خوشبختانه ما در دنیای پزشکی مدرن زندگی میکنیم و معمولا میتوانیم برای درمان یا حفظ سلامتی خود به پزشکان اعتماد کنیم. اما همیشه این گونه نبوده است.
خوشبختانه ما در دنیای پزشکی مدرن زندگی میکنیم و معمولا میتوانیم برای درمان یا حفظ سلامتی خود به پزشکان اعتماد کنیم. اما همیشه این گونه نبوده است. بسیاری از بیماریها و ویروسهای خطرناک قبل از اختراع آنتی بیوتیک ها، داروهای ضد ویروس، دانش گسترده پزشکی و آناتومی و بسیاری از عجایب پزشکی امروز، در گذشته جان عده زیادی را میگرفته اند. در این مسیر، آزمون و خطاهای زیادی در پزشکی انجام شده و افراد زیادی نتایج دردناک آن را متحمل شده اند. برخی درمانها نتایج فاجعه آمیزی به همراه داشته اند که از مزایاشان بیشتر بوده است. دراینجا ۱۰ مورد از سختترین و عجیبترین اعمال پزشکی تاریخ را مشاهده میکنید.
خون گیری (Bloodletting)
خون گیری یک عمل پزشکی قدیمی و ترسناک است که حدود هزار سال است وجود دارد. در این روش پزشک خون را از بدن بیمار زنده خارج میکند تا بیماری یا ناراحتی او را درمان کند. گاهی خون گیری برای کمک به افراد در مبارزه با بیماریهای مختلف انجام میشد، مثل افراد چاقی که با مسائل متابولیکی دست و پنجه نرم میکردند؛ و معمولا بیشتر از اینکه کمک کند صدمه میزد.
این روش نسبتا ساده است، ولی اگر طاقت دیدن خون را نداشته باشید حالتان را بد میکند. چون ابتدا با یک جسم تیز مثل چاقو یا تیغ یکی رگ های فرد (معمولا رگ دست) بریده میشود. سپس پزشک یک وسیله جمع کننده مثل سطل زیر بیمار قرار میدهد تا خون در آن تخلیه شود. هرچند هدف این کار تخلیه پاتوژن ها، ویروس ها، ارواح شیطانی و … بود، اما در واقع خون بیمار تخلیه میشد و سیستم ایمنی او را ضعیف تر میکرد. میتوانید یک صحنه قرون وسطایی را تصور کنید که فرد از درد ناله میکند، دستش را دراز کرده و پزشک آن را با چاقو سوراخ کرده و خونش داخل یک سطل میریزد.
جراحی پلاستیک
این روزها به راحتی و با یک هزینه مختصر میتوان جراحی پلاستیک کرد و این عمل آنقدر رایج شده که حتی در میان کودکان و نوجوانان هم دیده میشود. یک بیهوشی مختصر و تعدادی داروی مسکن و سپس میتوانید همان شکلی شوید که همیشه میخواستید.
اما جراحی زیبایی همیشه به این آسانی نبوده است. شواهدی وجود دارد که حتی در دوران باستان هم جراحی بینی و سایر فرمهای جراحی زیبایی و پلاستیک انجام میشدهاست. به ویژه مردم هند باستان به انواع جراحی پلاستیک علاقمند بودند و حتی جراحی کوچک کردن سینه را انجام میدادند. همه اینها با سنگ، چاقو و سایر اشیای تیز انجام میشد که میتوانستند قسمتی از بدن فرد زنده را جدا کنند بدون اینکه از هیچ یک از روشهای کاهش درد مدرن استفاده کنند. در یکی از متون باستانی هند متعلق به سال ۶۰۰ پیش از میلاد، چنین اعمالی توصیف شده است. حتی شواهدی از پر کردن دندان در ۷۰۰۰ سال قبل از میلاد و قبل از اختراع بی حسی موضعی وجود دارد.
جیوه
مبارزه برای غلبه بر بیماریهایی مثل سیفلیس هزاران سال وجود داشته و جان انسانهای زیادی را گرفته است. البته در نبرد بین انسان و باکتری، سلاحهای مختلف بسیاری برای غلبه بر این بیماری استفاده شدند. حتی آل کاپون قدرتمند در این مبارزه تبدیل به یک مرد ضعیف و متوهم شد، هرچند یکی از اولین گیرندگان پنیسیلین بود، اما این دارو دیر به او رسید.
علائم سیفلیس شامل زخمهای قرمز قهوهای که بدن را میپوشانند، زخمهای دهان، مقعد و اندام تناسلی، تورم غدد، سر درد، مشکلات عصبی، عفونت غشای اطراف مغز، ناشنوایی، زوال عقل، سکته مغزی و … میشود. اکنون شما میدانید که جیوه فلز خطرناکی است که نباید به آن نزدیک شد. جیوه تنها فلزی است که در دمای اتاق مایع است و وقتی فرد در معرض آن قرار میگیرد به سیستم اعصاب مرکزی حمله میکند.
