آیا انتخابات آمریکا و پایان ریاست جمهوری دونالد ترامپ می‌تواند آغازی بر قبول اشتباهات گذشته و اصلاح ساختارهای اقتصاد ایران باشد؛ اینکه انتخاب جو بایدن و احتمالاً بازگشت آمریکا به برجام، چقدر در اقتصاد کشور ما تأثیرگذار خواهد بود، این پرسشی است که از حیدر مستخدمین حسینی، اقتصاددان و معاون پیشین وزیر اقتصاد پرسیدیم.
به گزارش رتبه آنلاین و به نقل از کالا خبر، وی معتقد است که باید سیستم و مدیریت اقتصادی کشور اصلاح شود و مجلس و دولت به وفاق برسند، در غیر این صورت تحولات خارجی هم نمی‌تواند منجر به تحول مثبتی در اقتصاد کشورمان شود. مستخدمین حسینی همچنین گفت که نهادهایی مانند بورس کالا می‌توانند در بازگشت ایران به بازارهای جهانی در صنایعی مانند فولاد و پتروشیمی نیز نقش آفرین و موثر باشند.
در ادامه شرح گفتگو با حیدر مستخدمین حسینی را می خوانید.
انتخابات آمریکا و تأثیر پیروزی جو بایدن بر اقتصاد ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
اگر بخواهیم آسیب‌شناسی درباره انتخابات آمریکا داشته باشیم می‌توانیم از چند منظر به آن نگاه کنیم؛ نخست اینکه باید اظهار تأسف کرد که بعد از چهار دهه تقابل با آمریکا در وضعیتی قرار گرفته‌ایم که انتخابات آن‌ها باید در ساختار اقتصادی و سیاسی ما مهم شمرده شود، این نکته قابل‌تأملی است و نیازمند این است که کارشناسان و جامعه شناسان به آن ورود پیدا کنند که چرا این تغییرات چنین تأثیر بنیادینی بر زندگی ایرانی‌ها داشته است. البته امروز، نظام سیاسی و اقتصادی کشورها به‌صورت اجزای به‌هم‌پیوسته مورد ارزیابی قرار می‌گیرند و اگر در کشوری تنش ایجاد شود بر روی کشورهای دیگر نیز تأثیر می‌گذارد، دراین‌بین، آمریکا با ۳۰ درصد تولید ناخالص داخلی جهان، نمی‌تواند بر ساختار اقتصادی دیگر کشورها بی‌تأثیر باشد چنانچه تأثیر رفتارهای دونالد ترامپ را بر دنیا دیدیم. اما اینکه ما این‌چنین تحت تأثیر اتفاقات آمریکا باشیم جای تعجب بوده و نشان‌دهنده مدیریت ضعیف کشور است.
عدم تعادل اقتصاد ایران را می توان در دوران جو بایدن ترمیم کرد؟
قطعاً انتخابات در آمریکا، در کوتاه‌مدت به دلیل هیجانی که به وجود می‌آورد تأثیر موقتی بر روی ساختارها دارد، اما به دلیل ساختار معیوب کشور ما که نه‌فقط سیستم محسوب نمی‌شود، بلکه حتی اجزای آن از تعادل خارج‌شده و از هم پاشیده است، لزوماً یک عامل بیرونی مانند پیروزی جو بایدن نمی‌تواند عدم تعادل اقتصاد ایران را ترمیم کند و ما نباید احساس کنیم شرایط اقتصادی کشور مانند بازار سرمایه، بازار ارز، طلا و مسکن به‌یک‌باره بهبودیافته و به حالت طبیعی برگردد. مگر اینکه بپذیریم که در مدیریت اقتصاد خطا و اشتباه داشته‌ایم. بنابراین توصیه من این است که باید دست به اصلاحات زیربنایی جدی زده شود. مجلس و دولت نیز باید با یک وفاق مشترک، پذیرای اشتباهات صورت گرفته باشند و برای تصحیح آن اقدام کرده و برای برون‌رفت از مشکلات به وجود آمده تصمیم‌گیری کنند. اگر مجموعه سیاسی و اقتصادی ما چنین تصمیمی را بگیرد حتماً می‌توانیم از انتخاب رئیس‌جمهور جدید آمریکا به نفع کشور و مردم استفاده کنیم؛ در غیر این صورت به‌صرف انتخاب جو بایدن شرایط بهتر و بازار سرمایه و بورس و ارز ما اصلاح نخواهد شد. به این نکته نیز توجه کنید که اتفاقات رخ‌داده مانند پایین آمدن قیمت دلار، یک اتفاق هیجانی و کوتاه‌مدت است که با گذر از این دوران و با عقلانیت، برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری درست می‌توان از آن استفاده کرد و شرایط را بهبود بخشید تا بابی باز شود که به کمک آن ساختارهای اقتصادی کشور اصلاح شود.
این اصلاح ساختارها چه تأثیری در بازارهای ما و ارتباط با بازارهای بین المللی خواهد داشت؟
دو صنعت مهم کشور یعنی فولاد و پتروشیمی دارای ظرفیت صادراتی قابل توجهی هستند. سهم ما در تولید فولاد اصلاً قابل مقایسه با چهار دهه گذشته نیست و در طول سنوات گذشته رشد بسیار مفید و مؤثری داشته ایم. به طوری که سهم ایران از فولاد جهانی افزایش زیادی داشته که نشان‌دهنده نگاه درست بخش صنعتی ما است. سیاست‌هایی که در صنعت پتروشیمی بعد از جنگ اتخاذ کردیم نیز باعث افزایش سهم ما در بازارهای منطقه و جهان شد، بنابراین اگر تحریم‌ها برداشته شود و زیرساخت ها و ساختارهای اقتصادی نیز در مسیر اصلاح باشند، با توجه به آنکه محصولات فولادی و پتروشیمی در بورس معامله می‌شوند، بورس کالای ما می‌تواند نقش مؤثری در ارتباط با شرکت‌هایی که به‌صورت بین‌المللی کار می‌کنند، ایفا کرده و در بازگشت ایران به بازارهای جهانی مؤثر باشد. بورس کالا همچنین می‌تواند در ورود ارز به ایران در چارچوب سیاست «اقتصاد بدون نفت» کمک کند تا از این طریق، هدف‌های بزرگ در صنعت فولاد و پتروشیمی مانند عسلویه را گسترش داد. قطعاً نتیجه آن نیز به جیب مردم خواهد رفت و درآمد سالانه افزایش پیدا خواهد کرد. ببینید؛ تحریم برای اقتصاد کشور ما که کشوری در حال‌توسعه هستیم، سم مهلکی است پس باید از هر عاملی که بتواند بین اقتصاد ایران و نظام جهانی پیوند ایجاد کند تا ما را از شرایط اقتصادی دوران ترامپ خارج کند، استقبال کنیم. حال، این پیوند می‌تواند ایجاد روابط با کشورهای پیشرفته و یا تقویت نهادهایی مانند بورس کالا و سامانه‌های اقتصادی باشد.
