اوراق اختیار فروش تبعی، یکی از بهترین ابزارهای ممکن برای به حداقل رساندن ریسک سیستماتیک در معاملات سهام محسوب می‌شود. سرمایه‌گذاران با استفاده از این ابزار می‌توانند نسبت به کسب بازده مورد انتظار، اطمینان لازم را کسب کنند.
به گزارش رتبه آنلاین و به نقل از سنا، اوراق اختیار فروش تبعی در ایران مانند بیمه کردن سهام است که با استفاده از آن دارایی سهام شما در زمان نوسانات و هیجانات منفی بازار به نوعی بیمه می‌شود. ناشر اوراق تبعی، اوراقی را منتشر و در تاریخ معینی سر رسید می کنند. در تاریخ اعمال اگر قیمت سهم پایین‌تر از نرخ تعیین شده باشد، ناشر اوراق سهم را به قیمت تعیین شده از سهامدار خریداری یا ما به التفاوت را به وی پرداخت می کند.
در این فرآیند باید در نظر داشته باشید که ناشر اوراق تنها مرجعی است که قادر به فروش این اوراق است و کسانی که برای خرید این اوراق اقدام می‌کنند به نوعی دارایی سهام خود را از زیان محفوظ می دارند.
در همین راستا، کانون کارگزاران در کارگروه تخصصی ابزارهای نوین مالی اوراق بهادار فرآیند نحوه انجام معاملات اوراق تبعی را بررسی و جزئیاتی از مزایا، مشکلات و موانع موجود در این فرآیند را ارائه کرد.
در حالی مهمترین مزیت استفاده از این اوراق به حداقل رساندن ریسک سیستماتیک در معاملات سهام و کسب سود مورد انتظار سهامداران همراه با اطمینان لازم است که در مقابل، وجود ابهام در نحوه تسویه این اوراق از جمله مهمترین مشکلات است.
در توضیح این مورد باید عنوان کرد که در حال حاضر، در زمان سررسید مشتریان به کارگزار مربوط اعلام می‌کنند که قصد تسویه فیزیکی یا نقدی دارند، سپس کارگزار پس از تجمیع، درخواست های مشتریان را برای بورس مربوط ارسال می کند. در این فرآیند به دلیل غیر سیستمی بودن، احتمال خطای انسانی وجود داشته و ممکن است منجر به خسارت به سرمایه گذاران شود. لذا این پیشنهاد مطرح است که شرکت های نرم افزاری در پنل معاملات برخط خود اقدام به ایجاد گزینه ای برای تعیین نحوه تسویه کنند تا این درخواست از طریق سیستم در اختیار کارگزاری قرار گیرد.
از دیگر مشکلات این حوزه اقدامات ناشر نظیر افزایش سرمایه است؛ چنانچه افزایش سرمایه ناشرین تا قبل از سررسید اوراق تبعی ثبت نشود، عملا آن بخش از سهامی که به عنوان جایزه ناشی از افزایش سرمایه به سرمایه گذار تعلق می گیرد، بدون اوراق تبعی خواهد بود و اصطلاحا بدون بیمه تلقی شده و ممکن است منجر به زیان افراد شود. همچنین در صورت تعلق گرفتن حق تقدم این موضوع نیز مبهم است که چنانچه زمان سررسید اوراق تبعی قبل از تاریخ ثبت افزایش سرمایه باشد یا در زمان انتشار حق تقدم سرمایه گذار مبلغ مربوطه را واریز نکند، اوراق تبعی آن بلاتکلیف بوده و در حال حاضر رویه مشخصی برای آن وجود ندارد.
در این میان اشتباهاتی نظیر عرضه اوراق توسط اشخاص حقیقی در سامانه معاملات برخط رخ داده که معاملات آن توسط ناظر ابطال شده، لیکن باید توسط شرکت های نرم افزاری دسترسی فروش اوراق تبعی بسته شود.
از دیگر نکات مهمی که در این کارگروه مورد بحث و بررسی قرار گرفت، عدم ایفای تعهدات روزانه توسط ناشران در حداقل حجم عرضه تعهد شده است. این موضوع باعث نارضایتی و شناسایی زیان توسط سرمایه گذاران متعددی شده و البته شکایاتی نیز به کانون ارجاع شده است که درحال رسیدگی است. لذا عدم عرضه حداقل حجم روزانه باید حتما از قبل اطلاع رسانی شود؛ چرا که افرادی که هنگام خرید سهم، قصد خرید اوراق تبعی آن سهم را نیز دارند چنانچه این اوراق عرضه نشود، دچار زیان ناشی از کاهش قیمت سهم خواهند شد.
*هدی توانایی، مدیر امور اعضا کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار
