بورس تهران مدت‌هاست که بر مدار نزولی در حرکت است. وضعیت بازار سهام به قدری پیچیده شده که حتی سرمایه‌گذاران بورسی نیز امید چندانی نسبت به بهبود شرایط فعلی ندارند.
به گزارش رتبه آنلاین از مشرق، در حالی که به نظر می‌رسید در روزهای باقی مانده به انتخابات ریاست‌جمهوری، بورس روزهای بی‌دغدغه‌ای را بگذراند، نه تنها بازار در مسیر تعادل گام بر نداشت حتی اقدام اخیر سازمان بورس و پرده‌برداری از صورت‌های مالی این سازمان در سال مالی گذشته واکنش‌های متفاوتی را از سوی اهالی بازار سرمایه به دنبال داشته است.
با این اوصاف سازمان بورس مدعی است که برای سر و سامان دادن به این وضعیت، بیکار ننشسته و به فکر بازار است. از این رو طی عملیاتی به حوزه‌ای ورود پیدا کرد که سال‌هاست میان فعالان بورسی تابو محسوب می‌شود و با اما و اگرهای فراوانی روبه‌رو است. اما سرانجام پیرو تصمیم رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار مبنی بر انتشار صورت‌های مالی تصویب شده سال ۹۹ این سازمان، صورت‌های مالی سازمان بورس و اوراق بهادار به منظور مشاهده عموم برای نخستین بار منتشر شد.
تضعیف جایگاه سازمان بورس؟
گرچه پیش از این دهقان دهنوی انتشار عمومی گزارش مالی این سازمان را در راستای شفاف‌سازی صورت‌های مالی برای نخستین بار اعلام کرده بود اما در دوران روسای سابق سازمان نیز بارها این موضوع مطرح و با واکنش منفی برخی کارشناسان مواجه شد. مخالفان این اقدام، انتشار عمومی گزارش مالی سازمان را عاملی برای سنگ‌اندازی‌های دولتی نسبت به هزینه سازمان در مورد برخی امور می‌دانند. حتی ممکن است نسبت به افزایش هزینه‌های احتمالی سازمان نسبت به سفرهای خارجی (بعد از کرونا) برای بازدید از بورس‌های سایر کشورها انتقادات تند و تیزی شود و کار به جایی برسد که وزیر اقتصاد جلوی برخی سفرهای خارجی که در همه بورس‌های خارجی امری مرسوم محسوب می‌شود را بگیرد.
«تضعیف جایگاه سازمان بورس» موضوع مشترک مخالفان انتشار عمومی گزارش مالی سازمان است. این دسته معتقدند مطالبه فعالان بازار نسبت به انتشار این گزارش‌ها طی سال‌های آینده به ضرر سازمان تمام می‌شود و ممکن است منجر به حذف برخی از امتیازات آن شود. این در حالی است که هم اکنون افرادی که در سازمان فعالیت می‌کنند با حداقل امکانات مشغول به کارند. سازمان بورس در همه جای دنیا سازمانی مستقل و پولدار محسوب می‌شود که باید بهترین امکانات را دراختیار داشته باشد. اما این اقدام می‌تواند هزینه‌هایی که صرف برگزاری نمایشگاه‌های بورس، بانک و بیمه، نمایشگاه بازار سرمایه اسلامی، کارگاه‌های آموزشی و گواهی‌نامه‌های بازار سرمایه، لیگ ستارگان بورس، جشنواره بورس و رسانه، چاپ کتاب و پوستر، کتابخانه بورس، برنامه‌های تلویزیونی و تولید محتوا در فضای مجازی می‌شود را با مخاطره مواجه کند.
انتشار عمومی گزارش مالی سازمان بورس به مزاج برخی کارشناسان خوش نیامده . آنها معتقدند نظرات منفی خود را در این مورد با رئیس سازمان در میان گذاشته اند و حتی در مورد اینکه دولت با کمبود منابع دست به گریبان است و ممکن است نسبت به ۲ هزار میلیارد تومانی که در حساب این سازمان است وسوسه شود، هشدار داده‌اند اما این مباحث با پاسخ منفی دهقان دهنوی مواجه شده است.
