رقابت پذیری بخش معدن از برنامه پنجم عقب ماند

بررسی شاخص های بهره وری کل عوامل تولید، هزینه نیروی کار و سرمایه در صنعت معدن طی سال های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵ و مقایسه آن با اهداف تعیین شده در سال های برنامه پنجم توسعه گویای یک عقب ماندگی و گاهی  شکاف بزرگ است.

به گزارش رتبه آنلاین، صنعت معدن در نسبت های بهره وری کل عوامل تولید و هزینه نیروی کار فاصله زیادی با اهداف برنامه پنجم توسعه دارد و تنها در بهره وری سرمایه نسبت های کسب شده اندکی به این اهداف نزدیک تر است.

بهره وری کل عوامل تولید

در سال های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵ نسبت بهره وری کل عوامل تولید در صنعت معدن به عنوان مهمترین نسبت بهره وری، نشان دهنده یک افت و خیز دراین صنعت است. این نسبت به مقدار ثابت در سال ۱۳۹۱ معادل ۱۰۲ درصد بوده که با یک افت در سال ۱۳۹۲ به ۹۳ درصد کاهش یافته است. هرچند در سال ۱۳۹۳ این نسبت به بالاترین رقم در این سال ها می رسد و عدد ۱۰۷ درصد را تجربه می کند ولی در سال ۱۳۹۴ به یک باره به ۹۰ درصد سقوط می کند.

البته در سال ۱۳۹۵ باردیگر این نسبت به ۱۰۶ درصد افزایش یافته است که با وجود رشد همچنان از عملکرد سال ۱۳۹۳ کمتر است، اما زمانی که عملکرد این سال ها را با آنچه در قانون برنامه پنجم توسعه هدفگذاری شده است مقایسه می کنیم متوجه عقب ماندگی این شاخص ها می شویم.

درحالی که بهره وری کل عوامل تولید صنعت معدن در سال ۱۳۹۱ نسبت ۱۰۲ درصد را کسب کرده است طبق هدف برنامه باید به ۱۰۴ درصد دست می یافت. فاصله ای که در سال ۱۳۹۲ بیشتر شده است به طوری که عملکرد ۹۳ درصدی این سال با هدف ۱۰۹ درصدی برنامه پنجم ۱۶ واحد درصد فاصله دارد.

در سال ۱۳۹۳ با بهبود عملکرد این صنعت اندکی از این فاصله کم شده است ولی همچنان میان عملکرد ۱۰۷ درصدی و هدف ۱۱۴ درصد فاصله وجود دارد. در سال ۱۳۹۴ این فاصله به یک شکاف تبدیل شده است به گونه ای که عملکرد ۹۰ درصدی صنعت در بهره وری کل عوامل تولید با هدف ۱۱۹ درصدی برنامه ۲۹ درصد تفاوت دارد. درر سال پایانی این بررسی یعنی ۱۳۹۵ نیز با وجود رشد بهره وری ولی همچنان میان عملکرد ۱۰۶ درصدی و هدف ۱۲۴ درصدی که در برنامه پنجم توسعه تعیین شده فاصله است.

بهره وری نیروی کار

در نسبت بهره وری نیروی کار وضعیت هم از نظر عملکرد و هم تطابق با هدفگذاری برنامه پنجم بتر است. در سال ۱۳۹۱ این نسبت برای صنعت معدن ۸۷ درصد بوده که بالاترین عملکرد در سال های مورد بررسی است و دیگر چنین عملکردی به ثبت نرسیده است ولی همین عملاکرد به نسبت بالا با هدف ۱۰۵ درصدی برنامه پنجم ۱۸ واحد درصد فاصله دارد.

با افت این نسبت به ۷۱ درصد در سال ۱۳۹۲ شرایط این نسبت بازهم بدتر شده است به طوری که فاصله زیادی میان این عملکرد و هدف ۱۰۹ درصدی که در برنامه تعیین شده وجود دارد. در سال ۱۳۹۳ درحالی که هدف برنامه دستیابی به ۱۱۴ درصد بوده ولی میانگین این صنعت به ۸۴ درصد رسیده است. با افزایش عدد تعیین شده در هدف برنامه پنجم به ۱۲۰ درصد در سال ۱۳۹۴ و افت عملکرد صنعت به ۷۲ درصد از سوی دیگر گپ ۴۸ واحد درصدی شکل گرفته است. این فاصله عمیق در سال ۱۳۹۵ نیز حفظ شده است به طوری که عملکرد بهره وری نیروی کار دراین صنعت به ۷۵ درصد رسیده درحالی که انتظار برنامه ۱۲۵ درصد بوده  است.

بهره وری سرمایه

از میان نسبت های بهره وری صنعت معدن، شرایط بهره وری سرمایه بهتر بوده است. این نسبت در سال ۱۳۹۱ برای این صنعت ۱۱۲ درصد بوده که از هدفگذاری ۱۰۴ درصدی برنامه پنج بیشتر بوده است. اما در سال ۱۳۹۲ این موضوع تکرار نشده است درحالی که انتظار برنامه از این صنعت دستیابی به ۱۰۸ درصد بوده عملکرد آن به ۱۰۷ درصد رسیده است. در سال بعد این فاصله ناچیز دوباره جبران شده است و عملکرد صنعت از هدف برنامه سبقت گرفته است. درسال ۱۳۹۳ درحالی که عملکرد بهره وری سرمایه ۱۲۱ درصد بوده هدف برنامه ۱۱۲ درصد بوده است. اما در سال ۱۳۹۴ بازدهم عملکرد صنعت از برنامه عقب افتاده است. دراین سال برنامه پنجم عدد ۱۱۷ درصد را برای این صنعت هدفگذاری کرده است ولی عملکرد صنعت ۱۰۲ درصد شده است. در سال پایانی این بررسی (۱۳۹۵) یک باردیگر عملکرد صنعت از هدف برنامه پیشی گرفته است. دراین سال پیش بینی برنامه پنجم ۱۲۲ درصد بوده ولی صنعت معدن توانسته است ۱۲۶ درصد را در کارنامه خود به صبت برساند.