مقامات آمریکایی همواره تاکید کرده‌اند که بخش‌های دارویی و پزشکی ایران را تحریم نکرده‌اند، اما عملا با تحریم‌های گسترده‌ای که در بخش‌های بانکی و مالی اعمال شده است هیچ شرکت دارویی در دنیا قادر به تعامل با ایران نیست و این روند مشکلات بسیار زیادی را برای بخش دارویی و درمانی به ویژه بیماران صعب‌العلاج ایجاد کرده است.
به گزارش رتبه آنلاین از ایسنا، شرکت تولید رادیوداروی پارس ایزوتوپ تنها و بزرگترین شرکتی در ایران است که نیاز حدود یک میلیون بیمار به رادیودارو را سالانه تأمین می‌کند و در اقدامی یک‌جانبه و خلاف موازین حقوق بین‌الملل از سوی آمریکا در لیست تحریم‌ها قرار گرفت.
بهانه آمریکا برای تحریم این شرکت این بوده است که این شرکت با سازمان انرژی اتمی ایران همکاری می‌کند این در حالی است که این شرکت برای تولید رادیودارو مجبور به استفاده از یکی از دو روش “راکتور” و “سیکلوترون” است که در ایران تنها راکتور موجود به این منظور راکتور تحقیقاتی تهران است.
کالاهای بشردوستانه از اعمال تحریم‌ها معاف هستند اما تولیدکنندگان دارو در ایران به دلیل تحریم‌های آمریکا از جمله محدودیت‌های بانکی و معاملات، با چالش‌های بسیاری رو به رو هستند. محدودیت در خرید داروها یا تجهیزات، علاوه بر مشکلات حمل و نقل کالا به داخل ایران، دسترسی سریع و گسترده به دارو را دشوارتر کرده است.
محمدرضا داورپناه مدیرعامل شرکت پارس ایزوتوپ در مصاحبه با شکبه خبری ای بی سی نیوز در مورد تولید رادیوداروها و کاربرد و مصارف آنها در زمینه پزشکی گفت: رادیوداروها برای تولید به دو زیرساخت نیاز دارند، یکی زیرساخت راکتور برای تولید رادیوداروهایی است که بر پایه رادیوایزوتوپ‌های تولیدی توسط راکتور هستند و دیگری سیکلوترون برای رادیوداروهایی که پایه آنها بر اساس تولید رادیوایزوتوپ‌ها در سیکلوترون هستند. ما می‌توانیم با رادیوداروی تکنسیوم99، بیماری‌های قلبی را تشخیص دهیم که پرکاربردترین تشخیص در بیماری‌هاست. برای تشخیص بیماری‌های استخوانی، بیماری‌های کلیوی و ریوی نیز از آنها می‌توانیم استفاده کنیم.
وی با اشاره به تحریم‌های آمریکا علیه ایران که شامل این بخش از صنعت تولید دارو در کشور می‌شود و به طور مستقیم بیماران و به ویژه بیماری‌های صعب‌العلاج را نشانه گرفته است گفت: مگر بیماری سرطان برای ایران و برای آمریکا فرق می‌کند؟ مگر بیماری در ایران، تعریفش در آمریکا فرق می‌کند؟
داورپناه افزود: فعالیت‌های ما در این شرکت صرفا برای اهداف پزشکی است. سالانه حدود 800 هزار ایرانی از محصولات ما استفاده می‌کنند. برای تولید رادیوایزوتوپ‌ها باید از راکتور تحقیقاتی تهران استفاده شود که متعلق به سازمان انرژی اتمی است و قبل از انقلاب اسلامی در سال 1979 توسط ایالات متحده آمریکا ساخته شد.
هم‌چنین دکتر روح‌الله متخصص پزشکی هسته‌ای اظهار کرد: به دلیل تحریم نه می‌توانیم قطعه را تامین کنیم و نه رادیودارو را تامین کنیم و بیماران سرطانی تمام روند درمانی‌شان متوقف شده فقط برای این‌که باید روند تشخیصی‌اش مشخص شود؛ نه می‌تواند شیمی‌درمانی شود و نه جراحی شود.
