تنوع بیمه ای قابل قبولی در صنعت بیمه ایران وجود دارد
برای توسعه و همگانی سازی رشته های بیمه ای و پوشش ضعف‌های بازاریابی به کمک شرکت های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌ها نیاز داریم
حمیدرضا طهماسبی پور | سلیمانی امیری، رئیس کل بیمه مرکزی، که به تازگی سمت ریاست بیمه مرکزی را بر عهده گرفته از سوی رئیس جمهوری مامور شد که از نیروهای جوان و خلاق بهره گیری کند و تحول در صنعت بیمه از طریق گسترش شفافیت و رقابت ایجاد کند. اما به نظر می رسد این مطالبه رئیس جمهور از سلیمانی امیری کاملا با چالش های فعلی صنعت بیمه گره خورده است.
صنعتی که به دلیل سنگینی سهم بخش دولتی در آن، ایجاد فضای رقابتی را با چالش مواجه کرده علاوه براینکه گسترش رقابتهای مخرب و ناسالم و رواج دامپینگ عملکرد حرفه ای را با ضعف روبرو کرده است.
این جمله کلیدی رئیس جمهور نشان می دهد، صنعت بیمه به پوست اندازی نیاز دارد و در اینجا مشخص خواهد شد که بیمه مرکزی مدیری تحول گرا می‌خواهد نه مدیری اهل مماشات ومحافظه کاری. در حال حاضر یکی از مشکلات اساسی صنعت بیمه سیطره مدیرانی با نگاههای دولتی است، این نگاه دولتی حتی بر شرکت‌های تازه تاسیس نیز سایه انداخته تا جائی که شاهد افزایش مطالبات معوق و کسری ذخائر در صنعت بیمه هستیم، ضمن اینکه ریشه چالش منابع انسانی و مشکلات به ضعف بخش دولتی صنعت بیمه بر می‌گردد که ناخوداگاه این شیوه عملکرد به بخش خصوصی نیز منتقل شده است، حال باید ببینیم سلیمانی امیری چه نسخه ای برای این چالش پیچیده است.
ورود به بازارهای سرمایه پایان کار نیست
غلامرضا سلیمانی، رئیس کل بیمه مرکزی از اینکه شرکت‌های بیمه در بورس فعال نیستند گلایه کرد و گفت: حضور صنعت بیمه در بازار سرمایه با توجه به ظرفیت‌های بالای آن یکی از راه‌های توسعه این صنعت به شمار می‌آید که در حال حاضر این حضور چندان چشمگیر نیست.
وی به ضرورت تدوین ابزارهای مالی خاص صنعت بیمه برای حضور و نقش آفرینی در بازار سرمایه تاکید کرد و افزود: ورود صنعت بیمه به بازارهای سرمایه پایان کار نیست بلکه باید ارزیابی شود که در این حوزه تا چه اندازه سهم خواهیم داشت و درخرید و فروش‌ها موثرعمل می‌کنیم. البته به دلیل اهمیت موضوع اگر لازم باشد آئین نامه‌های جدیدی را طراحی و ابلاغ خواهیم کرد تا ورود صنعت بیمه به این بازارهای جدید تسهیل شود.
رئیس کل بیمه مرکزی تصریح کرد: شرایط باید به گونه‌ای پیش برود که مردم احساس کنند سرمایه‌گذاری آنان در صنعت بیمه نسبت به بانک‌ها، پتروشیمی‌ها و نظایر آن از امنیت بالاتری برخوردار است.
سهم ناچیز صنعت بیمه از تولید ناخالص داخلی
اما غلامرضا سلیمانی بر این باور است که سهم صنعت بیمه از تولید ناخالص داخلی ناچیز است و لذا “افزایش یک درصدی ضریب نفوذ حق بیمه بسیار مشکل و زمان بر است”. وی افزایش 100 درصدی حق بیمه سرانه را از دیگر برنامه های خود برشمرد و گفت: عمده بیمه نامه ها در حوزه درمان، شخص ثالث و زندگی است، در حالی که می توان برای هر فعالیت اقتصادی بیمه تعریف کرد.
