تایماز سید مصطفایی| دبیر جایزه مسوولیت اجتماعی بنگاه های اقتصادی و مشاور کمیسیون حاکمیت شرکتی و مسئولیت اجتماعی اتاق ایران
اقدام سازمان بورس در خصوص الزام ناشران پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران به افشای گزارش تفسیری مدیریت و همچنین اظهارنظر حسابرس نسبت به این گزارش ها در مقاطع شش ماهه و یکساله گام مهمی برای نزدیک شدن به استانداردهای جهانی است.
این اقدام، زمینه لازم برای توسعه بیشتر مفاهیم مربوط به حاکمیت شرکتی و مسئولیت های اجتماعی را فراهم می آورد.
اطلاعات منتشر شده در گزارش های مالی، همه موارد لازم برای ارزیابی شرکت ها را در اختیار سرمایه گذاران قرار نمی دهد و از چندی پیش بحث حرکت به سمت گزارشگری اطلاعات غیر مالی و کیفی در کنار اطلاعات مالی مطرح بوده که بخشی از اطلاعات غیر مالی، اطلاعات مربوط به وضعیت حاکمیت شرکتی و مسئولیت اجتماعی شرکت است.
از جمله مواردی که در ذیل سرفصل اهداف مدیریت و راهبردهای مدیریت برای دستیابی به آن اهداف در گزارش تفسیری مدیریت ارائه می شود، سیاست‌های شرکت در ارتباط با حاکمیت شرکتی و اقدامات صورت گرفته در رابطه با آن و همچنین ارائه اطلاعاتی در خصوص مسئولیت‌های اجتماعی و زیست محیطی شرکت است.
این موارد برای سرمایه گذاران و به خصوص سرمایه گذاران خارجی بسیار مهم است، لذا سرمایه گذاران بر این باورند که مسئولیت اجتماعی شرکتی مجموعه وظایف و تعهداتی است که شرکت باید در جهت حفظ، مراقبت و کمک به جامعه‌ای که در آن فعالیت می‌کند، انجام دهد.
این وظایف می تواند ارزش کسب و کار را افزایش دهد و در نهایت به افزایش عملکرد مالی بنگاه منجر شود. البته مسئولیت اجتماعی شرکتی رویکردی فراتر از الزامات و استانداردها است و نباید وظایف شرکت را با مسئولیت اجتماعی به اشتباه گرفت.
در نگاه اول ممکن است یک پارادوکس به نظر برسد که فعالیت های CSR هزینه های عملیاتی را افزایش می دهند. اگر چه در ابتدا ممکن است لازم به سرمایه گذاری در این حوزه باشد ولیکن به ازای سرمایه گذاری انجام شده، کاهش هزینه ها و افزایش سودآوری بنگاه را شاهد خواهیم بود.
در بسیاری از موارد که هیئت های تجاری به کشور می آیند در خصوص اهتمام شرکت های ایرانی به ایفای نقش های مربوط به مسئولیت اجتماعی یا اجرای سازوکارهای حاکمیت شرکتی پرسش هایی را مطرح می کنند که با توجه به گزارش های تفسیری مدیریت و مشخص شدن اقدامات شرکت های ایرانی می توان اطلاعات بهتری به سرمایه گذاران ارائه کرد و نشان داد شرکت های ایرانی به این مفاهیم اهمیت می دهند.
سازمان بورس و اوراق بهادار به دلیل اینکه امر نظارت بر گزارشگری شرکت ها را بر عهده دارد نقش مهمی در ارتقای مفهوم مسئولیت اجتماعی و فرهنگ سازی صحیح برای این مفهوم ایفا می کند و این مسئله مهم است؛ چراکه اگر شرکت ها در مسیر درستی قرار نگیرند مفاهیم مسئولیت اجتماعی کارکرد خود را از دست خواهد داد.
سرمایه گذاری مسئولانه : این عبارت گاهی اوقات تحت عناوین “سرمایه گذاری پایدار”،”سرمایه گذاری سبز”،”سرمایه گذاری با وجدان اجتماعی” و “سرمایه گذاری اخلاقی” نیز مطرح می شود. سرمایه گذاری مسئولانه یک رویکرد سرمایه گذاری در شرکت است که هم بازگشت مالی و هم تولید کالا و خدمات با در نظر گرفتن شرایط اجتماعی، را شامل می شود.
شرکت هایی که مسئولانه سرمایه گذاری می کنند اوضاع جامعه و محیط زیست را بهبود می بخشند و می توانند اهداف سرمایه گذاری را با ارزش های اجتماعی هم راستا کنند.
نوع تصمیمات سرمایه گذاری انواع مختلف دارد، مثلا انتشار صکوک سبز در مالزی که چندی پیش در خبرها آمده بود یکی از انواع آن است و شرکت انرژی تادو اولین صکوک سبز (دوستدار محیط زیست) به ارزش 250 میلیون رینگیت را در مالزی منتشر کرد.
صکوک سبز یا صکوک دوستدار محیط زیست از جمله ابزارهای مالی محسوب می شود که جهت تامین مالی پروژه‌هایی در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر و یا دوستدار محیط زیست منتشر می‌شوند؛ در این نوع اوراق بدهی بانی می‌تواند هر نوع دارایی قابل قبول برای انتشار اوراق را به عنوان مبنای انتشار اوراق معرفی کند و وجوه جمع آوری شده را در یک پروژه سبز یا پروژه دوستدار محیط زیست به کار گیرد.
صندوق های نیکوکاری هم از جمله ابزارهای مهم برای تصمیمات سرمایه گذاری مسئولانه است که سازمان بورس می تواند با فراهم آوردن تمهیداتی در مواقع خاص امکان راه اندازی سریع این صندوق ها را برای امور مسئولانه فراهم کند.
برای مثال در زلزله کرمانشاه که بسیاری از اشخاص نسبت به کمک به زلزله زدگان وارد عمل شدند، می توانستند با کمک سازمان بورس و رعایت مقررات مربوط و راه اندازی صندوق نیکوکاری به صورت شفاف تری این کمک ها را برای مردم زلزله زده جمع آوری کنند و از مشارکت بیشتری نیز بهره مند شوند و سازمان بورس مقررات خوبی برای راه اندازی این صندوق ها مصوب کرده و باید از این ابزار بیشتر استفاده شود.
