عدم تحول سیستم‌های مالیات‌گیری در کشور عاملی است که باعث شده نتوان ساز و کاری طراحی کرد که از سرمایه‌های بادآورده‌ای که از پول نفت به دست آمده است، مالیات اخذ کرد. در این رابطه یک کارشناس اقتصادی با اشاره به طرح مالیات بر مستغلات، آن را یکی از بهترین کارهایی که می‌توان انجام داد، توصیف کرد و عاملی برای جلوگیری از گرانی بیشتر در اقتصاد دانست.
به گزارش رتبه آنلاین از ایسنا، وجود ثروت‌های بادآورده حاصل از فروش نفت در کشور باعث شده عده‌ای بدون هیچ حساب کتابی یا تلاش مولدی بتوانند صرفا بر اساس زد و بندها یا رانت‌هایی یک شبه به ثروت‌های بزرگی دست پیدا کنند. نظام مالیات‌گیری کشور اما چون بر اساس سازوکار نظام های مالیاتی در سایر کشورهای توسعه یافته طراحی شده است، همچنان تمرکز خود را بر اخذ مالیات از تولیدکنندگان یا صنعتگران گذاشته است؛ صنعتگرانی که حالا به خاطر مسائل تورمی و گرانی نرخ ارز با انواع و اقسام مشکلات روبرو هستند.
در این زمینه پویا علاءالدینی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه حدود ۴۰ سال است که درآمد سرانه در کشور افزایش پیدا نکرده است، گفت: منابع درآمدی کشور از طریق پول نفت است، در چنین شرایطی عده‌ای پول‌های بادآورده‌ای نصیب‌شان می‌شود و آن را خرج مصارف لوکس مانند خودروهای مدل بالا می‌کنند. اما مساله این است که اینها از طریق نابسامانی‌های ساختار اقتصادی کشور توانسته‌اند ثروتمند شوند؛ نه اینکه واقعا کارآفرین باشند.
او در ادامه با تاکید بر اینکه در شرایط موجود جامعه باید از ثروت‌های بادآورده مالیات گرفته شود، اظهار کرد: بدین ترتیب می‌توان نابرابری‌ها را تعدیل کرد. نظام مالیاتی ما زمانی که پول یا بودجه کم دارد، سعی می‌کند با ابزارهای مالیاتی آن را جبران کند و به جای اینکه از ثروتمندان مالیات بگیرد، از کارآفرین‌ها مالیات می‌گیرد.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه سیستم‌های مالیاتی ما نتوانسته‌اند ابزارهای جدیدی را برای اخذ مالیات از پول‌های بادآورده طراحی کنند، گفت: در چنین شرایطی ساختار مالیاتی نمی‌تواند اصلاح شود و مالیات از طریق همان ابزارهای قدیمی از صنعتگران که در حال حاضر خودشان به خاطر مسائل اقتصادی تحت فشار هستند، مالیات می‌گیرند. مثلا طرح مالیات بر مستغلات یکی از بهترین کارهایی که در سیستم مالیاتی می‌توان انجام داد و چه بسا عاملی برای جلوگیری از گرانی کالاها در اقتصاد باشد.
این عضو هیات علمی دانشگاه تهران همچنین با بیان اینکه عوارض شهری که توسط شهرداری‌ها اخذ می‌شود هم جزوی از نظام مالیاتی است، اظهار کرد: مالیات و عوارض بر درآمدها می‌توانند تاثیر مثبتی بر ایجاد برابری در جامعه بگذارند. ضمن اینکه به توسعه خدمات برای شهروندان هم می‌انجامد.
او در نهایت با اشاره به خدمات شهری که از طریق فروش تراکم ایجاد می‌شود، گفت: فروش تراکم می‌تواند باعث افزایش آلودگی هوا و کاهش زیبایی های بصری باشد اما مسئله اینجاست که از طریق فروش تراکم دقیقا مشخص نمی‌شود که به چه اندازه از حقوق عمومی کسر شده است. به همین خاطر دولت مانند یک سلطان زمین و هوا را می‌فروشد و از این طریق ارائه خدمات می‌دهد. در چنین شرایطی حس تعلق نسبت به شهر و کشور نمی تواند در میان شهروندان به وجود بیاید.
یکی از حوزه های مهم مالیات بر سرمایه بخش مسکن است که رئیس سازمان امور مالیاتی درگفت‌وگویی تلویزیونی اعلام کرده بود «در زمینه مالیات بر عایدی سرمایه در بخش مسکن طرحی در مجلس شورای اسلامی توسط نمایندگان تهیه شد که این هفته در کمیسیون مربوط رسیدگی می شود. نظر سازمان امور مالیاتی این است که زمینه های فنی اجرای مالیات بر عایدی سرمایه در کشور فراهم شده است و اگر مجلس تصویب کند این موضوع را اجرا می‌کنیم».