سلیمانی میزان بیمه نامه عمر را در پرتفوی صنعت بیمه زیر 10 درصد ارزیابی کرد و یکی از برنامه های خود را افزایش آن به 20 درصد برشمرد. وی همچنین کاهش سهم شرکت های بیمه دولتی از بازار بیمه و رشد بخش خصوصی تا 70 درصد را از دیگر برنامه های خود اعلام کرد. رییس کل بیمه مرکزی خاطرنشان کرد: در زمینه افزایش سطح توانگری شرکت های بیمه، به شرکت ها مهلت قانونی داده شده است و پس از آن، مقام ناظر صنعت بیمه ورود و برخورد خواهد کرد.
11 هزار میلیارد تومان تولید حق بیمه از ابتدای امسال
از سوی دیگرسلیمانی امیری درباره آخرین وضعیت صنعت بیمه می گوید: در چهار ماهه امسال حدود 11 هزارمیلیارد تومان حق بیمه تولید و بیش از 6 هزار میلیارد تومان خسارت پرداخت شد؛ بنابراین میزان حق بیمه تولیدی نسبت به مدت مشابه پارسال 23.4 درصد رشد یافته است. رئیس کل بیمه مرکزی یادآور شد: دراین مدت بیش از 19 میلیون و 100 هزار بیمه نامه در شرکت های بیمه صادر شد که نسبت به مدت مشابه پارسال 7.7 درصد افزایش داشت.
وی سهم بخش خصوصی را حق بیمه تولیدی درچهار ماهه امسال را 66.3 درصد برآورد کرد و گفت: سهم رشته بیمه شخص ثالث 38.8 درصد، درمان 19.2 درصد و بیمه عمر 13 درصد از کل بیمه نامه‌های صادره است.
وی درباره احتمال ادغام شرکت های بیمه گفت: برای این کار باید ابتدا بین سهامداران آمادگی وجود داشته باشد و بیمه مرکزی به عنوان نهاد ناظر نمی تواند دستور دهد که شرکت ها با هم ادغام شوند. سلیمانی امیری درعین حال با اعلام اینکه برخی شرکت های بیمه وضعیت خوبی دارند، از برنامه ریزی برای ادغام برخی شرکت ها خبر داد.
رییس کل بیمه مرکزی اظهار داشت: هرچند ذخایر شرکت های بیمه به 6 هزار میلیارد تومان می رسد و این صنعت رو به رشد است اما در مقایسه با دیگر بازارها نظیر بانک و بازار سرمایه عقب است و باید سهم آن در تولید ناخالص داخلی افزایش یابد.
توان اتکایی در داخل وجود دارد
رییس شورای عالی بیمه درباره آینده بیمه اتکایی کشتی ها و هواپیماها با اعمال تحریم های آمریکا و قطع همکاری شرکت های بیمه خارجی اظهار داشت: هرچند پس از برجام شرکت های اتکایی خارجی برای همکاری با ایران ابراز علاقه کردند و مراوداتی هم برقرار شد اما باید گفت توان شرکت های ایرانی و بیمه مرکزی برای قبول اتکایی بالاست و می توان بیمه اتکایی صنعت حمل و نقل هوایی و دریایی را در داخل پوشش داد. وی افزود: حتی در زمان اجرای برجام، تمامی پوشش های اتکایی در بخش هوایی و دریایی به خارج واگذار نشده بود.
برنامه ریزی برای اصلاح ساختار بیمه ایران
رئیس کل بیمه مرکزی همچنین درباره وضعیت صورت های مالی بیمه ایران و برنامه نهاد ناظر برای افزایش سطح توانگری و مشکلات این شرکت اظهار داشت: بیمه ایران شرکتی دولتی و بزرگ است که نزدیک 40 درصد بازار بیمه را در اختیار دارد و از این رو جلسات متعددی با بیمه مرکزی و وزارت اقتصاد برای رفع مشکلات آن برگزار شده است. سلیمانی امیری، افزایش سرمایه را تنها راهکار رفع مشکلات بیمه ایران ندانست و گفت: از آنجا که بیمه ایران دولتی است، برای واگذاری سهام آن باید ابتدا قوانین اصلاح شود.