دکتر داود بیکی متخصص پزشکی هسته‌ای نیز در همین رابطه اظهار کرد: ما مکاتبات زیادی با یونسکو و WHO و غیره داشتیم و سعی کردیم آنها را توجیه کنیم که اغلب این بیماران که سرطانی هستند دچار مشکل می‌شوند به خاطر تحریم‌هایی که صورت گرفته است اما هیچ پاسخی هنوز نگرفته‌ایم.
وی گفته است: هنگامی که تحویل مواد اولیه به دلیل محدودیت دسترسی به خدمات حمل و نقل هوایی قطع می‌شود، نه تنها آنچه دریافت می‌کنیم کمتر از آن‌چیزی است که نیاز داریم، بلکه باعث می‌شود قرارهای تست تشخیص بیماران را به تعویق بیندازیم و تا تشخیص آنها انجام نشود، هیچ درمانی نمی‌توانند داشته باشند.
پیش از این برخی ایرلاین‌ها از جمله امارات، قطر و ترکیش با شرکت پارس ایزوتوپ برای حمل و نقل محصولات این شرکت همکاری می‌کردند اما بعد از تحریم‌های آمریکا این روند متوقف شده است.
مدیرعامل شرکت پارس ایزوتوپ به ای بی سی نیوز نیز گفته است که “ما فقط یک شرکت هواپیمایی روسیه برای وارد کردن مواد اولیه و هواپیماهای مسافربری ایرانی برای توزیع محصولات داریم.”
تاثیر تحریم‌ها بر بیماران خاص تا جایی بوده است که در یکی دو ماه اخیر شاهد مرگ چند تن از بیماران پروانه‌ای به دلیل نداشتن پانسمان‌های مورد نیاز برای این بیماران بوده‌ایم.
یکی از شرکت‌های اروپایی با رفتاری خلاف موازین حقوق بین‌الملل اقدام به تحریم فروش پانسمان بیماران پروانه‌ای یا EB کرد. هر چند ایران این پانسمان‌ها را از مسیرهای دیگری تامین کرد اما به هر حال در تامین پانسمان‌ها به دلیل تحریم‌ها تاخیر ایجاد شد.
در این مدت اخیر دو دختر دو ساله خوزستانی به دلیل بیماری پروانه‌ای فوت کرده‌اند. این مساله موجب شد تا مقامات کشورمان در سطوح مختلف بین‌المللی به آن بپردازند و در آخرین موضع‌گیری‌ها نماینده ایران در سازمان ملل متحد در شورای امنیت سازمان ملل سخنرانی کرد که با واکنش نماینده آمریکا در این شورا مواجه شد و بعد از اتمام این نشست نزد نماینده ایران آمد و در این رابطه با وجود حمایت از سیاست‌های دولت متبوعش، ابراز همدردی کرد.
در یک سال و نیم گذشته که آمریکا از برجام خارج شده است علاوه بر بازگشت تحریم‌های یک‌جانبه و ملی این کشور، اقدامات تحریمی زیادی در چارچوب سیاست “فشار حداکثری” علیه ایران اعمال شد که نه تنها بخش‌های اقتصادی و مالی و بانکی هدف قرار گرفت بلکه به این واسطه بخش‌های انسانی و حیاتی نیز از آن متاثر شد. در این مدت رایزنی‌ها و تعاملات سیاسی و دیپلماتیک ایران با کشورهای مختلف به ویژه کشورهای باقی‌مانده در برجام راه به جایی نبرد و برخی تلاش ها از جمله راه‌اندازی کانال‌های مالی دو جانبه میان ایران و کشورهای دیگر مثل سوییس یا راه‌اندازی اینستکس بی‌فایده بود. آمریکا حتی اجازه نداد این مسیرها برای انتقال کالاهای انسانی و حیاتی راه‌اندازی شود.
اقدامات آمریکا در راستای ایجاد محدودیت‌های شدید و بی‌توجهی به ابعاد انسانی مساله در موضوع ایران امری کم سابقه در دنیاست اما از آن تاسف‌برانگیزتر همراهی و سکوت کشورهای اروپایی مدعی دموکراسی و حقوق بشر با آمریکا در این زمینه است.
