بر اساس گزارش‌های تورمی موجود در بایگانی مرکز آمار ایران در سال ٨٦ متوسط سرانه هزینه میان دهک‌های اول (فقرا) و دهک‌های دهم (ثروتمندان) به بالاترین رقم خود یعنی ٦١/١٧ رسید که اوج اختلاف میان ثروتمندان و فقرا را نشان می‌دهد تا جایی که به عقیده برخی کارشناسان طبقه متوسط جامعه به نوعی از بین رفتند و به دهک‌های پایین درآمدی سقوط کردند.
به گزارش رتبه آنلاین، امروز هم اگر چه نرخ تورم ٣٨درصدی کنترل و مهار شده است و همه هم و غم دست‌اندرکاران تک‌رقمی نگه‌داشتن تورم بر مدار تک‌رقمی است اما هنوز جای کار و بهتر‌شدن داریم.
جعفر خیرخواهان، اقتصاددان و تحلیلگر حوزه توسعه و فقر می‌گوید: در کشورهای توسعه‌یافته اختلاف تورم بین دهک دهم و دهک اول با مالیات‌گرفتن از ثروتمندان که همان دهک دهم جامعه به شمار می‌روند، تعدیل می‌شود. اگر چه دولت‌های یازدهم و دوازدهم به خوبی نرخ تورم را مهار کرده و این اختلاف را به حداقل رسانده اما باید در نظر داشته باشیم که کشورهای توسعه یافته با نرخ‌های تورم ٢ و ٣درصدی اداره می‌شوند.
تورم چیست؟
خیرخواهان در تعریف تورم می‌گوید: تورم با توجه به میانگینی از قیمت‌های صدها‌هزار کالا در سبد خانوار به دست می‌آید و تعداد محدودی از کالاها و خدمات در زمان مشخصی بررسی و نتیجه آن به‌عنوان نرخ تورم اعلام می‌شود. این در حالی است که برخی از خدمات اصلا مورد استفاده برخی دهک‌ها نیستند؛ برای مثال بالا رفتن یا پایین آمدن نرخ تورم رستوران‌ها برای دهک اول درآمد علی‌السویه است.
طبقه متوسط را نجات دهیم
طبقات متوسط نباید نزول کنند. خیرخواهان ادامه می‌دهد: طبقه متوسط ما در سال‌های اخیر خمیده‌تر شده و به سمت طبقه‌های پایین حرکت کرده‌اند. در هر صورت ما قشری داریم که نام آن را طبقه متوسط بگذاریم چرا که این طبقه بین فقرا و اغنیا قرار دارد اما نباید روند حرکت این طبقه نزولی باشد.
این کارشناس اقتصاد توسعه تأکید می‌کند: در اثر سیاست‌هایی که در سال‌های پیش به غلط اتخاذ شد، امروز طبقه متوسط ما حال و روز خوشی ندارند. در شرایطی که باید طبقه متوسط رشد کرده و جای خود را به طبقه‌های فقیرتر بدهد تا سیکل رشد در جامعه ادامه داشته باشد، طبقه‌های متوسط ما معمولا دچار افول و نزول درآمدی و رفاهی می‌شوند.
سال پایه آماری به روز شده است
جواد حسین‌زاده، معاون مرکز آمار ایران در این رابطه اعلام کرده بود که دو دستاورد بزرگ در مرکز آمار ایران به دست آمده که تغییر سال پایه تورم از ٩٠ به ٩٥ در حوزه تورم ازجمله آن بوده و دیگری تورم دهکی است. این در حالی است که شاخص قیمت درصد تغییر میانگین موزون قیمت کالا و خدمات در مقایسه با سال پایه است که سال پایه از ٩٠ به ٩٥ تغییر یافته است.
او گفته بود که تورم شهری، روستایی و کل کشور براساس سال پایه ٩٥ محاسبه می‌شود که بر این اساس علت تغییر‌سال پایه به دلیل تغییر تکنولوژی تولید کالا، حذف برخی اقلام از سبد مصرفی و افزودن برخی دیگر، تغییر در وزن کالاها و مواردی از این دست علت تغییر سال پایه است؛ ضمن این‌که افزایش درآمد خانوارها الگوی مصرف را تغییر می‌دهد و همین امر تغییر سال پایه را رقم می‌زند.
جزییات تورم دهک‌های درآمدی در بهمن‌ماه
جزییات تورم دهک‌های درآمدی در بهمن‌ماه اما دقیقا به ما چه می‌گوید؟ مقایسه قیمت سبد کالاهای مصرفی خانوارهای کم‌درآمد حکایت از آن دارد که نرخ تورم دهک‌های پایین درآمدی ۹.۲درصد و نرخ تورم دهک‌های بالای درآمدی ۷.۷درصد در بهمن‌ماه امسال بوده است. اکنون نتایج شاخص قیمت مصرف‌کننده «کل خانوارهای کشور» براساس دهک‌های هزینه‌ای در بهمن‌ماه ١٣٩٦ بیانگر آن است که بیشترین عدد شاخص کل برابر ١١١,٦ مربوط به دهک دوم و کمترین عدد شاخص کل برابر ١١٠.٩ در دهک دهم است. کمترین تغییر ماهانه شاخص کل برابر ٠.١درصد در دهک اول و بیشترین تغییر ماهانه شاخص کل برابر ٠.٥درصد در دهک دهم بوده است. بیشترین درصد تغییرات شاخص در دوازده ماه منتهی به بهمن ١٣٩٦ (تورم سالانه) ٩.٢درصد در دهک اول و کمترین نرخ تورم ٧.٧درصد در دهک دهم بوده است.
