شرکت‌های چندرشتهای صنعتی موسسات مالی هستند که اساسا از طریق سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار سایر شرکت‌ها کسب درآمد می‌کنند و در زمره تولیدکنندگان کالا و خدمات جای نمی‌گیرند.
«شستا»
شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی ماموریت سرمایه‌گذاری دارایی‌های این سازمان برای حفظ منافع بیمه‌شدگان و تامین منابع لازم برای ایفای تعهدات و حمایت‌های سازمان تامین اجتماعی در راستای افزایش سودآوری و ارزش‌افزوده حداکثری در بازار سرمایه داخلی و خارجی را دارد. «شستا» با 9 هلدینگ بزرگ زیرمجموعه خود در مردادماه سال 99 حدود 7 درصد از ارزش کل بازار را به خود اختصاص داده بود. از میان شرکت‌های زیرمجموعه «شستا»، نمادهای «تاپیکو»، «تیپیکو»، «تاصیکو»، «صباتامین»، «سیمان‌تامین»، کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران بورسی و هلدینگ مدیریت توسعه انرژی تامین و خدمات ارتباطی رایتل در مرحله ورود به بازار بورس اوراق بهادار قرار دارند.
در حال حاضر ارزش روز دارایی‌های «شستا» کمتر از قیمت فعلی آن است که دلیل این رویداد را می‌توان در متوقف بودن معاملات نماد «شستا» از 16 شهریور تا 27 آبان دانست.
از سوی دیگر عرضه اولیه این شرکت مصادف شد با روزهای سبز بازار سرمایه که رشد قیمت هیجانی و بی‌وقفه را در تاریخچه معاملات خود ثبت کرد. ناگفته نماند که هلدینگ‌های زیرمجموعه «شستا»، بسیار ارزشمند و بزرگ هستند و کوچک‌ترین تحول مثبتی در شرکت‌های مذکور، ارزش سبد دارایی‌های «شستا» را با تغییرات قابل‌توجهی مواجه خواهد کرد. اکنون این شرکت حدود 94 درصد در شرکت‌های بورسی و 6 درصد در شرکت‌های غیر بورسی سرمایه‌گذاری کرده است. از میان شش شرکت تشکیل‌دهنده چند‌رشته‌ای‌ها، «شستا» بیشترین سرمایه، بیشترین ارزش بازار و بیشترین سهم از صنعت را به خود اختصاص داده و جالب است این سهم که کمترین P/ E شاخص گروه را به خود اختصاص داده است.
«وامید»
پس از شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی، مدیریت سرمایه‌گذاری امید با نماد «وامید» در جایگاه دوم گروه از نظر ارزش بازار قرار دارد. این شرکت دارای بالاترین P/ E در میان شرکت‌های گروه است. حدود 99 درصد از پرتفوی «وامید» به شرکت‌های بورسی تخصیص داده شده و تمرکز سرمایه‌گذاری این هلدینگ بیشتر بر استخراج کانه‌های فلزی، صنعت برق و نیروگاه، سیمان، لاستیک و پلاستیک است. ضمن اینکه سودآورترین صنعت در پرتفوی «وامید»، گروه فلزات اساسی است.
«وغدیر»
شرکت سرمایه‌گذاری غدیر در جایگاه سوم از نظر ارزش بازار قرار دارد، سهم 23 درصدی از صنعت را به خود اختصاص داده است و در حدود 96 درصد از پرتفوی «غدیر»، متشکل از سرمایه‌گذاری در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس است. تمرکز این شرکت بیشتر روی محصولات شیمیایی، استخراج کانه‌های فلزی، گروه غذایی، دارویی، سیمانی، انبوه‌سازی و ماشین‌آلات است. بیشترین سودآوری در پرتفوی «وغدیر» به شرکت سنگ‌آهن گهر زمین اختصاص دارد.
«وصندوق»
رتبه چهارم در میان شرکت‌های گروه، به سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی کشوری تعلق دارد. این شرکت 95 درصد از پرتفوی خود را به سرمایه‌گذاری در شرکت‌های بورسی اختصاص داده است و ازجمله مهمترین و بیشترین ارزش شرکت‌های بورسی پرتفوی نیز به محصولات شیمیایی، فرآورده‌های نفتی، لاستیک و پلاستیک، مواد غذایی، سیمانی‌ها و بانک‌ها تعلق دارد.
«وبانک»
سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی با سرمایه 27 هزار و 250 میلیارد ریالی در جایگاه پنجم از لحاظ ارزش بازار در میان چند‌رشته‌ای‌ها قرار دارد و با سرمایه‌گذاری در 45 شرکت بورسی، ارزش بازار 93 درصدی را در پرتفوی ماهانه خود گزارش داده است. ناگفته نماند که 93 درصد از ارزش پرتفوی بورسی این شرکت از سرمایه‌گذاری در گروه شیمیایی، غذایی، سیمانی، لاستیک و پلاستیک، دارویی، کشاورزی و دام‌پروری نشات می‌گیرد.
«ونیکی»
سرمایه‌گذاری ملی ایران با نماد «ونیکی»، با کمترین ارزش بازار در حدود 154 هزار میلیارد ریال، رتبه آخر را در گروه چندرشتهای کسب کرده و با سرمایه‌گذاری در 87 شرکت بورسی، حدود 98 درصد از ارزش بازار پرتفوی خود را به بازار سرمایه تخصیص داده است. «ونیکی» بیشترین سود هر سهم و کمترین سود نقدی تقسیمی را در میان شرکت‌های گروه داراست و سهم شش‌درصدی از شرکت‌های چندرشتهای را به خود اختصاص داده است.
