به گزارش رتبه آنلاین از باشگاه خبرنگاران جوان تا به‌حال با این مساله مواجه شده‌اید که در زمان غذا خوردن، فک‌تان صدا بدهد؟ شاید با خودتان فکر کنید که احتمالا صدای ایجاد شده در فک‌تان به غذای سفتی که می‌جوید مربوط می‌شود.
این صدا از کجا می‌آید؟
بسیاری از افراد در زمان صحبت کردن یا جویدن غذا، از فک‌شان صدا شنیده می‌شود که گاهی این صدا، به گوش اطرافیان فرد هم می‌رسد. برخی از افراد تصور می‌کنند که صحبت کردن زیاد، عاملی برای ایجاد این سر و صدا در فک است علاوه بر این، برخی دیگر دلیل به وجود آمدن این مساله را به خوردن بیش از حد ته‌دیگ و غذاهای سفت ربط می‌دهند که همه این موارد از نظر علمی، درست نیست.
استرس با مفاصل فک شما چه می‌کند؟
دلیل به وجود آورنده صدای مفصل گیجگاهی ـ فکی، به جا‌به‌جایی فک برمی‌گردد. در برخی افراد، به‌دلیل نامرتب بودن دندان‌ها، زمانی که قرار است دندان‌های دو فک بالا و پایین با هم چفت شوند، فک دچار حرکات نابه‌جا می‌شود که این مساله به مرور زمان تخریب سطح مفصلی فک را در پی دارد. با تخریب سطح مفصلی، زائده فک پایین که کندیل نام دارد، از روی فک بالا سُر می‌خورد و از جای خود بیرون می‌آید که این مساله صدای فک را به وجود می‌آورد و در نهایت صداهای ناشی از تغییرات مفصل گیجگاهی ـ فکی در زمان جویدن غذا شنیده می‌شود.
از کودکی به فکر باشید
این مشکل یک‌شبه به وجود نمی‌آید و افراد با سنین مختلف می‌توانند به آن دچار شوند. به‌هم‌ریختگی دندان‌ها و عادت‌های نادرست غذا خوردن، بویژه زمانی که فرد عادت دارد دائما با یک طرف فک خود بجود، می‌تواند منجر به بروز صدا در مفصل گیجگاهی ـ فکی شود. توجه به مرتب بودن دندان‌ها باید از زمان کودکی باشد و اگر فردی می‌خواهد در بزرگسالی دندان‌های مرتب داشته باشد، والدین او باید در زمان کودکی، به دندان‌های شیری توجه کنند، یعنی داشتن دندان دائمی مرتب، مستلزم داشتن دندان شیری مرتب است. آن دسته از افرادی که در زمان کودکی دندان شیری خود را به دلیل پوسیدگی درمان نمی‌کنند و آن را می‌کشند، در زمان رویش دندان دائمی، دچار مشکل می‌شوند و احتمال این‌که دندان دائمی آنها نامنظم رشد کند، بسیار بالاست.
پس برای پیشگیری از مشکلات دندان بویژه مشکل مفصل گیجگاهی ـ فکی، باید از زمان کودکی معاینات دوره‌ای و درمان‌های لازم، توسط دندانپزشک انجام شود.
اولین قدم را بردارید
در صورت ابتلا به این بیماری، باید نسبت به درمان آن اقدام کرد. اولین قدم برای درمان، اصلاح و برطرف کردن مشکل دندان‌ها محسوب می‌شود. درمان‌ها با توجه به شرایط هر فرد می‌توانند متفاوت باشند و شامل درمان‌های ترمیمی، ارتودنسی، پروتز و… می‌شوند. علاوه بر این، فرد باید به این نکته توجه کند که بیش از اندازه دهان خود را باز نگه ندارد. کارهایی چون استفاده دوطرفه از فک هنگام غذا خوردن، خمیازه کشیدن با دهان نیمه باز و خوردن لقمه‌های کوچک، اقداماتی است که برای جلوگیری از تخریب بیشتر سطح مفصلی فک باید انجام داد.
