پنج‌شنبه 1 آذر 1403
خانهخبرخواندنی‌هاخراسان؛ قدیمی ترین روزنامه در حال انتشار ایران

خراسان؛ قدیمی ترین روزنامه در حال انتشار ایران

جواد نوائیان-نخستین شماره جریده خراسان، روز پنج شنبه، 25 ماه صفر سال 1327 هـ.ق، مطابق با 27 اسفندماه 1287 هـ.ش و برابر با 18 مارس 1909 میلادی، منتشر شد.

لوگوی روزنامه خراسان، شامل نام روزنامه و سال انتشار آن به صورت قمری در پایین عنوان، دو خوشه گندم در دو طرف عنوان و سال و چهار کلمه برادری، آبادی، برابری و آزادی در چهار طرف عنوان روزنامه بود.عنوان مراسلات در روزنامه‌های قدیمی، معمولاً برای خوانندگانی که قصد ارسال نامه یا خبر به روزنامه داشتند، درج می‌شد. از آن‌جا که شهرها کوچک بود، آدرس‌های آن زمان پیچیدگی‌های زیادی نداشت و حتی گاه، به جای «عنوان مراسلات»، از «نشانه تلگرافی»، «عنوان تلگرافی» و مانند این‌ها استفاده می‌کردند. در واقع، گیرنده نامه شناخته شده تر از آن بود که نیازی به توضیحات بیشتر درباره آدرس باشد. در ستون سمت راست صفحه اول نخستین شماره روزنامه خراسان، عنوان مراسلات با این آدرس تکمیل شده بود: «مشهد مقدس – مدیرکل رئیس‌الطلاب». زنده‌یاد ملک‌الشعرای بهار در جلد نخست کتاب «تاریخ مختصر احزاب سیاسی ایران» درباره این عنوان می‌نویسد: «من و رفقای دیگر … عضو مراکز انقلابی بودیم و روزنامه «خراسان» را به طریق پنهانی طبع و به اسم «رئیس الطلاب» موهوم منتشر می کردیم و اولین آثار ادبی من در ترویج آزادی در آن روزنامه انتشار یافت.» با توجه به این‌که انتشار جریده خراسان، در دوره استبداد صغیر و عصر اختناق محمدعلی‌شاهی صورت می‌گرفت، بدیهی بود که رعایت اصول مخفی‌کاری از اهمّ وظایف گردانندگان جریده محسوب می‌شد. دبیر و نگارنده نیز، با عنوان «م …… ی» معرفی شده است که این نیز، عنوانی جعلی و غیرواقعی است. نخستین شماره‌های روزنامه خراسان، 3 شاهی قیمت داشت. طبق گزارش زنده‌یاد «علی اصغر شمیم» در کتاب «ایران در دوره سلطنت قاجار»، «قِران»، بخشی از واحد پول ایران در دوران قاجار بود. هر ۱۰ قران، معادل یک تومان بود و هر قران، ۲۰ شاهی و هر شاهی ۵۰ دینار ارزش داشت. ریال هم، به یک قران و پنج شاهی (۱٫۲۵ قران) گفته می‌شد. ظاهراً جنس سکه‌های «شاهی» از مس بود. بهای جریده خراسان، در چهار صفحه، با در نظر گرفتن شاخص سال 1315 هـ.ش، قدیمی‌ترین شاخصی که سایت بانک مرکزی در اختیار ما قرار می‌دهد، به نرخ امروز، چیزی حدود 820 تومان بود.

با تشکر وسپاس از مرکز اسناد و مطبوعات بنیاد پژوهش های آستان قدس رضوی

اخبار مرتبط

بیشترین بازدید