ارایه خدمات حسابرسی و استاندارد سازی دو ماموریت کلیدی سازمان است
-استقلال سازمان حسابرسی ستون محوری حسابرسی کشور محسوب می‌شود
– ماموریت ها و وظایف سازمان حسابرسی و دیوان محاسبات کاملاً متفاوت است
– اقدامات سازمان حسابرسی باعث شفافیت صورت مالی سازمان و نهادهای دولتی شده و آن‌ها را متعهد می کند تا با رعایت استانداردها دستاوردهای مهمی در شفافیت مالی در دولت ایجاد کنند
سازمان حسابرسی به موجب ماده واحد مصوب پنجم دی ماه هزار و سیصدو شصت و دو مجلس شورای اسلامی تشکیل، اساسنامه آن در 7 شهریور1366 مصوب و در تاریخ 16 آذرHآ1366 با ادغام موسسه حسابرسی سازمان صنایع ملی و سازمان بودجه و شرکت های حسابرسی شروع به فعالیت کرد. در پایان سال 1367 مالکیت و حقوق موسسات حسابرسی بنیاد مستضعفان و بنیاد شهید انقلاب اسلامی به سازمان حسابرسی واگذار و از ابتدای سال 1368 در عمل این موسسات در سازمان ادغام و بدین ترتیب سازمان حسابرسی پا به عرصه فعالیت گذاشت. اکنون و درآستانه سی ودومین سالگرد فعالیت این سازمان با موسی بزرگ اصل مدیرعامل این مجموعه به گفت‌و‌گو نشستیم تا از نزدیک با این سازمان وفعالیت ها و عملکرد آن در طول بیش از سه دهه فعالیت آشنا شویم.
سازمان حسابرسی فرزند انقلاب اسلامی
مدیرعامل سازمان حسابرسی با اشاره به این که سازمان حسابرسی فرزند انقلاب اسلامی است، گفت: در سال 1362 قانونی تصویب شد که بر اساس آن چهار موسسه حسابرسی که سه موسسه آن بعد از انقلاب اسلامی فعالیت خود را شروع کرده بودند و شرکت سهامی حسابرسی هم یکی از آن ها بوده و در هم تجمیع و چهار سال بعد اساسنامه آن به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و در سال 1367 سازمان حسابرسی تشکیل و فعالیت خود را در چهار گروه با حسابرسی و بازرسی قانونی، خدمات مالی مشاوره ای ، تدوین اصول و ضوابط حسابرسی و آموزشی، تحقیقات و انتشارات است آغاز کرد.
او افزود: مهمترین فعالیتی که برای سازمان تعریف شده تامین نیازهای اساسی دولت در زمینه حسابرسی، تدوین و تعلیم اصول و ضوابط حسابداری و حسابرسی و آیین رفتار حرفه ای منطبق با موازین اسلامی، تدوین و تعمیم اصول و ضوابط حسابداری و حسابرسی و تحقیق و تتبع درروش های علمی و عملی است.
خدمات حسابرسی و استانداردسازی
بزرگ اصل ماموریت های کلیدی سازمان حسابرسی را بر شمرد و خاطر نشان کرد: ارایه خدمات حسابرسی به سازمان‌ها، نهادها دولتی و در شرکت های وابسته( نزدیک به 2هزار واحد )از فعالیت‌های این مجموعه است .
او توضیح داد: در اوایل تشکیل سازمان بصورت انحصاری تنها توسط سازمان انجام می شد و همچنین تدوین استانداردهای حسابداری و حسابرسی که جز زیرساخت های مهم در شفافیت های حسابرسی در کشور محسوب می شد از جمله ماموریت اصلی و مهم سازمان حسابرسی است.
وی تاکید کرد: علاوه بر آن انجام تحقیقات و مطالعات لازم به منظور کسب آخرین اطلاعات در زمینه حسابداری و حسابرسی از جمله وظایف دیگر سازمان است.
بزرگ اصل همچنین گفت: باید اضافه کنم که تا سال 1380 حسابرسی تمام واحدهای دولتی و وابسته که به آن اشاره شددر انحصار سازمان بود که درآن سال ها مرکزی درداخل سازمان شکل گرفت به نام جامعه حسابداران رسمی ایران که هدف از ایجاد این نهاد تقویت بخش خصوصی و واگذاری بخشی از وظایف سازمان به بخش خصوصی بود با تشکیل این نهاد بخشی از اقدامات حسابرسی و سازمان و نهادهای دولتی به این مرکز واگذار شد و بار کاری سازمان کاهش یافت؛ به نحوی که در حال حاضرصرفاً حسابرسی حدود 700 نهاد دولتی و ارگانی توسط سازمان انجام می گیرد. در واقع حسابرسی 1300 سازمان و نهاد توسط جامعه حسابداران و کلی انجام می گیرد.
