هفته کتاب امسال از شهر یزد که به عنوان پایتخت کتاب ایران انتخاب شده است کار خود را آغاز کرد. وزیر ارشاد در پیامی به این برنامه نسبت به فست‌فودی شدن دانش و بحران کتاب‌نخوانی هشدار داد.
به گزارش رتبه آنلاین از ایسنا، یزد امروز (چهارشنبه، ۲۲ آبان‌ماه) میزبان هفته کتاب و برنامه‌های مختلف، از دیدار با نویسندگان گرفته تا افتتاح کتاب‌فروشی در این شهر بود.
این در حالی است که در سطح شهر نشانی از عنوان پایتختی کتاب به چشم نمی‌خورد، نه پوستری و نه بنری. البته سیدخلف حوتی‌نژاد – معاون فرهنگی اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی یزد – در این‌باره به ایسنا می‌گوید: قبل از این‌که یزد به عنوان پایتخت کتاب انتخاب شود ستادی را تشکیل دادیم و در آن‌جا تقسیم وظایف داشتیم که هر بخش کاری را انجام بدهد. شهرداری قرار شد بحث زیرساختی و تبلیغات محیطی را دنبال کند. قبول دارم به پایتخت کتاب باید بیش از این بها داده شود. اما سازمان‌های دیگر تلاش کردند و بنرهایی در خصوص هفته کتاب هست که ممکن است شما ندیده باشید و ندیدن شما دلیل بر نبودن نیست. مثلا در میدان امام حسین (ع) یزد نوشته شده «یزد، پایتخت کتاب ایران». این به امروز مربوط نیست. یا سازمان فرهنگی هنری شهرداری استندی گذاشته که روی آن نوشته شده «یزد، پایتخت کتاب».
او با تایید این‌که تعداد بنرها بسیار کم است افزود: قبول دارم این بنرها در جریان پایتخت کتاب بسنده نمی‌کند. شهرداری کارهای نهایی میدان کتاب را انجام می‌دهد تا المان پایتخت کتاب آن‌جا نصب شود که به خاطر آماده نبودن المان این اتفاق بعد از هفته کتاب اتفاق می‌افتد. همچنین یک‌سری از خیابان‌ها به نام نویسندگان و شاعران نام‌گذاری شده است.
حوتی‌نژاد در عین حال تاکید کرد باید بیشتر از این به پایتخت کتاب بها داده شود.
برنامه‌های افتتاحیه هفته کتاب از صبح زود و تجدید میثاق و ادای احترام به مقام سومین شهید محراب آیت‌الله صدوقی و همچنین نواختن «زنگ دانایی» در یکی از مدرسه‌های دخترانه با حضور مسئولانی از وزارت ارشاد و مسئولان استانی آغاز شد.
سیدعباس صالحی – وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی – پیامی برای هفته کتاب داده بود که توسط نیکنام حسینی‌پور – دبیر هفته کتاب – خوانده شد. وزیر ارشاد در این پیام نسبت به فست‌فودی شدن دانش و بحران کتاب‌نخوانی هشدار داده است.
در بخشی از پیام صالحی آمده است: «پیشرفت ایران و ایرانی همواره با کتاب بوده و از این رو اگر به خلق کتاب‌های جدید و تکریم پدیدآورندگان محتوا نیندیشیم، ایران را در گذشته تاریخی خود رها خواهیم کرد.
اکنون در دورانی زندگی می‌کنیم که انقلاب فضای مجازی، فضایی متفاوت نسبت به همه دوره‌های مختلف زندگی تاریخی، اندیشه‌ای و فرهنگی انسان رقم زده است؛ نخست آن‌که گرفتار مخاطره دانش کاذب فست‌فودی شده‌ایم، دیگر این‌که اندیشه‌های سست‌پایه و نوشته‌های غیرواقعی با سرعت در حال تکثیر است، به گونه‌ای که ممکن است در آینده نزدیک، با بحران کتاب‌نخوانی مواجه شویم.»
