آیا در سال ۲۰۱۸ آشوب‌های خاورمیانه فروکش خواهد کرد؟ گرچه برخی تردید‌ها در رابطه با این موضوع وجود دارد اما نشانه‌هایی از تغییر دیده می‌شود. داعش نابود شده است و جنگ داخلی سوریه نفس‌های آخر خود را می‌کشد. منطقه خاورمیانه درحال گذار از جنگ‌های ویرانگر به سمت سازندگی پس از فاجعه است.
به گزارش رتبه آنلاین، همچنان پابرجاست. در عربستان – اصلی‌ترین رقیب منطقه‌ای ایران – ولیعهد جوان این کشور در کنار اصلاحات گسترده و مدرن‌سازی کشور، مقابله شدیدتر با ایران را در دستور کار خود قرار داده است. در کاخ سفید نیز دونالد ترامپ با حمایت‌های مغرضانه خود از پادشاهان آل‌سعود آتش اختلافات میان ریاض-تهران را شعله‌ور‌تر می‌سازد.
در سوریه با شکست گروه‌های تروریستی و تحت کنترل درآمدن بخش عمده کشور از سوی دولت، عملیات‌های نظامی رو به پایان است. از طرفی آتش‌بس‌های منطقه‌ای که از سوی روسیه، ایران و ترکیه ایجاد شد، تا حد زیادی درگیری‌ها و کشتارها را در این کشور آرام‌تر کرده است. در این‌باره دولت اسد توانست با حمایت‌های روسیه، ایران و سایر متحدان برنده جنگ این کشور شود. البته بی‌خانمان شدن نیمی از سوری‌ها و کشته شدن بیش از نیم میلیون انسان در این کشور فاجعه‌ای بزرگ است. درحال‌حاضر نزدیک به ۲۵ درصد از مناطق شمالی سوریه در کنترل کردها است. انتظار می‌رود نیروهای نظامی روسیه، آمریکا، ایران، ترکیه و لبنان همچنان فعالیت‌های خود را در این کشور ادامه دهند. بنا به پیش‌بینی «واشنگتن‌پست» داستان سوریه پایانی باز خواهد داشت.
در عراق پس از چهار سال وحشی‌گری داعش، سرانجام نابودی این شجره ملعونه اعلام شد. در این رابطه یکی از بزرگترین ابهامات سال ۲۰۱۸، توانایی بازسازی عراق در این سال است. بر اساس اعلام دولت عراق برای بازسازی تمام کشور به ۱۰۰ میلیارد دلار نیاز است. البته مقامات موصل مدعی شده‌اند این مبلغ تنها نیاز این شهر را مرتفع خواهد ساخت. تامین مالی این مبلغ یکی دیگر از ابهامات سال آینده است. همچنین به‌نظر می‌رسد ائتلاف آمریکایی بخواهد بیش از ۲۷ هزار تجهیزات جنگی خود را که بین اکتبر ۲۰۱۶ تا جولای ۲۰۱۷ در حوالی موصل به‌جا گذاشت،پاکسازی کند. درحالی‌که ۷/ ۲ میلیون عراقی به مناطقی که از داعش بازپس گرفته شده بازگشته‌اند، بیش از ۳ میلیون دیگر همچنان دور از خانه‌های خود هستند (شامل ۶۰۰ هزار نفر از مردم موصل).
برخی از حکومت‌های پادشاهی منطقه کمترین تاثیر را از «بهار عربی» پذیرفتند. شاید یکی از مقاوم‌ترین این حکومت‌ها عربستان سعودی بود. عربستان که قدرت نفتی و متحد کلیدی آمریکا در منطقه است به‌خاطر تفسیری تحریفی از اسلام و تلاش برای صدور آن به مناطق مختلف جهان با انتقادات گسترده‌ای روبه‌رو است. البته ولیعهد ۳۲ ساله این کشور – که به عقیده کارشناسان در سال ۲۰۱۸ جانشین پدرش خواهد شد – تلاش می‌کند تغییراتی را در ساختار سیاسی، اقتصادی و اجتماعی این کشور ایجاد کند. به گزارش «واشنگتن‌پست»، شاید یکی از دلایل دشمنی عربستان و دولت‌های سنی منطقه با ایران، مخالفت شدید این کشور با صهیونیست‌ها باشد. در این باره زمزمه‌هایی درخصوص توسعه روابط تل‌آویو-ریاض به منظور مقابله با جمهوری اسلامی شنیده می‌شود. گرچه برخی مقامات عربستانی هر نوع رابطه با رژیم صهیونیستی را انکار می‌کنند، اما اگر این رابطه برقرار شود در کنار حضور آمریکایی‌ها، عربستان می‌تواند محور ضد ایرانی خود را بیش از پیش توسعه دهد. در این‌باره جرد کوشنر که رابطه نزدیکی با نتانیاهو و سایر مقامات اسرائیلی دارد، تلاش‌های بسیاری به منظور تسهیل مذکرات اسرائیل و عربستان و برقراری صلح میان اسرائیل-فلسطین صورت داده است. ایجاد روابط مستقیم با کشورهای عربی این امکان را برای نتانیاهو فراهم می‌سازد تا به هدف اصلی خود یعنی توسعه روابط با کشورهای منطقه دست یابد. این درحالی است که جریان «ابتکار صلح اعراب» که در سال ۲۰۰۲ به رهبری عربستان ایجاد شد، هرگونه عادی‌سازی روابط با اسرائیل را مشروط به پایان اشغال فلسطین می‌کرد.
یکی دیگر از چالش‌های منطقه در سال آینده موضوع صلح اسرائیل-فلسطین است. شاید شکست تلاش‌های پیشین برای برقراری صلح، دلیل اشتیاق ترامپ و سخنرانی‌های پیاپی او درباره این موضوع باشد. به گزارش «واشنگتن‌پست»، البته بسیار بعید است که رهبران اسرائیل و فلسطین برای تقسیم بیت‌المقدس پشت میز مذاکره بنشینند. از طرفی از آنجا که بنیامین نتانیاهو با تحقیقات مربوط به فساد روبه‌رو است، احتمال برکناری او از قدرت و یا برگزاری انتخابات زود هنگام وجود دارد.
منبع : دنیای اقتصاد