طی دو سال گذشته، به رغم رشد قابل توجه بازار سرمایه به لحاظ ارزش بازار، توسعه نهاد و ابزار، افزایش تعداد و تنوع سهامداران و افزایش نقش بازار سرمایه در تامین مالی تولید و بنگاه، از سوی دیگر نوسانات شدید شاخص بورس و نااطمینانی از آینده بازار، بر اعتماد سهامداران خرد تأثیر گذاشته است.
بازار سرمایه جایگاه و اهمیتی کلیدی و بیبدیل در اقتصاد دارد و باید انتظار داشت که این نقش به طور روز افزون افزایش یابد. لذا با توجه به نقش بازار سرمایه در اقتصاد، لازم اقدامات و سیاستهای لازم در جهت توسعه و تقویت بازار سرمایه و ایجاد اعتماد بین مردم برای اقبال به بازار سرمایه به اجرا درآید. برای تحقق اهداف مذکور لازم است سه مسئله زیر مورد توجه قرار گیرد:
مسئله نخست، اقداماتی است که برای توسعه و تعمیق بازار سرمایه مورد نیاز است. بازار سرمایه با وجود رشد قابل توجه طی دو سال گذشته، همچنان قابلیت توسعه بیشتر و افزایش نقشآفرینی در اقتصاد کشور را دارد. این مهم از طریق اقداماتی به شرح زیر محقق خواهد شد:
*تعمیق و توسعه بازار بدهی برای تأمین مالی بنگاههای بزرگ اقتصادی که آن نیز مستلزم ایجاد و توسعه نهادها و ابزارهای جدید مالی است.
*توسعه و تنوع صندوقهای پروژه با هدف تأمین مالی انبوهسازی مسکن، انواع طرحهای بزرگ زیرساختی، طرحهای بزرگ صنعتی و نظایر آن.
*توسعه صندوقهای جسورانه برای حمایت و تأمین مالی کسب و کارهای جدید.
* انتشار اوراق رهنی به پشتوانه تسهیلات بلندمدت مسکن توسط همه بانکها که آن نیز در گام نخست مستلزم بازنگری در شیوه تعیین نرخ سود تسهیلات مسکن است.
*واگذاری گسترده شرکتهای دولتی در بازار سرمایه.
* تشویق و ترغیب شرکتهای خصوصی به عرضه سهام در بورس و فرابورس.
مسئله دوم، اقداماتی است که برای اصلاح بازار و ثبات بخشی به آن مورد نیاز است. بازار سرمایه، وجه دیگر بخش واقعی اقتصاد است و به طور بنیادین از تحولات بخش واقعی اقتصاد متأثر میشود. بنابراین مهمترین و موثرترین شیوه حمایت از بازار سرمایه، اجتناب از اقداماتی است که موجب اخلال در کسب و کارها و سرمایهگذاریها میشود. با این توضیح، سه گام اصلاحی زیر برای ثباتبخشی به بازار سرمایه باید مدنظر قرار بگیرد:
یک: مهمترین عامل اخلال در بازارها، دخالت دولت در قیمتگذاری زنجیره تأمین است. این مسئله موجب تحمیل زیان انباشته به شرکتهای بورسی و افزایش نااطمینانی در اقتصاد و ایجاد اخلال در بازارها شده است. لذا موثرترین شیوه حمایت از شرکتهای بورسی و ثباتبخشی به بازار سرمایه، حذف رویه قیمتگذاری دستوری است.
دو: حمایت مهم دیگر، رفع موانع صادراتی و حمایت همهجانبه از توسعه صادرات است. بسیاری از شرکتهای عمده بورسی، سهم قابل توجهی از صادرات غیرنفتی کشور دارند. رفع تمامی ممنوعیتها و محدودیتهای صادراتی و اجتناب از تغییرات مداوم در مقررات صادراتی کشور و همچنین استفاده از تمامی ظرفیتهای کشور در جهت توسعه صادرات و افزایش سهم شرکتهای ایرانی از بازارهای جهانی، موجب رونق و رشد شرکتهای بورس و افزایش سودآوری شرکتها خواهد شد.
مسئله سوم، گامهایی است که باید از آن اجتناب کرد که مهمترین آن به شرح زیر است:
یک: حمایت از بازار سرمایه باید از مسیر توسعه ابزارها و نهادها و اصلاح بازار و اطمینانبخشی به سهامداران انجام شود. هرگونه حمایت مبتنی بر تحریک تقاضا از مسیر ایجاد انبساط پولی و افزایش ارزش اسمی داراییها، بدون آن که زمینه رشد بخش واقعی و زمینه توسعه ابزارها و نهادهای مالی فراهم شده باشد، در نهایت منجر به شکلگیری بیثباتی در بازار یا حباب دارایی خواهد شد.
دو: سیاستهای حمایتی از قبیل تخفیف در نهادههای تولید و امثال آن، اگر چه ممکن است در مقطعی منجر به بهبود تراز مالی برخی شرکتهای بورسی شود، ولی این قبیل سیاستها در نهایت منجر به تشدید ناکارایی بازارها و توزیع رانت و آسیب به بازار سرمایه خواهد شد.
منبع: اقتصاد نیوز