قبرستان تاریخی «جوی هُرهُر» از قدیمی‌ترین و مظلوم‌ترین آرامستان‌های شهر تاریخی و دارالعباده یزد است که به‌رغم دفن بزرگان زیادی از این دیار، این روزها حال و هوای خوبی ندارد.
به گزارش رتبه آنلاین از ایسنا، قبرستان «جُرهُر» یا قبرستان «جوی هُرهُر» از قدیمی‌ترین آرامستان‌های یزد و متعلق به دوره زندیان(۱۱۲۹ تا ۱۱۷۴ هجری شمسی) است که در محله‌ای به همین نام و به معنای «رود خروشان» واقع شده است.
وجه تسمیه این محله و قبرستان که اکنون در حاشیه خیابان مهدی یزد قرار دارد، به خاطر نام جوی هرهر بوده که در پایابی با ۶۰ پله به قبرستان مذکور منتهی می‌شده است.
در این مزار قدیمی و به حال خود رها شده، سنگ قبرهایی از دوره صفویان تا عصر کنونی به صورت لوحه‌ای و صندوقی وجود دارد و بقایای پنج آرامگاه خصوصی نیز باقی مانده است ولی مابقی بخش‌های وابسته به این آرامستان مانند غسالخانه از بین رفته است.
این قبرستان تاریخی که وسعتی در حدود ۵۲ هزار مترمربع دارد، نه تنها به لحاظ قدمت و آثار معماری برجا مانده دارای ارزش خاصی برای شهر یزد است بلکه مامن افراد سرشناس بزرگی از جمله «ملا عبدالکریم مسگر» عالم دینی عصر مشروطیت و نماینده مردم یزد در نخستین دوره مجلس شورای ملی، «محمود فرساد» عالم امامی، ادیب و شاعر و فرزند مجدالعلماء یکی از علمای برجسته یزد، «قنبر کاشی‌ساز نائینی» بنیانگذار صنعت کاشی‌سازی در میبد و «محمد عبدل یزدی» معروف به پهلوان کوچک یزدی است.
بزرگان دیگری مانند «جعفر کرباسی یزدی» مشهور به آخوند کرباسی از علمای قرن دوازدهم، «ابوتراب زارچی» و «علی اکبر زارچی» از علمای برجسته‌ی این دیار، «میرزا سیدمحمد علی مدرس لب خندقی» فقیه و مرجع مسلمی، «سید یحیی احمدآبادی معروف به (واعظ)» از علمای بزرگ اردکان، «محمد کاظم ملک افظلی اردکانی» نماینده تام‌الاختیار امام خمینی(ره) در میناب، «فاطمه کربلایی» همسر اشرف آهنگر، «محمد صدرالدین» ریشه اصلی طایفه مدرسی‌ها و از علمای برجسته یزد و همچنین «خواجه نواب صفوی» و «ملاغلامحسین خطیب» از دیگر علمای یزد نیز در این آرامستان به خاک سپرده شده‌اند.
یکی از قدیمی‌ترین آرامستان‌ها و زیارتگاه‌های یهودیان یزد نیز در مجاورت این آرامستان اما به صورت مجزا قرار گرفته است.
هرچند قسمت‌هایی از این آرامستان تاریخی طی سال‌های گذشته ساماندهی شده اما متاسفانه هنوز بخش‌های قابل توجهی از آن نیازمند ساماندهی است که علت این تعلل مشکلاتی مانند اخذ سند و عدم همراهی مسئولان ذکر می‌شود و این در حالی است که این مکان به رغم ارزش معنوی و دینی ذاتی از ارزش تاریخی و گردشگری بالایی نیز برای شهر جهانی یزد برخوردار است.
