حجت الله میرزایی|
کارشناس مسائل اقتصادی
در یادداشتی با تاکید بر داشتن برنامه کوتاه مدت برای شرایط دشوار، نوشته است: دولت باید نشان دهد که در کاهش هزینه‌ها با مردم شریک است و تنها مردم نیستند که باید هزینه‌های خود را کاهش دهند. دولت می‌تواند با بررسی مجدد ردیف‌های بودجه، محدود کردن کارمندان خارجی خود، تعدیل سفارتخانه‌هایی که ضروری نیست و همچنین توقف برگزاری همایش‌ها گام‌های مهمی در جهت صرفه‌جویی بردارد.
ما به‌جای اینکه روی برنامه‌ریزی کلان کشور که از دهه‌های گذشته تاکنون، اجرای آن با چالش‌های زیاد و فراوانی رو‌به‌رو بوده، تمرکز کنیم باید به سرعت با توجه به فشارهای حداکثری امریکا به موازات تحولات جاری در برجام، روی برنامه عبور از تحریم تمرکز داشته باشیم.
مسئولان سخنانی از شرایط دشوار اقتصادی و جنگ اقتصادی به زبان می‌آورند، ولی به نظر می‌رسد که هنوز بخش زیادی از مردم و دولت ورود ایران به شرایط دشوار و پیچیده را جدی نگرفته یا آن را باور ندارند، اما این دلیلی نیست که برنامه‌ریزی کوتاه مدت منسجمی نداشته باشیم.
در این رویکرد برنامه‌ریزی، برای اینکه از شرایط بحرانی فعلی عبور کنیم باید سخت‌ترین شرایط در قالب مفروضات را درنظر گرفت. در این شرایط سخن از برنامه‌ریزی کشور کمی دشوار است، چرا که برنامه‌ریزی بلندمدت و دلایل تحقق یا عدم تحقق آن، نیازمند آن است که تمام زمینه‌های برنامه‌ریزی اقتصادی از جمله تعامل با سایر کشورها در شرایط عادی باشد. بنابراین باید این گونه فرض کرد که در وضعیت موجود هیچ گونه همراهی نیست، از جمله ازسوی اروپا یا سایر کشورها. شرایطی که در آن صادرات نفت کاهش یافته است، در تأمین مواد اولیه تولید، غذا و دارو با محدودیت ایجاد شده است.
بنابراین نقطه توجه سخن اینجانب داشتن برنامه کوتاه مدت برای شرایط دشوار است.
فرض بودن در شرایط دشوار باعث میشود تا میزان آسیب‌پذیری ما به‌حداقل برسد و آمادگی مورد نیاز برای شرایط حادتر در این وضعیت را به‌دست آوریم. تصور اینکه از سوی اروپا یا سایر کشورها به ما کمک میشود یا رفتار خصمانه امریکا یک تهدید توخالی است یا رفتار این کشور تغییر خواهد کرد باعث ضعف ما خواهد شد.
هرچند امکان وقوع جنگ، بعید به‌نظر می‌رسد ولی به این معنا نیست که مشکلاتی برای تحقق برنامه سال آتی و بودجه آن نداشته باشیم. براین اساس دولت باید خود را برای سخت‌ترین شرایط آماده کند و با صراحت ورود به دوره سخت را به مردم هشدار دهد.
به‌طور طبیعی، در شرایط دشوار، دولت‌ها باید مداخله یا تنظیم گری در اقتصاد و بازار بخصوص در زمینه تأمین دارو، غذا را افزایش دهد و نظارت جدی تری بر ورود و خروج ارز از کشور به خرج دهد.
لیبرال‌ترین اقتصاد‌های جهان نیز درشرایط سخت و جنگی سختگیرانه‌ترین دخالت‌ها را در اقتصاد به‌نمایش گذاشته‌اند. بسیاری از کشورها با تجربه جنگ اول جهانی، در دوره جنگ دوم جهانی دخالت در اقتصاد را به‌صورت هوشمندانه تری اجرا کردند.
بنابراین بدون اینکه آرامش جامعه را بر هم بزنیم باید خود را برای شرایط دشوار آماده کنیم وگرنه آسیب پذیر خواهیم بود.
دراین مسیر دولت باید نشان دهد که در کاهش هزینه‌ها با مردم شریک است و تنها مردم نیستند که باید هزینه‌های خود را کاهش دهند. دولت می‌تواند با بررسی مجدد ردیف‌های بودجه، محدود کردن کارمندان خارجی خود، تعدیل سفارتخانه‌هایی که ضروری نیست و همچنین توقف برگزاری همایش‌ها گام‌های مهمی در جهت صرفه‌جویی بردارد.
درمجموع هرچند بخشی از مردم به‌صورت زیرپوستی خودرا برای شرایط سخت آماده می‌کنند اما برنامه دولت برای روزهای دشوار بسیار ضروری است.
جدای اینکه برنامه‌ریزی بلند مدت در ایران به دلایل بروز نوسان در روابط خارجی کشور، فقدان پارادیم و الگوی اقتصادی، نبود برنامه جامع توسعه و وجود تفکرات اقتصادی متنوع دولت‌ها و سایر عوامل دیگر همیشه در اجرا با چالش و پرسش رو به رو شده است.
منبع: روزنامه ایران