او تشریح کرد: البته این بدان معنا نیست که تعداد گزارش های سازمان کم شده؛ چرا که قبلاً برای یک شرکت به طور متوسط یک گزارش تهیه میشد که در حال حاضر به سه گزارش افزایش یافته است .
وی افزود: این را هم بایستی اضافه کنم که بر اساس استاندارد هایی که در اختیار وزارتخانه ها گذاشته شده امور مالی و حسابداری آن ها کاملاً شفاف شده است، و این امر چه در حسابداری تعهدی و چه نقدی دنبال شود و قطعاً دستاوردهای مهمی برای شفافیت مالی در دولت ایجاد کرده است.
هیات نظارت بر سازمان حسابرسی
مدیرعامل سازمان حسابرسی با تاکید بر این که یکی از ویژگی های منحصر به فردی که سازمان حسابرسی دارد موضوع هیات نظارت است، تصریح کرد: در کار حسابرسی با توجه به اینکه شرکت ها یکسری اطلاعات درون سازمانی و مالی ارائه می دهند و به نحوی سازمان در جایگاه قضاوت قرار می گیرد. لذا وظیفه سنگینی بر دوش آن است که باید امانتدار این اطلاعات بوده لذا جایگاه مستقل خود را حفظ کند.
او گفت: از طرفی دیگر صورت های مالی از سوی که سود سازمانی ها ارایه می‌شود قطعاً باید در چهار چوب استانداردهای تعیین شده باشند و از طرفی هم نیازمند اعتبارسنجی است؛ این فرآیند یک سری تضاد و منافعی را برای شرکت در خصوص ادعایی که در سطح مالی اعلام کرده، ایجاد می کند. اما اینکه آیا این ادعاها بر اساس ضوابط و استانداردها بوده است یا نه؟ مسئولیت بزرگی است که به دوش سازمان قرار می گیرد.
وی ادامه داد: بر همین اساس اصل مهمی که در قضاوت برای سازمان اهمیت دارد و استقلال آن است و این امر ستون محوری حسابرسی محسوب می‌شود و اگر این مورد بی توجهی قرار گیرد، عملاً کار ما را با چالش روبرو خواهد کرد .
او تاکید کرد: برای حفظ استقلال سازمان و جلوگیری از این چالش هیات نظارت پیش بینی شده است که در این هیات نمایندگانی از سه قوه، دو نماینده از دیوان محاسبات و دو نماینده از وزارت اقتصاد در آن حضور دارند و مهم ترین وظیفه این هیات علاوه بر نظارت و عملکرد مراقبت از استقلال سازمان است.
هماهنگی با استانداردهای جهانی
بزرگ اصل در حوزه تدوین استانداردها هم با تشریح هدف گفت: هدف ما این است تا حد امکان خود را با استانداردهای ملی مطابقت داده و با آن هماهنگ باشیم. چرا که اقتصاد ما برای وصل به اقتصاد جهانی نیازمند این استانداردسازی است و سرمایه گذاران خارجی باید اطلاعات کافی را در این حوزه داشته باشند و خیالشان بابت اطلاعات راحت باشد.
او با اشاره به الزامات این موضوع هم توضیح داد: زمانی این امر مهم تحقق می یابد که اطلاعات ارایه شده با معیارهایی که در سطح بین المللی وجود دارد، مطابقت داده شود و از استانداردهای ارایه شده تبعیت کند .
این مقام مسئول تاکید کرد: در حال حاضر و بر اساس اقدامات انجام گرفته استانداردهای حسابداری و حسابرسی ما مطابق با آخرین استانداردهای بین المللی بوده و الان که با شما صحبت می کنم 90 استاندارد حسابداری و حسابرسی تعریف شده است که به دقت توسط سازمان رعایت می شود، و روند کاری به نحوی برنامه ریزی شده که حسابداران وظیفه دارند صورت های مالی را طبق استاندارد حسابداری ارایه دهند و حسابرس ها نیز بایستی طبق استانداردهای تدوین شده و بر اساس معیارهای جهانی کار حسابرسی را انجام و گزارش دهند.
وی خاطر نشان کرد: در واقع کارها بر اساس یک برنامه تدوین شده و در چهار چوب ضوابط انجام می گیرد و نمی تواند مبنای سلیقه ای داشته باشد. حتی فرمت گزارش های ما نیز بر اساس استانداردهای تدوین شده و طبق همین استانداردها حسابرس، فرم های اطلاعات را چک و بررسی می کند، و بعد از تاییدیه صورت های مالی ارایه شده طبق نمونه های استاندارد، گزارش ها بررسی، جمع بندی و ارایه می‌شود.
