“محصولات صادراتی خشکبار ایران در دنیا بی رقیب است” این جمله ایست که بسیاری از تولید کنندگان خشکبار در ایران بدان اعتقاد دارند و اهمیت دادن به خواسته مشتری و مشتری مداری را از علل موفقیت در صادرات این نوع از محصولات ایران می دانند.
هر چند که با توجه به تحریم ها، صادرکنندگان نمی توانند از بیمه های اروپایی استفاده کنند واین مسئله در ارائه خدمات بهتر پس از فروش و پشتیبانی آن پس از عرضه به بازارهای اروپایی ایجاد مشکل می کند اما محصولاتی از قبیل کشمش، خرما و پسته،برگه زردآلو ،پسته،گردو،بادام و…ایران به ده ها کشور دنیا صادر می شود.
خشکبار ،مهمترین زیرمجموعه محصولات صادراتی ایران است که بیش از نیمی از صادرات محصولات کشاورزی را تشکیل می دهد و با توجه به سابقه طولانی صادراتی اش از محصولات کلیدی ایران در بخش صادرات محسوب می شود.
تنها ضعف های صادرات خشکبار ایران به بازاریابی ، بسته بندی و فقدان توجه کافی به بازارهای قابل نفوذ و اتکای بیش از حد به بازارهای سنتی است اما این ضعف ها به معنی مشکل در این حوزه محسوب نمی شود بلکه با توجه به استعداد صادراتی ایران در این حوزه با نگاهی افزون خواه بدان نگریسته می شود.
۹۰درصد اقتصاد پسته صادراتى است
پسته در ایران مهمترین صادرات خشگبار کشور محسوب می شود و سابقه ای جالب در ایران دارد .
بنا به گزارش سازمان برنامه و بودجه در سال ۱۳۱۰ در ماه هاى قالبى از سال قوت قالب كشاورزان كرمان علف بيابان بوده كه اين موضوع شدت فقر را درآن مناطق نشان مى دهد ولى در حال حاضر روستاهاى اين مناطق كشورمان از آب، برق، سطح سواد و رفاه نسبى برخوردار هستند كه اينها همه از معجزات پسته در اين مناطق محسوب مى شوند. ۹۰ درصد اقتصاد پسته در كشورمان اقتصاد صادراتى است و در اهمیت این کالا همین بس که اگر توليد، صادرات و رقابت اين محصول در بازارهاى جهانى به هم خورد ضمن اينكه نزديك به ۱/۲ ميليارد دلار درآمد صادراتى از دست كشور مى رود.
در اهمیت خشکبار و صادرات پسته باید گفت که حداقل ۲۰۰ هزار نفر انسان شاغل، مفيد و ثروت زا در اين كشور تبديل به مشتريان جديد كميته امداد مى شوند و يقينا در برخى از استانها به خصوص كرمان و يزد دچار گسيختگى هاى فرهنگى و اجتماعى بسيار گسترده اى مى شويم.مهمترين ارقام پسته در ايران عبارتند از : اكبري ، كله قوچي ، احمد آقائي ، اوحدي ، بادامي زرند،ممتاز خنجري دامغان، شاهپسند سفيد پسته نوق و قزويني .
فعالیت جهانی در عرصه خشکبار
به هر سو خشکبار از محصولاتی است که در چرخه توسعه صادرات غیرنفتی جایگاه ارزنده ای داردو به دلیل ارزآوری بالا، جزو محصولات فوق استراتژیک محسوب می شود.
به لحاظ اهمیت کیفیت محصولات صادراتی در جریان رقابت با محصولات دیگر کشورها، بررسی و توجه به دلایل افت کیفیت و در نتیجه کاهش سهم صادرات خشکبار ایران از بازار تجارت جهانی این محصول ضروری است.
عوامل مختلفی در افزایش کیفیت خشکبار دخالت دارند که بخشی مربوط به وضعیت جغرافیایی، آب و خاک و شرایط اقلیمی است، اما نحوه برداشت، حمل و نقل و نگهداری محصول تازه، فرایندهای فرآوری خشکبار مانند شستشو، پوست گیری و بسته بندی نیز در حفظ کیفیت این محصولات مؤثر می باشند.