اثرات وحشیانه آن تقریبا فوری است و میتواند شامل تهوع، استفراغ، اسهال، گیجی، دید تونلی، مشکلات تنفسی، بی حسی، ناتوانی در صحبت کردن و شنیدن، تحریف در صحبت کردن یا شنیدن، دانههای پوستی، اضطراب، بثورات پوستی، افتادن دندان، جنون، فلج و مرگ شود.
اما سیفلیس با جیوه چه ارتباطی دارد؟ تا دهه ۱۹۲۰ درمان طاقت فرسای سیفلیس قرار دادن بیمار در معرض جیوه بود، حتی با اینکه درد و حتی نتایج مرگبار این کار را میدانستند. این کار با لوسیون یا سایر مخلوطهای حاوی جیوه انجام میشد. درمان با این روش از خود بیماری بدتر بود.
نوشیدن خون گلادیاتور مرده
رم تمدن بزرگی در دنیای باستان بود. زمانی امپراطوری رم از کل منطقه مدیترانه هم بزرگتر بود. رم پیشرفتهترین تکنولوژی روز و هم چنین و یکی از قدرتمندترین ارتشها را داشت. ما انتظار داریم که چنین تمدنی در پزشکی هم پیشگام باشد. اما این همان رومی است که امپراطورانی مثل کالیگولا و نرو و بازیهای گلادیاتوری را داشت؛ بنابراین جای تعجب نیست که رم برخی از عجیبترین روشهای درمانی را برای بیماریهای مختلف داشته باشد.
صرع یک بیماری وحشتناک است که از دوران باستان انسانهای زیادی در سراسر جهان به آن مبتلا بودهاند. خوشبختانه پزشکی مدرن به ما درمانهای مختلفی داده اما در رم باستان درمان این بیماری خوردن خون گلادیاتور مرده بوده است. رم بعدها مبارزه گلادیاتورها را ممنوع کرد و این روش درمانی با خوردن خون افرادی که سرشان قطع شده بود ادامه یافت.
آدمخواری
جانورشناس دانشگاه لانگ ایسلند «بیل شات» میگوید که آدمخواری کاملا طبیعی است. او معتقد است وقتی نیاز به غذا بیشتر از خطرات بیماریهای بعد از آن حس شود، این رفتار قابل درک و قابل پیشبینی میشود. اکنون همه ما میدانیم که فرهنگهای مختلف به دلایل مختلف زمانی آدمخواری کردهاند. اما در موارد متعددی در تاریخ از آدمخواری در پزشکی استفاده شده است.
حتی بعد از رنسانس آدمخواری به عنوان یک روش پزشکی در اروپای متمدن هم استفاده میشده است. در دوران رنسانس، متخصصان مومیاییهای مصری (اغلب دزدیده شده) را پودر میکردند و برای درمان بیماریهای مختلف میفروختند.
تنقیه دود تنباکو
تنقیه دود تنباکو یکی از روشهای پزشکی پرطرفدار برای درمان انواع بیماریها در قرنهای ۱۷ و ۱۸ بود. آنها کیتها و وسایل زیادی داشتند که مخصوص این کار طراحی شده بود تا پزشکان با خیال راحت دود تنباکو را وارد مقعد بیمار کنند. ابتدا از این کار برای احیای کسانی که غرق شده بودند، اما بعدها برای درمان تب تیفوئید، دل درد و … استفاده شد. تنقیه تنباکو اولین روشی بود که برای نجات مردهها یا افراد در حال مرگ استفاده میشد و اگر جواب نمیداد از تنفس مصنوعی استفاده میکردند. در ابتدا تجهیزات خاصی برای این کار طراحی نشده بود و از یک لوله ساده استفاده میشد. واقعا عجیب است که اولین بار چه کسی و چرا این روش را اختراع کرده است!
سوراخ کردن جمجمه
سوراخ کردن جمجمه یکی از قدیمیترین درمانهای پزشکی و اولین عمل جراحی شناخته شده است. در این روش سر فرد واقعا سوراخ شده و داخل آن بررسی میشود. این عمل از دوران نوسنگی شروع شده و شواهد آغاز آن را ۷۰۰۰ سال قبل از میلاد نشان میدهد. یونانیان باستان متههای مخصوصی برای این عمل اختراع کردند.
در این عمل وحشتناک نوک تیز ابزار روی سر بیمار قرار داده شده و با چرخاندن وارد سر میشد. هرچند این روش برای ما ترسناک به نظر میرسد، اما جراحات میدان جنگ در یونان باستان بسیار شدیدتر بودند؛ بنابراین توانایی از خارج کردن یک قطعه استخوان شکسته یا بیرون کشین خون اضافی واقعا به بیمار کمک میکرد. بعدها در تاریخ از این عمل برای بیرون کردن شیاطین از سر استفاده میشد. اما عجیبتر از همه این بود که این عمل حتی زمانی که سر آسیبی ندیده بود و روی فرد سالم هم انجام میشد.
منبع: برترینها – ترجمه از الهام مظفری