وی افزود: لذا سازمان ها جهت تشکیل به مجمع و بررسی مورد و زیان خود و گزارش به سهامداران نیازمند رعایت فرآیند تدوین شده موارد فوق هستند. از این رو باید اشاره کنم که تمام استانداردهای سازمان که توسط سازمان حسابرسی و مطابق با ضوابط بین المللی تدوین می‌شود، دقیقاً در بخش خصوصی هم اجرا می شود و سازمان حسابرسی تنها مرجع تصمیم گیری در خصوص استانداردسازی در زمینه حسابرسی و حسابداری است.
دیوان محاسبات و سازمان حسابرسی
بزرگ اصل حوزه فعالیت دیوان محاسبات و سازمان حسابرسی را متفاوت دانست و یادآور شد: ماموریت ها و وظایف سازمان حسابرسی و دیوان محاسبات کاملاً متفاوت است .دیوان محاسبات در بخش رعایت مصرف بودجه بر اساس قوانین و مقررات نظارت می کند و این در حالی است که ما حسابرسی مالی سازمان های دولتی و نظارت بر حسابداری و همچنین رعایت استانداردها را جهت شفاف شدن صورت مالی را مد نظر قرار می دهیم.
او توضیح داد: در واقع نگاه عملکرد سازمان‌ها درخصوص حساب‌ها و رعایت ضوابط به عنوان یک چهار چوب قانونی طبق ضوابط و استانداردها تعریف شده، اساس کار ما در سازمان حسابرسی است و این وظیف کاملاً با آنچه در دیوان محاسبات انجام می‌دهد می‌گیرد تفاوت دارد.
او افزود: به این نکته مهم اشاره کنم که اقدامات سازمان حسابرسی باعث شفافیت صورت مالی سازمان و نهادهای دولتی شده و آن ها را متعهد می کند تا با رعایت استانداردها دستاوردهای مهمی در شفافیت مالی در دولت ایجاد کنند.
کمیته های فنی و رشد و ارتقاء وظایف
مدیر عامل سازمان حسابرسی کشور با اشاره به ایجاد 6 کمیته تخصصی در سازمان افزود: کمیته‌های فنی و تخصصی ایجاد شده در سازمان در جهت بهبود فرآیند های اجرایی و به منظور رشد ارتقاء تخصص های مختلف سازمان گام بر می دارد و در بخش های مختلف آموزشی، پژوهشی و تحقیقاتی، کنترل کیفی، انجام دقیق محاسبات، نظارت بر رعایت ضوابط و مقررات حسابرسی سازمان و اصول انظباتی استوار است و عهده‌دار رعایت چهار چوب فنی در مباحث مطرح شده فوق هستند.
وی تصریح کرد: ضمن این که تاکید بر اصول پژوهشی و تحقیقاتی از جمله دیگر موارد مهمی است که همواره مورد توجه است. در همین راستا سازمان حسابرسی از بدو ایجاد با تلاش های انجام گرفته توسط بزرگانی که هدایت سازمان را بر عهده داشتند، خدمات بزرگی در این زمینه که از جمله تالیف کتب تخصصی که در نوع خود در کشور بی نظیر است، این مقام مسئول ادامه داد: بسیاری از این تالیفات و ترجمه های بارها تجدید چاپ و درمراکز علمی و دانشگاهی مورد بهره برداری گرفته و مبنای آموزشی مراکز دانشگاهی محسوب می‌شود و از طرفی مرجع تخصصی حسابداری و حسابرسی است ضمن این که نشریه پژوهشی و علمی سازمان نیز انتشار مقالات علمی را بر عهده دارد و این خود دستاورد مهمی برای سازمان است.
بزرگ اصل اضافه کرد: در حال حاضر کتاب خانه مجهز سازمان بزرگترین منبع کتابخانه ای در زمین حسابرسی و حسابداری محسوب می‌شود و مرجع بسیار خوبی برای تحقیق علمی برای پژوهش گران، کارشناسان و دانشجویان رشته حسابداری است.
وی برنامه‌های آینده سازمان را بر شمرد و خاطر نشان کرد: بهبود شفافیت و پاسخ‌گویی از طریق نشر اطلاعات مالی، بهبود مستمر استانداری های حسابرسی و حسابداری، اهتمام ویژه جهت ایجاد ناظر حرفه‌ای مستقل برای حرفه حسابداری رسمی، تعاملی با مجامع حرفه‌ای دنیا به خصوص کشور های منطقه، ارتقاء رشد علمی و فنی حسابرسی های سازمان با توجه ویژه به سرمایه انسانی و حفظ ارتقاء جایگاه و استقلال سازمان از جمله مهم ترین برنامه های آینده است که با تلاش همکاران و مساعدت وزارت خانه محقق خواهد شد.
