بهنام بهزادفر- مدیر آموزش و فرهنگ سازی شرکت اطلاع رسانی و خدمات بورس|
یکی از مهمترین توصیه‌های سرمایه گذاری در بازارهای مالی دنیا و در کشورمان داشتن دیدگاه بلند مدت است. دیدگاه بلند مدت را عموما ۵ ساله و بیشتر تفسیر میکنند. سوال اساسی این است که چرا دیدگاه بلندمدت در سرمایه‌گذاری اهمیت دارد؟
مهمترین دلیل این ادعا می تواند مولد بودن بازار سرمایه نسبت به سایر بازارهای موازی باشد. به هر حال در بازه هایی، سهام شرکتها ممکن است پایین تر از ارزش ذاتی (Under Value) یا بالاتر از ارزش ذاتی (Over Value) خود قرار گیرد، از آنجایی که بازار سرمایه، بازاری مولد است و شرکتها در آن به طور پیوسته به تولید و ارائه خدمت مشغول هستند، طبیعتا خرید شرکتها در هر شرایطی حتی اگر مقداری بالاتر از ارزش ذاتی باشد (و خریداران از این حیث دچار خطای ارزش‌گذاری شوند)، باز هم در بلند مدت نتایج مثبتی را در پی دارد. تقریبا هیچ بازار دیگری از این حیث توان رقابت با بازار مولد را ندارد. البته سودآور بودن شرکتها و تداوم فعالیت آن نیز شرط مهمی در این گزاره است.
در کشورمان دیدگاه بلندمدت سرمایه‌گذاری اهمیت بسیار ویژه‌ای دارد چرا که در طول دهه‌های متمادی، این کشور درگیر تورم و افزایش قیمتها مواجه بوده است. میانگین تورم ۸۰ ساله کشور حدودا ۱۶ درصد، ۵۰ ساله ۱۸ درصد، ۳۰ ساله ۲۰ درصد و ۱۰ ساله ۲۲ درصد است و این موضوع نشان میدهد هنوز هم روشهای سنتی سرمایه‌گذاری به صورتBuy & Hold & Sell در کشورمان پاسخ میدهد. به هر حال شرکتها نرخ‌های خدمات خود را در طول سالهای متمادی، همگام با رشد تورم، افزایش میدهند و این موضوع با تداوم حاشیه سود آنها، موجب رشد سودآوری می‌شود و نهایتا می توانند ارزش بیشتری برای سهامداران خلق کنند.
پرداخت نکردن کارمزد مضاعف معاملات نیز یکی از دلایل دیگری است که موجب مزیت دیدگاه بلندمدت می‌شود. سرمایه گذارانی که دیدگاه کوتاه مدت دارند در برهه هایی مجبور به رفتار سفته بازی یا speculation می‌شوند. درحال‌حاضر جمع کارمزد خرید و فروش حدودا ۱.۳ درصد است. سرمایه‌گذاران در طول یک سال با چند بار خرید و فروش حتی به پرداخت ۱۰ درصد کارمزد نیز میرسند. در شرایطی که کشور درگیر ثبات قیمتها باشد، این ارقام می‌تواند بسیار چشم گیر باشد و بازدهی واقعی سرمایه‌گذار را حتی منفی کند.
از دیدگاه مالی رفتاری نیز دیدگاه بلند مدت بسیار اهمیت دارد. در کوتاه مدت درگیری‌های روزانه بیشتر است ریسک‌های خاص خود را دارد و آرامش در این شرایط کمتر است، در نتیجه اشتباهات سرمایه گذاری نیز بیشتر می‌شود. تحقیقات نشان میدهد که یک خط فکر ممتد و بلندمدت در سرمایه‌گذاری بسیار بهتر از فرو رفتن در نوسانات روزانه بازار، عمل می‌کند. اگر سرمایه‌گذاران به صورت روزانه حساب خود را بررسی کنند در بیشتر مواقع احساس میکنند متحمل زیان شده‌اند. این امر، زمانی بسیار هراس‌آور می‌شود که بدانیم بر اساس طبیعت انسان، احساس ناخوشایند ناشی از زیان‌ها، دو برابر از احساس خوشایند ناشی از سودها است!
گروهی از پژوهشگران شرکت سرمایه گذاری فیدلتی (Fidelity Investments)، رفتارهای حساب‌های کارگزاری های دارای بهترین عملکرد را بررسی کردند و به دنبال آن سرمایه‌گذاران استثنایی با بازدهی بالا را شناسایی کردند. آنها در تماس با مالکین حساب‌های با بهترین عملکرد، متوجه شدند که این افراد حساب‌های فوق را یا فراموش کرده، یا درگذشته‌اند. این موضوع نیز حاکی از اهمیت دیدگاه بلندمدت در بازار سرمایه است.
گروه دیگری از پژوهشگران نیز به بررسی این امر پرداختند که آیا داشتن دیدگاه بلندمدت برای سرمایه گذارانی که سقف قیمتی چند ساله خرید سهام انجام دادند نیز پاسخ می دهد؟ در واقع سرمایه گذارانی که در پیک های قیمتی سهام خریدند در بلند مدت چه بازدهی هایی می توانستند کسب کنند؟ این تحقیق نشان میدهد که حتی اگر سبد سهامی در بالاترین قیمت خود خریداری شود بعد از چند سال در دیدگاه بلند مدت سود دهی خود را دارد به گونهای که ۷ سال بعد از دوشنبه سیاه بورس امریکا، در سال ۱۹۸۷، سرمایه‌گذاران به ۷۰ درصد بازدهی دست یافتند.۷ سال بعد از بحران مالی ۲۰۰۸ نیز بازدهی سرمایه گذارانی که در سقف قیمتهای قبل از بحران خرید کردند، ۸۰درصد شد. در کشورمان هم حدودا ۷ سال بعد از ریزش دی ماه ۱۳۹۲ تاکنون، بازدهی سرمایه‌گذاران ۱۶۰ درصد(به دلار) است. مجموعه عوامل فوق نشان میدهد که دیدگاه بلندمدت در کشور بسیار اهمیت دارد.