نواختن «زنگ دانایی» سمبولی برای کتاب‌خوانی است که در مدرسه دخترانه‌ای در شهر یزد انجام شد. سرود خواندن بچه‌ها با موضوع کتاب، قصه‌خوانی و رونمایی از «بزرگترین کتاب بنری» از برنامه‌های این مدرسه بود.
سپس برنامه با بازدید از کتابخانه تخصصی قرآن که با هزینه شخصی سیدمحمد شاهدی و وقف خیرین تاسیس شده و شامل ۱۱۵۰۰ عنوان کتاب در حوزه قرآنی است، ادامه یافت.
دیگر برنامه هفته کتاب به دیدار و تجلیل از بابک صابری – نویسنده و ناشر ادبیات کودک و نوجوان – اختصاص داشت که در یکی از خانه‌های تاریخی یزد انجام شد.
این نویسنده ادبیات کودک و نوجوان در گپی کوتاه با محسن جوادی – معاون فرهنگی وزیر ارشاد -، نیکنام حسینی‌پور – مدیر موسسه خانه کتاب – و خبرنگاران درباره نوشتن کتاب‌های فلسفی برای کودکان، اقتصاد نشر در حوزه کودک و نوجوان و ایجاد بانک اطلاعاتی کتاب‌های کودک گفت.
او در سخنانی اظهار کرد: منظور از فلسفه در ادبیات کتاب کودک به معنای فلسفه انتزاعی نیست بلکه استفاده کاربردی آن، مثلا مهارت زندگی است. بسیاری معتقدند کودکان نمی‌فهمند اما من معتقدم همه چیز را می‌فهمند. ما در انتشار کارهای‌شان به این موضوع توجه داشته‌ایم.
او همچنین گفت: ما درحال حاضر به یک بانک اطلاعاتی نیاز داریم تا بتوانیم دسترسی راحت‌تری به کتاب‌ها داشته باشیم؛ مثلا اگر بخواهیم کتابی درباره کودکان با نیازهای ویژه به کسی معرفی کنیم نمی‌توانیم به حافظه‌مان تکیه کنیم.
صابری سپس به موضوع ترجمه کتاب کودک و نوجوان پرداخت و گفت: به طور کلی ما با ترجمه کتاب کودک و نوجوان موافق هستیم زیرا کتاب‌ها گزینش می‌شوند. البته از طرفی ممکن است در ترجمه کتاب‌سازی صورت بگیرد.
این ناشر کتاب کودک و نوجوان با بیان این‌که کتاب‌های کودک و نوجوان از نظر اقتصادی مورد توجه هستند، گفت: گاهی ثروتمندترین افراد دنیا از میان نویسنده‌های کودک و نوجوان هستند.
صابری همچنین از اهمیت تولید کتاب‌های تصویری و بدون متن کودک و نوجوان سخن گفت.
سپس فروشگاه کتاب «کاما» با مدیریت آتش‌کار با زیربنای ۵۰۰ مترمربع با حضور مسئولان کشوری و مسئولان ارشاد یزد افتتاح شد.
محسن جوادی در مراسم افتتاح این کتاب‌فروشی در سخنانی گفت: شکل‌گیری کتاب‌فروشی‌ها جلو آسیب‌های اجتماعی را می‌گیرد و از هرز رفتن استعدادها جلوگیری می‌کند. امیدوارم این اتفاق الگویی برای دیگران باشد تا چنین فضاهایی را ایجاد کنند و برای جوانان فرصت‌هایی را به وجود بیاورند تا بتوانند از کتاب استفاده کنند.
معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سپس بیان کرد: کتاب‌فروشی‌ها فقط محلی برای عرضه کتاب نیستند، بلکه راهنمایی برای نوجوانان هستند. امیدوارم نویسنده‌ها و دست‌اندرکاران تولید کتاب نیز در این مکان حضور داشته باشند و کودکان و نوجوانان و کسانی را که به این‌جا می‌آیند راهنمایی کنند.