وی در پاسخ به اینکه آیا ممکن است با اجرای قانون جدید منع بکارگیری بازنشستگان با بیمه مرکزی خداحافظی کند، اظهار داشت: من بازنشسته نیستم و به عنوان عضو هیات علمی دانشگاه 24 سال سابقه فعالیت داشته و از 6 تا 11 سال دیگر فرصت برای بازنشستگی دارم.
اوراق بیمه در راه بازار سرمایه
رئیس کل بیمه مرکزی اظهار داشت: با همکاری پژوهشکده بیمه در حال طراحی اوراق ریسک بیمه برای عرضه در بازار سرمایه هستیم؛ یکی از مزیت های این اوراق بویژه در زمان تحریم ها این است که ریسک صنعت بیمه را توزیع می کند و خریداران این اوراق نیز از سود مناسبی برخوردار می شوند.
سلیمانی امیری شفافیت در بازار بیمه را به نفع این صنعت دانست و گفت: امروز اطلاعات شرکت های بیمه که در بورس حاضرند در سامانه کدال منتشر می شود؛ از طریق سامانه سنهاب بیمه مرکزی نیز اطلاعات در دسترس است که باید آن را توسعه داد.
وی درباره کاهش ارزش ریال در ماه های اخیر و اثر آن بر نرخ بیمه نامه ها نیز گفت: برای رفع این چالش یا می توان حق بیمه ها را افزایش داد که به مردم فشار وارد می کند و یا به فکر گسترده تر کردن بازار از طریق ارایه محصولات جدید بیمه ای بود.
سلیمانی امیری افزود: بیمه مرکزی خواهان بزرگتر کردن بازار است با ارایه محصولات و خدمات جدید در صنعت بیمه است.
رئیس کل بیمه مرکزی بر نظارت دایمی و روزانه بر عملکرد شرکت های بیمه تاکید کرد تا خطر ورشکستگی در صنعت بیمه به حداقل ممکن برسد.
شرکت های استارت آپی و افزایش ضریب نفوذ بیمه
سلیمانی ضمن حمایت از فعالیت استارت آپ های بیمه ای در چارچوب قوانین و آیین نامه های مصوب گفت: از حضور نیروهای نوآور استقبال خواهیم کرد. خوشبختانه تنوع بیمه ای قابل قبولی در کشور ما وجود دارد اما باید برای توسعه و همگانی سازی رشته های بیمه ای و پوشش ضعف های بازاریابی به کمک شرکت های دانش بنیان و استارت آپ ها نیاز داریم.
رییس کل بیمه مرکزی گفت: افزایش سطح بهره وری اقتصادی و توسعه فضای کسب و کار و همچنین تامین امنیت سرمایه های کشور در گرو فعالیت یک صنعت بیمه کارآمد، پویا و توانمند است و ما برای افزایش ضریب نفوذ بیمه از تمامی ابزارهای موجود بهره خواهیم برد.
وی به ظرفیت های ویژه نسل جوان اشاره کرد و افزود: نیروهای جوان در هر عرصه ای که وارد می شوند تحول بزرگی را رقم می زنند و ما امیدواریم حضور نخبه های جوان در قالب شرکت های دانش بنیان و استارت آپ ها به افزایش ضریب نفوذ در رشته های گوناگون بیمه ای منتهی شود.
رییس شورای عالی بیمه با اشاره به کسب رتبه نخست مرکز فاوای بیمه مرکزی در بین تمامی سازمان های کشور به آمادگی نهاد ناظر بیمه ای برای حمایت از استارت آپ ها اشاره کرد و گفت: بسترهای کافی برای جمع آوری، پایش و پردازش اطلاعات وجود دارد که پس از تدوین آیین نامه های مربوطه این اطلاعات در اختیار استارت آپ ها قرار خواهد گرفت.
