عباس هشي| رييس سابق انجمن حسابداري
متصل كردن بحث فرار مالياتي به دستگاه كارتخوان به طور مستقيم تا حدي فاقد منطق است. ما در كشور مشكلي فرار مالياتي داريم. علت آن نيز اين است كه زمينههاي قانوني درستي براي گرفتن اظهارنامه مالياتي وجود ندارد. در تمام دنيا در قانون همان قوانين مالياتي افراد حسب مورد چه شخص حقيقي و چه شركتي اگر فعاليت اقتصادي داشته باشند بايد درآمد خود و هزينهاش را به دولت گزارش كنند تا دولت از درآمد افراد مطلع باشد. افراد بخشي از درآمد خود را بايد به عنوان ماليات به دولت دهند؛ چون بخشي از هزينههاي دولت مردمي را بايد مردم تقبل كنند و اين قاعده حكومت است. در كشورهاي ديگر اظهارنامه مالياتي را اجباري كردند و اين مورد نيز كه مردم از قانون پيروي كنند يا نه، رصد ميشود؛ يعني زمينههاي جمعآوري اطلاعات قرار ميدهند كه مطمئن شوند هر كس مالياتش را درست پرداخت ميكند. آن زمينهها هم اين است كه دريافت و پرداخت پول را سعي ميكنند به سمت بانك ببرند و اطلاعات بانكي همه اشخاص حقيقي و حقوقي در اختيار دولت خواهد بود. در ايران از اين بابت بسيار ضعيفيم زيرا بيش از 60 درصد اقتصاد زيرزميني داريم و اين به منزله فرار مالياتي است. در نظام بانكي ما اشتباهات زيادي وجود دارد مانند چك در وجه حامل، چك پول و غيره. در تمام دنيا ماليات را تقسيم كردند به ماليات خرج و درآمد؛ با ماليات خرج زمينه جمعآوري اطلاعات را از مردم فراهم ميكنند؛ يعني ميگويند هر كس جنس ميخواهد بخرد فاكتور بدهد، با فاكتور دادوستد ميكنند، ابزار پرداخت هم كه حساب بانك است. در ايران آن زمينهها را با قانون ماليات ارزش افزوده فراهم كردند؛ يعني فاكتور اجباري شود و گزارشگر اطلاعات باشد. وقتي براي فعال اقتصادي فاكتور دادن مثل يك واحد اقتصادي راحت نيست زمينههاي نقل و انتقال پول ميتواند ابزار واقع شود چه با سيستم كارت اعتباري چه كارتخواني كه در اختيار دارد. در ايران فعالان اقتصادي فرار مالياتي دارند زيرا متأسفانه ماده 129 قانون ماليات كه مربوط به اظهارنامه است از ابتدا كارآمد نبوده و از سال 80 نيز لغو شده است. تنها چيزي كه دست دولت مانده بود كه بتواند تا حدودي اوضاع را كنترل كند همين دستگاههاي پوز است كه آن هم اختياري است. هر كسي دلش بخواهد ميتواند استفاده كند و هيچ حكم قانوني كه پزشك يا دكان و مغازه دستگاه كارتخوان داشته باشد، نداريم. دليل استفاده از دستگاه كارتخوان بيشتر از نظر افراد دليل امنيتي است. اينكه شب يكي بيايد و از مطب دكتر دزدي كند، زياد ديده ميشود. راه آن استفاده از دستگاه كارتخوان است. پس اقدامات امنيتي است كه براي حفاظت از جان و مال افراد به كار گرفته ميشود. از طرفي براي دارايي نيز مفيد است زيرا ميتوانند از اين طريق اطلاعات را رصد كنند.