از لوبیا گرفته تا محصولات گیاهی مشابه گوشت، آیا تا به حال فکر کرده‌اید که کدام مادۀ غذایی جایگزین گیاهی گوشت، برای کرۀ زمین بهتر است؟
بسیاری از ما در تلاش برای حفاظت از محیط زیست، به‌جای خوردن یک همبرگر که از گوشت گاو تهیه شده است، توفو سرخ می‌کنیم یا از برگرهای گیاهی آمادۀ شرکت‌های مختلف استفاده می‌کنیم.
اگر شما هم این کار را انجام می‌دهید، در مسیر درستی قرار دارید. کارشناسان محیط زیست معتقدند که خوردن هر نوع مادۀ غذایی جایگزین گوشت، بدون‌شک برای محیط زیست بهتر از مصرف گوشت است.
مارک دریسکول، کارشناس و بنیانگذار شرکت مشاورۀ «چشیدن آینده»، در مصاحبه با هاف‌پُست گفت: «بزرگترین گامی که می‌توانیم برداریم تا تأثیر محیطی غذاهایی که می‌خوریم و پرورش می‌دهیم را به میزان قابل‌توجهی کاهش دهیم این است که حتماً پروتئین‌های گیاهی بیشتری در رژیم غذایی خود مصرف کنیم.»
وی افزود: «سیستم غذایی ما تا ۳۴ درصد در انتشار جهانی گازهای گلخانه‌ای به دست انسان، نقش دارد. این سیستم ۷۰ درصد از کل آب شیرین دنیا را استفاده می‌کند و عامل اصلی از بین رفتن ۶۰ درصد از تنوع زیستی ما در ۴۰ سال گذشته بوده است. تبدیل پروتئین علوفه به پروتئین حیوانی برای مصرف انسان، ذاتاً از نظر تخصیص منابع، ناکارآمد است.»
چرخه محیط زیست غذایی
تعداد زیادی مادۀ غذایی جایگزین گوشت، در بازار موجود است. مثلاً توفو که می‌توان آن را به راحتی چرخ کرد و به شکل یک همبرگر درآورد. یا محصولات گیاهی مشابهِ گوشت که شرکت‌های مختلف دست به تولید آن‌ها زده‌اند. به‌عبارت‌دیگر، ما گزینه‌های زیادی داریم. اما وقتی صحبت از حفاظت محیط زیست می‌شود، همۀ این گزینه‌ها برابر نیستند.
در این مقاله، محبوب‌ترین جایگزین‌های گوشت با نظر کارشناس‌ها بر اساس میزان آسیبی که به محیط زیست وارد می‌کنند، درجه‌بندی شده‌اند. هنگام بررسی رتبه‌ها، یک نکته را در نظر داشته باشید: با توجه به نظر کارشناسانِ محیط زیست، حتی آن محصول گیاهی که پایین‌ترین رتبه را در این فهرست دارد، بهتر از برترین محصولات تولیدشده در صنعت گوشت است.
اکنون در کشور ما فروشگاه هایی با محوریت فروش محصولات گیاهی فعال هستند که یکی از بهترینشان فروشگاه اینترنتی محصولات گیاهی وج کالاست vegkala.com در این فروشگاه انواع پروتئین های گیاهی، لبنیات، غذا، تنقلات، شیرینی، شکلات سلامت و گیاهی برای ورزشکاران و کسانیکه رژیم های خاص دارند را می توان جستجو کرد.
درجۀ اول: لوبیاها
عدس و لوبیای سیاه معمولاً به‌عنوان مواد اولیۀ همبرگر گیاهی استفاده می‌شوند. اگر طعم آن‌ها را دوست دارید، خوش‌شانس هستید، زیرا انتخاب لوبیا به عنوان منبع پروتئین، از نظر محیط زیست یک تصمیم عالی است.
ایزاک امری، بنیانگذار و مشاور اصلی در گروه «پایداری آگاهانه»، می‌گوید: «یکی از بهترین کارهایی که می‌توانید به‌عنوان دوستدار محیط‌زیست انجام بدهید، استفاده از لوبیا، عدس و سایر حبوبات در همبرگرها است. حبوبات نسبت به سایر محصولات، به کود بسیار کمتری احتیاج دارند و نیازی به فرآوری هم ندارند.»
دریسکول نیز با تکرار این مطلب، بیان کرده است که لوبیاها بدون شک نقش مهمی در حفاظت از محیط زیست دارند، به‌ویژه اگر به صورت ارگانیک رشد داده شوند. به گفتۀ این کارشناس، لوبیاها دارای میزان بالایی از پروتئین و فیبر و دسته‌های از حبوبات هستند و بنابراین به خاک نیتروژن اضافه کرده و به سلامت خاک کمک می‌کنند.