دکتر سلیمانی خاطرنشان کرد: نمایندگی های شرکت های بیمه، استارت آپ ها را به چشم رقیب نگاه نمی کنند و ما به عنوان نهاد ناظر نیز پس از تدوین آیین نامه و بسترسازی مناسب، فعالیت های آنان را تسریع و تسهیل خواهیم کرد.
وی در پایان ابراز امیدواری کرد شرکت های دانش بنیان و استارت آپ ها با تهیه بسته های متنوع و ارائه سرویس های جدید بتوانند محصولات بیمه ای را با بالاترین کیفیت و ارزان ترین قیمت به مردم عرضه کنند.
رعایت حقوق مردم در پرداخت خسارت
رییس کل بیمه مرکزی صندوق تامین خسارت های بدنی بر حفظ حقوق مردم با پرداخت به موقع خسارت تاکید کرد و با اشاره به شرایط اقتصادی فعلی، گفت: بانک و بیمه ها در شرایط بحران اقتصادی در خط مقدم قرار دارند و وظایف آنها سنگین‌تر می شود، لذا باید با همراهی مدیران، پیشنهادات جدیدی به ستاد تحریم ارائه کنیم.
وی از بیمه درمان به عنوان یکی از چالش های موجود کشور یاد کرد و گفت: این چالش سازمان های زیادی از جمله شرکت های بیمه تجاری را درگیر کرده و از مهم ترین عوامل آن می توان به نبود کارشناسان اقتصاد درمان اشاره کرد که مانع پیوند بخش درمان و بیمه شده است.
رییس کل بیمه مرکزی، بیمه را یکی از سه ضلع مثلث اقتصادی دانست و گفت: متاسفانه بیمه در کشور ما هنوز نتوانسته به جایگاه خود از منظر اقتصادی دست یابد و با یک فرهنگ سازی عمیق، باید کارایی بیمه در زندگی مردم بیشتر نشان داده شود تا تمایل آنها به خرید بیمه نامه افزایش یابد.
سلیمانی در بخش دیگری از سخنان خود بر نظارت علمی در صنعت بیمه تاکید کرد و گفت: شرکت های بیمه باید نظارت خود را از نظارت فیزیکی و حضوری به سمت نظارت علمی سوق دهند و بیشتر بر مسائلی چون اکچوئری و تحلیل آماری تکیه کنند.
وی پژوهشکده بیمه را مغز متفکر صنعت بیمه خواند و افزود: پژوهشکده بیمه علاوه بر مطالعات باید به شرکت های بیمه در راستای حل مشکلات و خدمات پژوهشی کمک کند. سلیمانی همچنین بر ارتباط با رسانه ها به خصوص استفاده از ظرفیت صدا و سیما در راستای گسترش فرهنگ بیمه تاکید کرد.
رییس کل بیمه مرکزی با اشاره به سخنان مدیران عامل شرکت های بیمه در خصوص حل مشکل مالیات بر ارزش افزوده، ساده سازی آیین نامه ها، بالا بودن ضریب خسارت بیمه درمان و افزایش تعرفه های وضع شده بر صنعت بیمه گفت: موارد مذکور حتما در دستورکار قرار می گیرد و حل آن مستلزم همراهی و اجماع شرکت های بیمه با بیمه مرکزی است.
کار سنگین نظارت بر 32 شرکت بیمه
دکتر غلامرضا سلیمانی گفت: نظارت بر سی و دو شرکت بیمه، کارگزاری ها و ارکان دیگر صنعت بیمه، مسئولیت سنگینی است و در این حجم وسیع، نظارت میدانی کافی نیست و باید امر نظارت با دقت و حساسیت کامل صورت بگیرد.
رییس کل بیمه مرکزی با تاکید بر این نکته که هزینه کنترل نباید از کنترل هزینه ها بیشتر باشد، تصریح کرد: صنعت بیمه به تغییر شیوه های نظارتی نیاز مبرمی دارد و در صورتی که نظارت بر شرکت های بیمه در مسیر صحیح قرار بگیرد مشکلات این صنعت به حداقل خواهد رسید.