ارزش بازار
در حالی که سرمایه «شستا» بیشتر از سرمایه «وامید» است، ازنظر ارزش بازار 35درصد نسبت به این شرکت پیشتاز است که این گواه عملکرد نه‌چندان موفق «شستا» و عملکرد بسیار خوب «وامید» است. شرکت‌های دیگر این گروه مانند «وصندوق»، «وبانک» و «ونیکی» در پارامتر ارزش بازار مجموعا از ارزش نماد «وغدیر» کمتر هستند. نماد «وغدیر» 140 درصد بیشتر از «وامید» سرمایه دارد اما در زمینه ارزش بازار نماد «وامید» 57 درصد باارزش‌تر است.
روند قیمتی
نمودارها روند قیمتی چند‌رشته‌ای‌ها از سال 1399 تا اردیبهشت ماه سال جاری را نشان می‌دهند. همان‌طور که از روند نمودارها مشخص است شرکت‌های مذکور در ماه‌های تیر و مرداد سال گذشته بیشترین رشد قیمتی را در تاریخچه معاملات خود ثبت کرده‌اند و پس‌ازآن همراه با ریزش شاخص‌کل، شاخص چند‌رشته‌ای‌ها هم دستخوش تغییرات نزولی شده و افت قیمتی را تجربه کرده است، بهگونهای که با ریزش نماد «وغدیر» این سهم به یک‌سوم ارزش خود، «وبانک» به یک‌پنجم ارزش خود و «ونیکی» به یک‌هفتم ارزش پیشین خود رسیده‌اند.
ریسک‌های گروه
مهمترین ریسک‌های گروه چندرشتهای صنعتی شامل ریسک‌های مالی، نرخ بهره، نوسانات نرخ ارز، حجم نقدینگی، قوانین نظارتی، نوسانات ارزش دارایی‌ها و ترکیب پرتفوی می‌شود. همچنین ریسک‌های غیرسیستماتیک سیاسی و اقتصادی نیز در روند حرکتی شرکت‌ها اثرگذار هستند.
وضعیت گروه در بازار
در گروه شرکت‌های چندرشتهای صنعتی وضعیت ناپایداری حاکم است. بیشترین قدرت مالی جهت حمایت از سهم و سلسله اقدامات صورت گرفته در این رابطه مربوط به نماد «شستا» است. این سهم بیشترین تاثیرپذیری از تحولات سیاست داخلی و خارجی را دارد و همچنین بیشترین نفوذ جهت مثبت‌شدن شاخص بورس را داراست. با توجه به میزان سرمایه و استعدادهای منحصربه‌فرد این شرکت، اما از نظر میزان بازدهی سهام چندان موفق نبوده است و ارزش ذاتی سهم بسیار بیشتر از مبلغ کنونی است.
باید در نظر داشت که بیشترین دخالت‌های دستوری طی روزها و هفته‌های گذشته در نماد «شستا» و «شپنا» بوده، گویا مدیران بازار 528 نماد دیگر را فراموش کرده یا چندان‌اهمیتی برای آنها ندارد. بخش اعظم فعالان بازار نیز بر این عقیده هستند که نسبت شاخص‌سازان در اثرگذاری بر شاخص‌کل بیشتر است اما اینکه صندوق توسعه بازار تماما در خدمت این دو سهم باشد به هیچ‌وجه پذیرفتنی نیست. این شرکت غول منابع مالی است. طبق برآوردها 10درصد از کل ارزش بازار سرمایه فقط مختص به شرکت‌های زیرمجموعه «شستا» است، بهگونهای که تعدد شرکت‌های زیرمجموعه «شستا» در بورس بسیار قابل‌توجه است. اما نماد «وغدیر» در شرکت‌های این گروه پتانسیل رشد قیمتی خوبی دارد. تحرکاتی که در سفارش‌های خرید این سهم طی روزهای گذشته مشاهده می‌شود نیز قابل‌توجه است.
نماد «ونیکی» نیز به‌تازگی از توقیف سازمان امور مالیاتی خارج و سهام آن به بانک تجارت انتقال یافت تا دولت، بخشی از بدهی خود به بانک تجارت را این‌گونه تسویه کند. «ونیکی» هم در زمره سهم‌های جذاب این گروه است. سهم این شرکت جامانده از ارزش ذاتی خود و بازار است و در صورت سبز‌شدن بازار از سهم‌های جذاب این گروه به‌شمار خواهد رفت.
دو نماد «وبانک» و «وامید» نیز مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار دارد. کف‌سازی‌های انجام‌شده در نماد «وبانک» و افزایش سرمایه صورت‌گرفته در نماد «وامید» بیانگر تحولات مثبت در این دو شرکت است.
در نهایت باید گفت یکی از محرک‌های اصلی در حمایت از بازار و ورود نقدینگی همین شرکت‌های چندرشتهای هستند. این شرکت‌ها با توجه به میزان سرمایه و قدرت جهت‌دهی که به دیگر شرکت‌ها دارند یکی از ارکان اصلی قدرت در بازار سرمایه محسوب می‌شوند.