بر اساس آمار اعلام شده در حال حاضر بیشترین سهم تجارت پسته و گردو در اختیار آمریکا، خرما در اختیار پاکستان و مصر و محصول کشمش در اختیار ترکیه است. این در حالی است که ایران در رده سوم تولید گردو پس از آمریکا و چین قرار دارد تنها نیم درصد از سهم تجارت جهانی این محصول را در اختیار دارد.
درخصوص پسته هم با وجودی که ایران تا چندی پیش در تولید پسته رتبه نخست جهان را داشت، روند کاهش عملکرد درهکتار موجب شده که صادرات و تولید این محصول در مقایسه جهانی همچنان رو به کاهش باشد.
اهمیت خشکبار در صادرات ایران
صادرات خشکبار در چهار سال گذشته رشد چشم گیری یافته و چندین سال محصول اول در زمینه صادرات غیرنفتی بوده است.روند سالهای گذشته نشان می دهد که فرش بعد از نفت مهمترین عامل ارزآوری برای کشور بوده ولی اختصاص جایزه صادراتی دو درصدی به صادرکنندگان خشکبار موجب پیشی گرفتن این محصول از فرش شد، به نحوی که صادرات آن به یک میلیارد و 200 میلیون دلار رسید.
در این میان پسته به عنوان استراتژیک ترین محصول خشکبار سهم عمده ای را از صادرات به خود اختصاص داده و ایران را به عنوان بزرگترین تولیدکننده پسته خاورمیانه نسبت به پسته های سایر کشورهای دنیا از جمله آمریکا رقابت پذیرکرده است.
در سالهای گذشته حتی کشورهای اروپایی برای از رده خارج کردن پسته ایران، داشتن آفتی به نام آفلاتوکسین را باب کردند تا از ورود پسته ایران به دنیا جلوگیری کرده تا کشورهایی نظیر آمریکا بازار را در دست گیرند.
اما کارشناسان معتقدند با اقدامات انجام شده توسط وزارت جهادکشاورزی، موسسه استاندارد و اتحادیه صادرکنندگان خشکبار برای آموزش کشاورزان و تجهیز کارخانه های پوست کنی پسته، میزان سهم آفت از 100 پی.پی.بی به 14 پی.پی.بی کاهش یافته است.
آخشکبار و صادرات آن به خصوص در رابطه با پسته به عنوان یکی از مزیت های اصلی کشورست که لزوم توجه بیش از پیش مسئولان را می طلبد، به نحوی که سازمان توسعه تجارت ایران به عنوان متولی امر صادرات غیرنفتی کشور به حمایت از تولیدکنندگان و صادرکنندگان این محصول به دنبال رشد و شکوفایی در بازارهای جهانی در خصوص این محصول است.
افزایش صادرات خشکبار با صنایع دستی
اما در خصوص توسعه صادراتی خشکبار ایران یک تولید و صادرکننده خشبکار معتقد است که صادرات خشکبار ایران با بهره گیری از صنایع دستی مناطق مختلف کشور افزایش می یابد
“جلیل تواضع” از تولید و صادرکنندگان خشکبار کشور معتقد است که بسته بندی در توسعه صادرات خشکبار ایران نقش مهمی ایفا می کند و صنایع مختلف دستی از جمله انواع سبد، ظروف چوبی سبک و ظروف خاتم کاری می توانند در این رابطه بسیار مناسب باشند.
وی با اشاره به استقبال گردشگران از خشکبارهای بسته بندی شده در صنایع دستی تاکید کرد: اغلب مصرف کنندگان به خصوص گردشگران ترجیح می دهند برای سوغات از خشکبار و آجیل های بسته بندی شده در صنایع دستی استفاده کنند که نشان دهنده جلب نظر آنهاست.
تواضع در رابطه با انواع آجیل هایی که می شود با صنایع دستی بسته بندی و صادر شوند،افزود:ایران دارای انواع خشکبار و آجیل از جمله پسته ، بادام ، فندق ، تخمه و میوه جات است که در دنیا زبانزد هستند و با بسته بندی های صنایع دستی می توانند بازارهای خوبی را برای ایران ایجاد نمایند.
این صادرکننده خشکبار ادامه داد: بیشتر گردشگران خارجی بر خواص غذایی بسیار زیاد خشکبار واقف هستند