وقتی فک در می‌رود
اگر مشکل فرد پیشرفته شود و به جراحی نیاز داشته باشد و فرد انجام چنین کاری را به تعویق بیندازد، احتمال دررفتگی عادتی فک وجود خواهد داشت. یعنی فک هر چند وقت یک‌بار یک مرتبه بیرون می‌آید و فرد مجبور می‌شود آن را جا بیندازد که این مساله آزاردهنده است. دررفتگی فک، حتی در زمان حرف زدن نیز می‌تواند به وجود بیاید. علاوه بر این، فردی که اقدام به درمان نمی‌کند، از غذا خوردن لذت نخواهد برد چون دائما با حرکات نابه‌جای فک و صدای آن مواجه خواهد شد.
از کجا باید فهمید؟
گاهی برخی از افراد به این مشکل مبتلا هستند ولی از آن خبر ندارند چون بیماری در مراحل اولیه وجود دارد و هنوز خود فرد صدا را نمی‌شود. تشخیص این مساله در مرحله اول با دندانپزشک است، ولی اگر فرد درمان را انجام ندهد، به راحتی می‌تواند در زمان غذا خوردن، متوجه صدا شود. البته برای پی بردن به این مساله، یک راه هم وجود دارد که می‌توان از آن کمک گرفت. برای این منظور باید از یک نفر خواست که رو به روی شما قرار گیرد و انگشت خود را روی مفصل گیجگاهی – مفصلی قرار دهد و شما در این حالت دهان خود را به آرامی باز کنید، چنانچه مفصل ایراد نداشته باشد، در راستای یک خط مستقیم باز خواهد شد، ولی در زمانی که اشکالی در مفصل وجود داشته باشد، دهان به سمت‌های مختلف (چپ و راست یا جلو و عقب) حرکت خواهد کرد. علاوه بر این، در چنین شرایطی به زیر انگشت آن فرد هم ضربه وارد خواهد شد.
کار ممکن است به جراحی بکشد
مشکل مفصل گیجگاهی ـ مفصلی هر چه زودتر تشخیص داده شود و درمان صورت بگیرد، دردسر کمتری را برای فرد به همراه دارد ولی در شرایطی که این مشکل پیشرفته شود، باید اقدامات درمانی جدی‌تری مثل جراحی را برای فرد در نظر گرفت. جراحی فک، در مراحل پیشرفته برای برخی از افراد در نظر گرفته می‌شود. قبل از انجام جراحی، باز هم باید به وضعیت دندان‌ها توجه کرد و اقدامات لازم را برای بهبود آنها انجام داد. نوع جراحی، به میزان تخریب بستگی دارد و روش‌های مختلفی برای این منظور در نظر گرفته می‌شود. گاهی برای درمان در حین جراحی، باید مفصل کوتاه شود و گاهی هم لازم است که قسمت‌های تخریب‌شده، توسط جراح ترمیم شوند. بعد از جراحی، صورت و فک را به‌گونه‌ای خاص به مدت حدود شش‌هفته می‌بندند و بعد از آن هم به بیمار فیزیوتراپی توصیه می‌شود. انتخاب یک جراح ماهر برای انجام چنین کاری ضروری است چون اگر جراحی بخوبی انجام نشود، احتمال فلج شدن نصف صورت و انحراف فک، وجود دارد.
رابطه گوش‌درد و فک درد
اگر مشکل مفصل گیجگاهی ـ فکی به مراحل پیشرفته برسد، این احتمال وجود دارد که فرد دچار گوش درد شود. هنگامی که فک پایین، بیش از اندازه به سمت بالا برود، سر کندیل به سمت عقب سر خواهد خورد که این مساله، درگیر شدن عصبی به نام کورداتمپانی را به همراه دارد که منجر به گوش درد می‌شود.