جدی پژوهش شد. در راستای تحقق این پروژه، پکیج تصفیه ی پساب با استفاده از تکنولوژی ترکیبی در فاز اول و سپس استفاده از ماده ی افزودنی PHC در فاز دوم طراحی شد و پس از ساخت به بهره برداری رسید.
حق ثبت اختراع استفاده از افزودنی با PHC در سازمان ثبت اختراعات کشور ایران برای اولین بار به این پروژه اختصاص یافت. در این پروژه دامنه ی تاثیرگذاری روی همه ی کارکنان، مشتریان و ذینفعان می باشد. اجرای این روژه هم دو سال به طول انجامید.
در این پروژه از چه نوآوری هایی استفاده شده است ؟
استفاده از دستگاه الکتروکواگویشین برای فاز اول پروژه و استفاده از روش الکتروکواگولاسیون در پکیج تصفیه ی پساب این مجموعه را از نوآوری های این پروژه در نظر میگیرند. همچنین استفاده از این روش تصفیه ی پساب با بار آلایندگی آمونیاک و همچنین ترکیب پساب POC و NEW در سازمان های دیگر مورد مشابهی ندارد و طراحی نوآورانه محسوب میشود. در ضمن، همانطو که قبل تر کردیم، در فاز دوم پروژه یک اختراع در سازمان ثبت اختراعات کشور به ثبت رسید.
و در آخر، میتوان ذکر نمود که ماده ی PHC برای اولین بار در پتروشیمی زاگرس جهت کاهش آمونیک مورد استفاده قرار گرفت!
این پروژه به دلیل نهایی شدن و حصول نتیجه ی مطلوب، کفایت و تناسب لازم و مورد قبول را دارد.
عملکرد های مثبت در نتایج :
این پروژه با کاهش چشمگیر هزینه ها همراه بود. چراکه پیش از این یک درصد از فروش سالیانه به عنوان جریمه ی آلایندگی به سازمان محیط زیست پرداخت میشد. همچنین پساب پیش تصفیه نشده با این بار آلایندگی به پتروشیمی مبین ( تصفیه خانه ی مرکزی منطقه ی عسلویه ) ارسال میشد که خارج از رنج مورد قبول بود. این موجب هزینه ی سنگین مقدار تفاوت با رنج اصلی بود که باید پرداخت میشد.
از دیگر دستاورد های پروژه میتوان به کاهش آلاینده ی آمونیاک در پساب صنعتی و امکان استفاده از آن در تصفیه خانه ی مرکزی مستقر در منطقه، امکان استفاده ی آن برای کشاورزی و فضای سبز و امکان استفاده ی مجدد از پساب در فرآیند نام برد.
چون این پروژه در حال حاضر مشابهی ندارد و از ابتکار های خود مجموعه ی زاگرس برای انجام آن استفاده شد؛ این پروژه ارزش یاد شدن به عنوان تجربه ی برتر را دارد. همچنین شایان ذکر است که این پروژه موفق به کسب جایزه ی بین المللی مدیریت انرژی اروپا در سال 1396 شد و در ارزیابی صنعت سبز سال 1396 هم شرکت کرد.
امکان توسعه و پیشرفت این پروژه در کدام بخش ها خلاصه میشود ؟
در ادامه ی این طرح می توان با ساخت و نصب یک پکیج RO به جداسازی کلیه ی ذرات محلول در آب پرداخت تا آب تقریبا خالص با مشخصات آب DM تولید شود. این سبب میشود تا از ورود آب DM خریداری شده و از میزان وابستگی به تامین کنندگان آب DM به میزان قابل توجهی کاسته شود. همچنین با استفاده از غشای نیمه تراوا به فرآیند اسمزی و تکنولوژی مربوطه به آن از میزان وابستگی به تصفیه خانه ی مرکزی خارج از مجتمع نیز بکاهد.
درباره ی پتروشیمی زاگرس بیشتر بدانید!
همچنین بخوانید : 10 شرکت برتر ایران در حوزه ی پتروشیمی!
