خاک هر دشت و حوضه آبریزی در دنیا زمانی‌که چندین سال متمادی دچار خشکسالی می‌شود، به میزان بسیاری رطوبت خود را از دست می‌دهد و حتی وقتی وارد دوره ترسالی می‌شود هم افزایش چشمگیر بارش‌ها تا مدتی روان‌آب زیادی ایجاد نخواهد کرد؛ چراکه بخش اعظمی از آن، صرف رطوبت از دست‌رفته خاک می‌شود و این معضلی است که اکنون ایران با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند.
به‌گزارش رتبه آنلاین از ایسنا، میزان بارندگی‌های ایران تا روز گذشته به حدود ۸۵ میلیمتر رسید؛ این رقم در مقایسه با بارندگی ۲۷ میلیمتری مدت مشابه سال گذشته، حدود ۲۱۱ درصد و در مقایسه با بارندگی ۴۷ میلیمتری مدت متوسط درازمدت بیش از ۸۱ درصد افزایش داشته است. هم‌چنین طبق اعلام شرکت مدیریت منابع آب کشور، ورودی به سدهای ایران، از ابتدای سال آبی جاری تاکنون دو برابر مدت مشابه سال گذشته بوده است و براساس برنامه‌ریزی، مدیریت مخازن سدها به‌گونه‌ای مدیریت خواهد شد تا تابستان سال ۱۳۹۸، سهم مناسبی از ظرفیت تولید نیروگاه‌های برق‌آبی در اختیار باشد.
در این بین، وزارت نیرو برنامه سال آبی جاری خود را متناسب با شرایط سال آبی گذشته دیده است تا غافلگیری در این زمینه برای تامین آب شرب با کیفیت و کمیت مناسب پیش نیاید. البته این در شرایطی است که طبق شاخص برداشت کمیسیون توسعه پایدار ملل متحد، کمتر از ۱۰ درصد برداشت از آب‌های تجدیدپذیر در حد مطلوب ارزیابی می‌شود و برداشت‌های ۱۰-۲۰ درصد، ۲۰-۴۰ درصد، ۴۰-۶۰ درصد و بیش از ۶۰ درصد به ترتیب در حد بحران کم، بحران متوسط، بحران بالا و فاجعه هستند. در ایران، ۸۰ درصد برداشت از آب‌های تجدیدپذیر انجام می‌شود که این رقم به گفته کارشناسان، در حد فاجعه است.
هم‌چنین طبق گفته‌های رضا اردکانیان – وزیر نیرو – در سطح جهان، سالانه ۶۰ درصد از بارش‌ها به‌طور متوسط تبخیر می‌شود که در ایران به‌دلیل شرایط اقلیمی، این رقم به بیش از ۷۰ درصد می‌رسد. اما نکته مهم، تبخیر آب از مخازن سدها و دریاچه‌های مصنوعی است که این رقم در دنیا به‌طور متوسط، پنج درصد و در ایران حدود شش درصدتخمین زده می‌شود.
از سوی دیگر، طبق اعلام مسوولان آبی ایران، در حال حاضر برداشت غیرمجاز آب از سفره‌های زیرزمینی ۴.۷ میلیارد مترمکعب است که موجب شده در سطح تمامی دشت‌ها با افت و کسری مخزن سفره‌های زیرزمینی روبه‌رو شویم؛ به‌گونه‌ای که به ندرت دشتی وجود دارد که با چنین شرایطی مواجه نباشد.
در این باره، هدایت فهمی- معاون مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی کلان آبفای وزارت نیرو – معتقد است که افزایش جمعیت و درنتیجه آن، افزایش مصرف آب فراتر از الگوی مصرف بهینه، عامل بهره‌برداری بسیار بالاتر از آستانه تاب‌آوری منابع آب بوده، به‌طوری که مصارف آب از مرز بحرانی گذشته است.
وی، بر این باور است که تنها این مساله جزو علل اصلی بحران آب نیست، چراکه بهره‌وری فیزیکی و اقتصادی پایین، ساختار معیوب اقتصاد آب، ضعف مدیریت و حکمرانی ناپایدار و ضعف ساختاری در بخش‌های مختلف علل اصلی این مشکل بزرگ است.
چالش‌های موجود در بخش آب چندین سال است که در کشور نهادینه‌شده و برای حل آن باید یک اتحاد همگانی بین تمامی سازمان‌ها و ارگان‌های کشور صورت بگیرد تا شاهد تشنگی کامل ایران نباشیم.