نتایج شاخص قیمت مصرف‌کننده در گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» براساس دهک‌های هزینه‌ای در این ماه نشان‌دهنده آن است که بیشترین عدد شاخص این گروه در بهمن‌ماه ١٣٩٦ برابر ١١٥,٩ در دهک دهم و کمترین آن برابر ١١٤.٣ در دهک اول اتفاق افتاده است. درحالی‌که بیشترین تغییر ماهانه شاخص این گروه ٠.٥درصد در دهک سوم و کمترین تغییر آن برابر ٠.٢درصد در دهک دهم است. بیشترین درصد تغییرات شاخص این گروه در دوازده ماه منتهی به بهمن‌ماه ١٣٩٦ (تورم سالانه) ١٣.٤درصد در دهک دهم و کمترین نرخ تورم ١١.٩درصد در دهک اول است. نتایج شاخص قیمت مصرف‌کننده در گروه عمده «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» براساس دهک‌های هزینه‌ای در این ماه بیانگر آن است که بیشترین عدد شاخص در این گروه برابر ١٠٩,٨ در دهک دهم و کمترین عدد شاخص در این گروه برابر ١٠٩.٤ در دهک دوم است. درحالی‌که بیشترین تغییر ماهانه شاخص این گروه برابر ٠.٥درصد در دهک دهم و کمترین تغییر آن برابر ٠.٢درصد کاهش در دهک اول است. بیشترین درصد تغییرات شاخص این گروه در دوازده ماه منتهی به بهمن‌ماه ١٣٩٦ (تورم سالانه) ٧.٢درصد در دهک اول و کمترین نرخ تورم ٦.٦درصد در دهک دهم است.
چه کالاهایی مورد بررسی قرار می‌گیرد؟
به گفته حسین‌زاده، اقلامی که برای محاسبه تورم در سبد قرار می‌گیرد باید دارای ویژگی‌های خاصی باشد که شاخص‌های آن از سوی مرکز آمار لحاظ شده است؛ ضمن این‌که مرحله بعد جمع‌آوری آمار مربوط به قیمت است که این طرح هم به صورت ماهانه اجرایی می‌شود و از فروردین سال ٩٥ شروع شد؛ البته بین سال ٩٠ تا ٩٥ تعداد ٢٦ قلم حذف و ۳۰ قلم اضافه شده است و پایش در ٤٧٥ قلم کالا در مناطق شهری و روستایی صورت می‌گیرد.او به این نکته هم اشاره کرده بود که سهم دخانیات و خوراکی و آشامیدنی در سبد مصرفی خانوار کم و سهم مواد غیرخوراکی بیشتر شده است، اما این‌که سهم خوراکی کم شده را ما تحلیل نمی‌کنیم ولی وقتی سهم خوراکی کم و غیرخوراکی بیشتر می‌شود، نشان می‌دهد که خانوارها نیازشان به کالاهای خوراکی کمتر شده است.
حسین‌زاده درخصوص تورم دهکی و دلایل محاسبه آن اعلام کرده بود که برای تجزیه و تحلیل دقیق علت‌ها و معلول‌هایی که منجر به تغییر تورم در هر یک از دهک‌ها می‌شود، نیاز است تورم دهکی را مورد محاسبه قرار دهیم، به‌خصوص در حوزه مباحث مرتبط با فقر مورد نیاز است. بر این اساس نتایج محاسبات نشان می‌دهد تورمی که اقشار پردرآمد جامعه با آن مواجه هستند کمتر از کم‌درآمدهاست؛ درواقع این تورم نشان می‌دهد که اقلام سبد مصرفی دهک‌های کم‌درآمد باید مورد حمایت واقع شود. این درحالی است که تورم برای کم‌درآمدها کمتر از تورم پردرآمدها است که دولت می‌تواند برنامه‌ریزی لازم را در این حوزه داشته باشد.
سال‌های سیاه را سپری کردیم
بررسی وضع توزیع درآمد و نابرابری در ایران طی سال‌های ٨٤ تا ٩٢ نشان می‌دهد بیشترین نابرابری براساس تمامی شاخص‌های مورد بررسی در سال‌های ١٣٨٥ تا ١٣٨٧ بوده و کمترین میزان نابرابری نیز طی سال‌های ١٣٨٩ به بعد اعلام شده است. خبرآنلاین نوشته است که بررسی نسبت هزینه سرانه دهک دهم به اول در کل کشور (شامل شهری و روستایی) نشان می‌دهد متوسط این نسبت طی سال‌های ٨٠ تا ٩٢ در حدود ٠١/١٤ بوده است. این نسبت اما در سال‌های میانی دهه ٨٠ افزایش یافته و نهایتا در سال ٨٦ به بالاترین رقم یعنی ٦١/١٧ رسیده که اوج اختلاف میان دهک دهم و اول جامعه ایران است. معنای این نسبت آن است که هزینه‌های دهک دهم ٦١/١٧ برابر هزینه‌های دهک اول بوده است.
منبع : اقتصاد آنلاین