وی رضایتمندی آحاد جامعه از صنعت بیمه را هدف نهایی نهاد ناظر دانست و گفت: اگر مردم از صنعت بیمه رضایت داشته باشند به این معناست که بخش نظارتی، ماموریت های خود را به خوبی انجام داده است.
رییس شورای عالی بیمه به ضرورت استقرار سامانه های خودکنترلی در شرکت های بیمه تاکید کرد و گفت: مدیران عامل شرکت ها هم به مقوله نظارت، اعتقاد ویژه دارند و برای پیشبرد اهداف خود به استقرار سامانه نظارتی می اندیشند و بحث “حاکمیتی شرکتی” هم در همین راستا تعریف شده است.
به‌روزرسانی شرکت‌های بیمه
سلیمانی امیری با بیان این که اگر شرکت های بیمه نتوانند خودشان را به روزرسانی کرده و یا ساختار خود را اصلاح کنند، مد نظر پروژه ادغام خواهند بود، اما کمیته صیانت همه این موارد را بررسی و پیگیری می کند. به گفته او، کمیته صیانت این اختیار را دارد که درباره اصلاح پذیری یا ادغام شرکت های بیمه اظهار نظر و تصمیم گیری کند.
رئیس کل بیمه مرکزی همچنین با بیان این که صنعت بیمه با نوسانات ارزی تحت تاثیر قرار می گیرد و طبیعی است وقتی پوشش بیمه ای ارزی صورت می گیرد طبیعتا نرخ و شرایط هم باید از نرخ ارز دریافتی صنعت بیمه، تبعیت کند، گفت: هم اکنون مبنای مبادلات مالی بین المللی ما در صنعت بیمه “ارز نیمایی” است و تلاش می کنیم با اتخاذ تمهیداتی تمامی ریسک ها را تحت پوشش قرار بدهیم.
سلیمانی امیری نگاه ویژه صنعت بیمه به بازار سرمایه را از عوامل توسعه این صنعت دانست و افزود: تعامل صنعت بیمه و بازار سرمایه اصلی ترین رکن توسعه ای صنعت بیمه است و ما با برپایی جلسات متعدد با سازمان بورس و اخذ تاییدیه کمیته فقهی این سازمان به زودی اوراق بهادار بیمه ای را عرضه خواهیم کرد.
سندیکای بیمه گران، نهاد اثرگذار و پویا
رییس شورای عالی بیمه، کنترل نهاد ناظر در حوزه فعالیت صنعت بیمه را یک ضرورت آشکار دانست و گفت: بیمه مرکزی در کنار حمایت از شرکت های بیمه ای مباحث نظارتی را با ابزارهای دقیق مورد بررسی قرار می دهد و با شناسایی ریسک های مربوط به بنگاه های اقتصادی از مشکلات احتمالی پیشگیری می کند.
وی افزود: نظارت میدانی، مالی و علمی را به صورت جدی دنبال می کنیم چرا که اعتقاد داریم ماموریت نهاد ناظر، بازرسی از شرکت ها نیست بلکه نظارت بر کیفیت عملکرد صنعت بیمه است. سلیمانی از سندیکای بیمه گران به عنوان یک نهاد اثرگذار و پویا در صنعت بیمه یاد کرد و بر ضرورت واگذاری ماموریت های جدی تر به این مجموعه تاکید کرد.
وی حضور پررنگ تر رسانه های گروهی را در حوزه اطلاع رسانی و شناساندن ظرفیت ها و قابلیت های این صنعت بسیار تاثیرگذار دانست و تصریح کرد: اگر بتوانیم احساس آرامش و امنیت را در قالب پوشش های بیمه ای به مردم معرفی کرده و آنها را با مزایای بیمه، آشنا کنیم قطعا شاهد افزایش ضریب نفوذ بیمه در کشور خواهیم بود. سلیمانی با تاکید بر این مساله که سرمایه های صنعت بیمه متعلق به همین صنعت است از شرکت های بیمه خواست تا با توجیه سهامداران خود آنان را به پذیرش اصول بنگاه داری در صنعت بیمه، ملزم کنند.