درجۀ دوم: جک‌فروت
به گفته دریسکول، درخت نان صحرایی یا جک‌فروت به‌عنوان یک درخت میوۀ گرمسیری برای محیط زیست نسبتاً بی‌ضرر و پایدار است، البته تا زمانی که از آفت‌کش و علف‌کش در پرورش آن استفاده نشود. به گفتۀ وی این نوع از درخت‌ها نیازی به آبیاری ندارند و به دلیل سایه‌ای که ایجاد می‌کنند، می‌توانید محصولات دیگری که به سایه نیاز دارند را در کنار آن‌ها پرورش بدهید تا یک اکوسیستم احیاکننده ایجاد شود. دریسکول می‌گوید پرورش درخت در سیستم‌های جنگلداری به معنای خروج کربن از جو زمین است، اما در مقابل فرآیند نقل و انتقال نیز به میزان تأثیر انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌افزاید.
درجۀ دوم: گلوتن گندم
به گفتۀ دریسکول، چون گلوتن از مشتقات گندم است، پایداری و بی‌ضرر بودن آن، بستگی به نحوۀ پرورش گندم دارد.
وی می‌گوید: «میزان زیادی از گندم با استفاده از ترکیبی از مواد شیمیایی کشاورزی و آفت‌کش‌ها کشت می‌شود. این مواد می‌توانند جریان آب را آلوده کنند و به تنوع زیستی و گرده‌افشانی حشرات آسیب برسانند.»
اما ایزاک امری، طرفدار گلوتن گندم است و می‌گوید این موضوع که کشاورزان می‌توانند در یک سال، هم گندم زمستانی و هم گندم بهاره را در یک مزرعه پرورش بدهند، منجر به استفادۀ بهینه از زمین می‌شود.
درجۀ سوم: توفو
توفو از سویا تهیه می‌شود. بر اساس اعلام بنیاد جهانی حیات‌وحش، تقاضا برای کشت و خرید سویا با جنگل‌زدایی ارتباط دارد چرا که اگر این محصول به نحو صحیح کشت نشود، موجب انتشار بیش‌ازحد گازهای گلخانه‌ای می‌شود. به گفتۀ دریسکول، برای کشت سویا از مقدار قابل‌توجهی آب و سموم دفع آفات استفاده می‌شود، بنابراین این محصول در میان موارد دیگری که ذکر شد، درجۀ پایین‌تری دارد.
درجۀ سوم: تمپه
تمپه به‌عنوان یکی از محصولات جایگزین گوشت که با فرآیند تخمیر کنترل‌شدۀ سویا تولید می‌شود، برای محیط‌زیست ضرر دهشتناکی ندارد اما خیلی هم بی‌ضرر نیست. برای تولید این محصول به کودی نیاز داریم که اغلب حاوی آفت‌کش است. به گفتۀ دریسکول حمل‌و‌نقل این محصول نیز به افزایش کربن می‌انجامد.
درجۀ سوم: محصولات کارخانه‌ای جایگزین گوشت
با وجود محبوبیتی که انواع محصولات آمادۀ گیاهی، مانند همبرگر، سوسیس و کالباس‌های گیاهی دارند، در انتهای فهرست این مقاله قرار می‌گیرند. آن‌ها بدون‌شک برای محیط‌زیست بهتر از گوشت گاو هستند چراکه برای تولید این محصولات نسبت به گوشت گاو، از آب، زمین و سوخت‌های فسیلی بسیار کمتری استفاده می‌شود.
اما درعین‌حال اگر سویا -به‌عنوان یکی از اجزاء اصلی این محصولات- با بهره‌گیری از سیستم‌های ارگانیک کشت نشود، برای تولید آن از مقادیر قابل‌توجهی آفت‌کش استفاده می‌شود.
البته در بعضی از این محصولات از پروتئین نخود استفاده می‌شود، که این در این صورت، رتبۀ آن‌ها اندکی بالاتر از محصولاتی قرار می‌گیرد که از سویا تولید می‌شوند.
یکی از دلایل اینکه مردم این محصولات آمادۀ کارخانه‌ای را بسیار دوست دارند این است که بافتی مشابه بافت گوشت حیوانات دارند. اما دست‌یابی به چنین بافتی، نیازمند فرآوری بیشتر است که خود می‌تواند عامل آسیب باشد.
مطمئناً برخی از این جایگزین‌های گیاهیِ گوشت بهتر از بقیه هستند. اما مهمترین نکته‌ای که باید در نظر داشته باشید این است که با حذف گوشت از رژیم غذایی خود، به محیط‌زیست لطف بزرگی می‌کنید.
منبع : huffpost
