محمد وطنپور- کارشناس بازار سرمایه| بهطور کلی فراهم آوردن زیرساختهایی نظیر حمل و نقل ریلی، جاده، ناوگان هواپیمایی، بندرگاه و ناوگان کشتیرانی، در زمره سرمایهگذاریهای زیربنایی طبقهبندی میشوند و همگی نیازمند سرمایهگذاریهای اولیه کلان هستند و بازگشت سرمایه در آنها در عرف سایر سرمایهگذاریها طولانیتر است.
در دولت یازدهم و همزمان با استقرار نگاهی تازه در وزارت مسکن و شهرسازی، توجه به بازار سرمایه کشور به منظور تجهیز بخشی از منابع مورد نیاز برای ایجاد زیرساختهای مورد اشاره نیز قوت گرفت. در این مسیر استفاده از «صکوک اجاره تامین نقدینگی»، «صکوک اجاره تامین دارایی»، «صکوک استصناع»، «صکوک منفعت» و با برخی ملاحظات «صکوک مرابحه» میتواند به شکل وسیعی مورد توجه قرار گیرد.
زمانی انتشار یک صکوک 50میلیارد تومانی با ذوقزدگی تبلیغ میشد، اما اکنون همزمان با رونق کسب و کار انتشار اوراق بهادار مبتنی بر بدهی و تنظیم هندسه ابزارهای مالی مختلف از سپردههای جاری تا اوراق بدون سود در بازار مالی کشور، سقف انتشار اوراق رفتهرفته افزایش یافته است و انتشار یک مرحلهای مثلا 200میلیارد تومان دیگر یک انتشار متوسط ارزیابی میشود. افزایش قدرت انتشار، متضمن گشایش افقهای جدید در امر انتشار و ازمصادیق تامین مالی است. حوزههای مرتبط با حمل و نقل بهخصوص در ناوگان هواپیما و کشتی، میتوانند با خیالی آسوده، تمام تامین مالی خود را به ابزارهای نوین بسپارند. اما در عرصه عمل و پس از حل دغدغه حجم، ضروری است تا مجموعه سازمان بورس (شامل سازمان، شرکت سپردهگذاری مرکزی و شرکت مدیریت دارایی مرکزی) آمادگی لازم جهت تعامل با تامینکنندگان خارجی را داشته باشند. این زیرساخت از آن رو حایز اهمیت است که بهعنوان مثال یک فروشنده هواپیما یا کشتی با ملیت غیرایرانی، اکنون نمیتواند در طرف معامله با شرکت واسط قرار گیرد. به عبارت دقیقتر اکنون دانش لازم برای مواجهه با تامینکنندگان بینالمللی وجود ندارد.
براین اساس کلیه فعالان حوزه حمل و نقل باید در تعامل با شرکتهای تامین سرمایه و فضای مدیریتی حاکم بر وزارتخانه، پروندههای متعدد جهت تامین سختافزارهای موردنیاز این صنعت تعریف کنند. آن زمان که نخستین صکوک تامین نقدینگی خرید هواپیما از ایرباس در کشور منتشر شود و منابع حاصله مستقیما در اختیار شرکت خارجی قرار گیرد، راه برای تکرار بیپایان این ابزار و روش گشوده خواهد بود. سختی کار در پرونده نخست خواهد بود؛ چنان که تاکنون بوده است.