دولت نمی‌تواند چشمداشتی به منابع بورس داشته باشد
اما در حالی که مخالفان اقدام مذکور بر این باورند که نحوه تعامل دولت با بازار سرمایه از دخالت دولت در امور بازار سرمایه خبر می‌دهد، برخی دیگر معتقدند خودداری از انتشار این گزارش در زمان ریاست‌های گذشته، حساسیت فعالان بازار را برانگیخته و این شائبه را به وجود آورده که حتما موضوع مهمی در صورت‌های مالی وجود دارد که سازمان زیر بار انتشار آن نمی‌رود. در همین رابطه علی رضا تاجبر تحلیلگر بازار سهام با بیان اینکه سازمانی که شرکت‌های بورسی را به شفافیت دعوت می‌کند، خودش باید در جهت شفاف‌سازی گام بردارد، تصریح می‌کند: بازار کلیات صورت‌های مالی را رصد کرده و پر واضح است که چیز مبهمی در این صورت‌ها وجود ندارد. اگرچه روسای سابق سازمان به دلیل فیش‌های حقوقی نجومی، منابع مالی و دارایی‌های سازمان تمایلی به انتشار آن نداشتند. اما با توجه به اینکه حقوق‌ها و دارایی‌های فعلی با استانداردهای موجود همخوانی دارد و امری عادی تلقی می‌شود دلیلی برای طفره از انتشار وجود ندارد. وی می‌گوید: سازمان بورس و اوراق بهادار هموزن بانک مرکزی است و باید دارایی‌های بیشتری نسبت به سازمان‌های دیگر داشته باشد و افرادی که در این سازمان فعالیت می‌کنند باید دریافتی بیشتری داشته باشند . همه مسوولان نیز بر این امر آگاه هستند و این موضوع مهم نمی‌تواند مشکل ساز شود.
تاجبر در پاسخ به این سوال که آیا میزان درآمد سازمان بورس ممکن است منجر به دخالت دولت در دخل و خرج سازمان شود، خاطرنشان می‌کند: سازمان بورس سال گذشته ۳هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان سود داشته و در حال حاضر نیز ۲ هزارمیلیارد تومان نقدینگی دارد که بخشی از آن صرف مالیات می‌شود. این رقم نسبت به کسری منابع مالی دولت رقمی ناچیز محسوب می‌شود.
سازمان بورس به عنوان متولی بازار سرمایه باید نسبت به نحوه فعالیت بورس‌های خارجی اشراف کامل داشته باشد تا بازار را مانند امسال با اجرای قوانین خلق‌الساعه و آزمون و خطاهایی همچون دامنه نوسان نامتقارن، حجم فروش و سامانه معاملات اداره نکند، از این رو دولت و هیچ ارگانی نمی‌تواند در مورد بودجه سفرهای خارجی سازمان قدعلم کند. این هزینه نسبت به هزینه سفر بسیاری از وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دیگر رقم ناچیزی به حساب می‌آید.
بازار از جای دیگری ضربه می‌خورد
«اطلاعات همه سازمان‌ها باید شیشه‌ای باشد و سازمان بورس نیز از این قائده مستثنی نیست.» این را بهروزشهدایی، کارشناس بورس می‌گوید و اظهار می‌کند: اطلاعات سازمان نباید به صورت محرمانه باقی بماند . سازمان بورس از شرکت‌ها اطلاعات شفاف می‌خواهد این در حالی است که خود این سازمان حاضر به انتشار این اطلاعات نبود و دولت و مجلس نیز نمی‌توانند سوءاستفاده‌ای از این قضیه کنند. به گفته وی،این اقدام با توجه به شواهد موجود نمی‌تواند برای بازار مشکل‌ساز شود، اما همان‌طور که می‌دانیم بازار در مقابل اتفاقات مختلف واکنش‌های متفاوتی نشان می‌دهد. بر همین اساس نمی‌توان تبعات انتشار آمار بر بازار را نادیده گرفت. بازار با تهدیدهای بسیاری مواجه است. بزرگترین تهدید بازار، تصمیماتی همچون معافیت بازار سرمایه از مالیات بر عایدی و قیمت‌گذاری گاز پالایشگاه‌ها است که مجلس برای بازار سرمایه اتخاذ کرد.
این کارشناس خیال مخالفان و منتقدان انتشار این اطلاعات را راحت می‌کند و می‌گوید: دولت می‌داند بورس سازمان عریض و طویل و پولداری است و باید با این قضیه کنار بیاید کما اینکه در حال حاضر نیز با سازمانی صددرصد خصوصی سر و کار نداریم که از این به بعد نسبت به دخالت دولتی‌ها در امور این سازمان نگرانی داشته باشیم . رئیس سازمان بورس در حال حاضر معاون وزیر اقتصاد محسوب می‌شود و رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار توسط وزیر اقتصاد عزل و نصب می‌شود از این رو جایی برای دخالت بیشتر در امور این سازمان پر حاشیه وجود ندارد.
