بازگشت ارز صادراتی و کاهش قیمت ارز

سیدحسین سلیمی

کارشناس مسائل پولی و بانکی

این کارشناس، کاهش قیمت ارز در بازار آزاد تهران را مورد بررسی قرار داده و نوشته است: در شرایط فعلی قیمت ارز بازار آزاد به ارز نیمایی نزدیک شده و ارز حاصل از صادرات به اقتصاد کشور بازگشته، در نتیجه جلوی عطش ارزی گرفته شده است.
در مورد کاهش نرخ ارز که برخی معتقدند هم‌اکنون نرخ ارز از شاخص‌های اقتصادی تبعیت می‌کند و ریشه در تصمیمات دستوری بازارساز دارد، باید بگویم به‌هرحال بانک مرکزی در راستای تک‌نرخی شدن ارز در حال دستیابی به موفقیت است. در شرایط فعلی، نرخ ارز بازار آزاد به نرخ ارز نیمایی نزدیک شده است و این جزو اهداف اعلامی بانک مرکزی بوده که از همان ابتدا این موضوع را در دستور کار خود قرار داد.

بانک مرکزی تک‌نرخی شدن ارز را جزو برنامه‌های خود اعلام کرده بود و در حال حاضر روندی که بازار ارز در پیش گرفته است، در راستای تحقق همین هدف است. در مورد اینکه اخیراً آقای همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی، طی سخنانی اظهار کرده بود که فعلاً شرایط برای تک‌نرخی شدن ارز مهیا نیست، باید تأکید کنم از ایشان پرسیده شد که آیا نرخ ارز را بانک مرکزی تعیین می‌کند که رئیس بانک مرکزی در پاسخ این موضوع را رد و عنوان کرد که ما چنین هدفی را در دستور کار نداریم؛ ولی، الآن شرایط به‌گونه‌ای است که ارز حاصل از صادرات به اقتصاد کشور بازگشته است و در نتیجه جلوی عطش ارزی گرفته شده است و اینکه اعلام شده ارز برای صنایع و تأمین مواد اولیه به میزان مورد نیاز وجود دارد.

تحلیل من از نزدیک شدن ارز بازار آزاد به ارز نیمایی نیز این است که این موضوع تکلیف فعالان اقتصادی را روشن می‌کند. بالاخره در چنین شرایطی ما قادر خواهیم بود برنامه‌ریزی کنیم و بعد تعیین نرخ کنیم. شرایط در سال 97، به‌گونه‌ای رقم خورد که قدرت پیش‌بینی تحولات اقتصادی از فعالان اقتصادی سلب شد و درنهایت آنها به‌شدت سردرگم شدند.

تجربه نشان داده که وقتی چنین وضعی شکل می‌گیرد، سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند سرمایه‌های خود را به‌جای امنی انتقال دهند تا با اطمینان خاطر سرمایه‌گذاری کنند که این به معنای خروج بخش قابل‌توجهی از سرمایه‌های ملی است. اتفاقی که سال گذشته شاهد آن بودیم و فرار سرمایه عظیمی رخ داد؛‌ اتفاقی که با پیامدها و عواقب منفی بسیاری برای اقتصاد ایران همراه بود. نزدیک شدن نرخ ارز آزاد به نرخ ارز نیمایی،‌ فعالان اقتصادی را از بلاتکلیفی خارج می‌سازد.

روالی که اکنون بازار ارز در پیش گرفته، روال عادی و خوبی است. در شرایط فعلی، برخی این موضوع را مطرح می‌کنند که اگر بانک مرکزی نرخ ارز را به‌صورت دستوری کاهش می‌دهد و در برابر شیب سالانه آن می‌ایستد،‌ پس ما در آینده نزدیک بار دیگر شاهد جهش ناگهانی نرخ ارز خواهیم بود. دراین‌باره باید اظهار کنم که هر امری ممکن است اتفاق بیفتد و ما در اقتصاد به‌صورت مسجل نمی‌توانیم بگوییم که امری غیرممکن است؛ اما این بستگی به وضع صادرات نفتی و نیاز ارزی ما دارد. اگر اینها به همین روال جلو رود می‌توان گفت ما در حوزه ارزی موفق شده‌ایم. اما اگر اتفاق دیگری بیفتد و ارز صادراتی ما کاهش یابد، بدیهی است که قیمت ارز در همین رقم باقی نمی‌ماند و برنامه‌های پیش‌بینی شده نیز به هدف نمی‌رسند.

منبع:روزنامه آرمان