جوادی با اشاره به سختی ایجاد کتاب‌فروشی‌ها گفت: من با سختی‌های کار کتاب‌فروشی آشنا هستم. شما می‌توانستید در این محل فست‌فود راه بیندازید و خیلی سریع‌تر نیز به سود برسید اما به خاطر دغدغه فرهنگی‌تان این اتفاق خوب را رقم زده‌اید و زیر بار این کار سخت رفته‌اید. امیدوارم این کار را ادامه بدهید.
نیکنام حسینی‌پور نیز در این مراسم اظهار کرد: کتاب‌فروشی‌ها حلقه‌های مهم نشر هستند و به همین دلیل ما روزی را در هفته کتاب به نام «کتاب‌فروشی، پاتوغ فرهنگی» نام‌گذاری کرده‌ایم. این کتاب‌فروشی‌ها می‌توانند در حوزه آموزش مخاطب و معرفی کتاب نقش مهمی برعهده داشته باشند.
او با بیان این‌که بسیاری از نهادها دغدغه فرهنگی ندارند، اظهار کرد: امیدواریم آیین‌نامه ارائه تسهیلات به کتاب‌فروشی‌ها تصویب شود تا کتاب‌فروشی‌ها بتوانند از معافیت‌های زیرساختی استفاده کنند، در این صورت آن‌ها می‌توانند به فعالیت خود ادامه بدهند. به نظر ما هر جا که کتاب‌فروشی باشد و کتاب در دسترس قرار بگیرد آگاهی‌ها افزایش می‌یابد و آسیب‌های اجتماعی کمتر می‌شود.
مجید جوادیان‌زاده – مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی یزد – نیز در سخنانی گفت: یزد جزء یکی از ۱۰ استانی است که مجوز نشر کتاب را مستقلاً صادر می‌کند.
او همچنین بیان کرد: کتاب‌فروشی ها کم‌کم نقش پاتوغ را پیدا می‌کنند و محلی برای برنامه‌های مختلف از جمله رونمایی کتاب می‌شوند، در واقع کتاب‌فروشی‌ها از فضای کلاسیک خارج شده‌اند.
ابراهیم حیدری – دبیر انتخاب پایتخت کتاب ایران – نیز در سخنانی درباره انتخاب پایتخت جهانی کتاب اظهار کرد: یکی از امتیازهایی که برای یونسکو درباره انتخاب پایتخت جهانی کتاب مهم است این است که دولت‌ها در برگزاری این مراسم‌ها نقشی نداشته باشند، نهادها و سازمان‌های خصوصی و تشکل‌های مردم‌نهاد محور فعالیت‌ها باشند و آن‌ها را پیگیری کنند و دولت نقش سیاست‌گذار و نظارتی داشته باشد.
او هچنین در توضیح روند نظارت بر اجرای طرح پایتخت کتاب گفت: وزارت ارشاد مجری نیست بلکه هماهنگ‌کننده چند نهاد و سازمان از جمله سازمان شهرداری، کانون مساجد، نهاد کتابخانه‌ها و تشکل‌های مربوطه است.
حیدری افزود: پایتخت کتاب از لحاظ محتوا و ظاهر بررسی می‌شود. قبول دارم در المان‌های شهری کم‌کاری شده است. قرار بود میدان و المان پایتخت کتاب را در شهر یزد داشته باشیم. میدان کتاب افتتاح شده است اما المان تا یک ماه دیگر نصب خواهد شد.
مدیر کل اداره فرهنگ و ارشاد یزد هم با بیان این‌که ظواهر شهری در حیطه اختیارات آن‌ها نیست، گفت: تبلیغات محیطی در دست شهرداری است اما آن‌چه باید دیده شود، کارهای نرم‌افزاری است.
او سپس بیان کرد: در فعالیت‌های عینی ما به کار بیشتر نیاز داریم که امیدواریم در چهار ماه باقی‌مانده آن را هم جبران کنیم.
