ارزیابی فعالان اقتصادی که از سال 1390 در کشور آغاز شد، اهداف مختلفی دنبال میکند. یکی از مهمترین این اهداف، متمایز کردن گروهی از فعالان اقتصادی که بهصورت حرفهای و شفاف فعالیت میکنند از افراد با عملکرد غیرشفاف است. این در حالی است که موضوع مورد توجه در شرایط پساتوافق، چشمانداز روابط خارجی و تسهیل روابط تجاری بینالمللی است. بهگونهای که بیشترین منفعت از این تعاملات به بهرهورترین نحو ممکن حاصل شود.
با این نگاه رتبهبندی و شناسنامهدار کردن فعالان اقتصادی میتواند بهعنوان یکی از ابزارهای مطمئن و قابل اتکا جهت ارائه خدمات تسهیلکننده روابط تجاری مورد استفاده قرار بگیرد. خروجی ملموس این موضوع درک عمیق اشخاص از طرف تجاری روبهرو در برقراری ارتباط تجاری برد-برد و توسعه روابط با شخص مناسب در زمان مناسب است. همچنین این موضوع باعث ایجاد امنیت و آرامش سرمایهگذاری و تسهیل روابط تجاری خواهد شد.
به نقل از مسئول فرآیند ارزیابی رتبهبندی اتاق بازرگانی ایران، رتبهبندی شركتها در محیط كسب و كار تلاشی علمی برای تلخیص بسیاری از اطلاعات پیرامونی محیط كسب و كار در قالب سنجههای ساده و قابل درک است. رتبهبندی میتواند اطلاعات مفیدی در مورد وضعیت شركتها در مقایسه با رقبای خود در اختیار ذینفعان قرار دهد. این ذینفعان میتوانند مدیران، سهامداران و سرمایهگذاران، اعتباردهندگان و بانكها، مشتریان، دولت و سازمانهای دولتی و. . . باشند.
با پایش پیوسته تحولات در رتبهبندی شركتها، تشخیص جهت حركت در کسبوکارهای اقتصادی و شناسایی دورنمای رونق و ركود در صنایع مختلف و حتی ارزیابی میزان اثربخشی سیاستهای اصلاحی اعمالی، قابل پیگیری است. «فرصت امروز» در گفتوگو با ایمان آزمون، مسئول فرآیند ارزیابی رتبهبندی اتاق بازرگانی ایران ابعاد و زوایای مختلف رتبهبندی فعالان اقتصادی را مورد بررسی قرار داد.
رتبهبندی فعالان اقتصادی که از حدود چهار سال پیش آغاز شد، چه اهدافی را دنبال میکند؟
یکی از اهداف رتبهبندی فعالان اقتصادی، پاسخگویی به نیازهای تمامی ذینفعان بدنه اقتصادی کشور با توجه به حوزه فعالیت آنها است. این رتبهبندی با این انگیزه انجام میگیرد که بین فعالان اقتصادی تمایز ایجاد و به تسهیل روابط تجاری کمک کند و به بهبود مستمر محیط کسبوکار منجر شود. البته تلاش بر این است تا تفحصی در اطلاعات بنگاهها انجام نشود.
همچنین سعی بر این داریم که رتبهبندی بهصورت موازی با استفاده از اطلاعاتی دریافتی از متقاضیان که به تأیید شخص سوم میرسد و تحلیل آنها و بررسیهای دقیق و کارشناسانه از اطلاعات به دست می آید، انجام شود. به این وسیله رتبهبندی سازمانها و فعالان اقتصادی منجر به آن خواهد شد تا در سطح ملی تعامل سازمانها و شرکتها بهبود بیابد.
در رتبهبندی فعالان اقتصادی، ارزیابیها به چه شکل و چگونه انجام میشود؟ در آن، چه معیارها و شاخصهایی را در نظر میگیرند؟
معیارهای موردنظر در این مدل حدود 50 مورد است که توزیع وزن معیارها بهصورت عمومی یادگیری و بومیسازی همانند توزیع در سطح بینالمللی است. بهطور مثال در نظامهای رتبهبندی اعتباری حرفهای روز دنیا تا مرز 600 شاخص مورد بررسی قرار میگیرند. اما در این مدل آیتمهایی در نظر میگیریم که هر شخص با داشتن حداقلها میتواند آنها را ارائه دهد.
درواقع میتوان گفت که این مدل قابلیت جمعآوری اطلاعات را دارد. معمولاً مشکل خاصی در جمعآوری اطلاعات به وجود نمیآید.در حقیقت در وهله نخست تلاش شده تا ارزیابیها دچار مشکل و وقفه خاصی نشود. البته این انتظار وجود دارد که در بلندمدت با فرهنگسازی بهگونهای عمل شود که افراد، اقبال بیشتری نشان دهند. آن وقت به دقت و انتشار شفاف اطلاعات افزوده میشود.