دخالت‌های ترامپ در بازار جهانی نفت طی شش ماه اخیر باعث شده این بازار که بعد از مدت‌ها با تعهد کاهش تولید به تعادل رسیده بود، حرکتی ناموزون را آغاز کند و آسمان آن هر روز یک رنگ باشد؛ به‌طوری‌که اعضای اوپک که در تیرماه پای سند افزایش یک میلیونی تولید را امضا کرده بودند، اکنون قدم‌های اولیه برای کاهش یک تا یک میلیون و ۴۰۰هزار بشکه‌ای را برمی‌دارند.
به گزارش رتبه آنلاین از ایسنا، آمریکا با خروج از برجام و اعلام این‌که نفت ایران را تحریم خواهد کرد، بازی خود با بازار جهانی نفت را آغاز کرد. تصمیم ترامپ و تنش‌های سیاسی که گاه و بیگاه با اظهارنظرهایش در موقعیت‌های مختلف ایجاد می‌کرد، به‌صورت مستقیم برروی بازار جهانی نفت تاثیرگذار بود.
ترامپ اعلام کرد قصد دارد میزان صادرات نفت ایران را به صفر برساند و همین موضوع باعث نگرانی بازار جهانی شد. به‌طوری که قیمت جهانی نفت به یک باره افزایش یافت و همین موضوع باعث شد زودتر از همه صدای اعتراض آمریکا بلند شود. زیرا این افزایش قیمت بیش از همه برای آمریکا و متحدانش سهمگین بود. چراکه باعث افزایش قیمت انرژی، از جمله بنزین در این کشورها شد.
ترامپ برای حل این التهاب از دیگر تولیدکنندگان اوپک از جمله عربستان درخواست کرد تا تولید خود را افزایش دهند. از سوی دیگر به ذخایر استراتژیک خود دست برد تا خلاء احتمالی نفت ایران را در بازار جبران کند. با این حال با این‌که آمار ماهانه اوپک همواره از افزایش تولید اعضا حکایت می‌کرد، قیمت نفت هم‌چنان در صدر و در رنج ۸۵ دلار می‌تاخت.
درنهایت رییس جمهور آمریکا که به باور بسیاری از کارشناسان با بازار نفت ناآشنا بود و اعلام کرد صادرات نفت ایران را به صفر می‌رساند، چند روز قبل از این‌که تاریخ آغاز اعمال تحریم‌های نفتی سربرسد، به هشت مشتری نفت ایران معافیت داد. البته به این شرط که این هشت کشور طی شش ماه واردات نفت از ایران را به صفر برسانند. البته باز هم بسیاری از کارشناسان بر این باورند که ترامپ ناچار به تمدید معافیت‌ها بعد از شش ماه خواهد شد زیرا بسیاری از کشورها نمی‌توانند کمبود نفت ایران را جبران کنند.
اتفاقی که بعد از معافیت آمریکا رخ داد، این بود که تنش‌های سیاسی در بازار کاهش یافت و بازار حس کرد با مازاد عرضه روبه‌روست. این موضوع قیمت نفت را تا ۷۰ دلار کاهش داد. کاهش قیمتی که تیشه به ریشه تولیدکنندگان بزرگ نفت از جمله عربستان می‌زند. به همین دلیل درحال حاضر زمزمه کاهش تولید از سوی اعضا به گوش می‌رسد.
تعهد کاهش تولید از کجا آمد و به کجا رسید؟
اعضای اوپک در نشست ۱۷۱ خود در دسامبر ۲۰۱۶ تصمیم گرفتند برای کمک به ثبات بازار و بهبود قیمت نفت روزانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه از تولید خود بکاهند و در کنار آن‌ها کشورهای غیرعضو به رهبری روسیه متعهد شدند در مجموع روزانه ۶۰۰ هزار بشکه کاهش تولید دهند.
طی این دو سال تقریبا همه اعضای اوپک به این تصمیم پایبند بودند، به طوری‌که در تیرماه این پایبندی به ۱۵۰ درصد رسید و اعضا تصمیم گرفتند با افزایش تولید یک میلیون بشکه‌ای آن را به صد در صد کاهش دهند. درحال حاضر که قیمت‌ها سقوط کرده، برخی منابع از مذاکرات درباره گزینه کاهش تولید روزانه یک میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه‌ای نفت خام ازسوی کشورهای عضو و غیرعضو اوپک خبردادند. اگرچه روسیه احتمالا در این کاهش بالای عرضه مشارکت نمی‌کند.
این درحالی است که عربستان طرفدار پروپاقرص کاهش تولید اعضای اوپک بوده و شرکت دولتی نفت سعودی آرامکو عربستان به دلیل کاهش تقاضای فصلی، در ماه دسامبر روزانه ۵۰۰ هزار بشکه نفت خام کمتر نسبت به ماه نوامبر به مشتریانش عرضه می‌کند. عربستان امسال در پی فشارهای دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، روزانه حدود یک میلیون بشکه به تولید خود افزوده است.
تصمیم اوپک بر مبنای عرضه و تقاضا است نه وضعیت نفت ایران
در این راستا نرسی قربان – کارشناس ارشد حوزه انرژی – با تاکید بر این‌که اوپک تصمیم‌های خود را بر مبنای وضعیت نفت ایران نمی‌گیرد، اظهار کرد: تصمیمات اوپک بر مبنای عرضه و تقاضا است. عرضه در بازارهای جهانی نفت طی چهار ماه گذشته بسیار بالا بوده و عربستان سعودی، روسیه، عراق، امارات متحده عربی و آمریکا تولید خود را بالا بردند و باعث برهم خوردن تعادل بازار شدند.
وی افزود: آمریکا گمان می‌کرد می‌تواند میزان صادرات نفت ایران را به صفر برساند، به همین دلیل از برخی تولیدکنندگان دیگر درخواست کرد تولید خود را بالا ببرند و از آنجا که صادرات نفت ایران به صفر نرسید، بازار با مازاد عرضه روبه‌رو شد.
این کارشناس ارشد حوزه انرژی درباره اخباری مبنی بر این‌که روسیه نمی‌خواهد تولید خود را کاهش دهد هم گفت: باید به این نکته توجه کرد که روسیه جزو اوپک نیست. عربستان سعودی اعلام کرده است که میزان تولید یک میلیون بشکه باید کاهش یابد و این کشور قصد دارند تولید خود را ۵۰۰ هزار بشکه کاهش دهد. شاید عربستان سعودی در تعامل با روسیه این کشور را راضی به کاهش تولید کند.
قربان با تاکید بر این‌که تصمیم اوپک علیه نفت ایران نیست، افزود: این موضوع را که گفته می‌شود اوپک می‌خواهد تولید خود را کاهش دهد و بعد از شش ماه که معافیت‌های آمریکا به مشتریان نفتی ایران به پایان رسید، میزان صادرات نفت ایران را به صفر برساند و دوباره با افزایش تولید خلاء نفت ایران را جبران کند، باور ندارم.
بر اساس این گزارش، یکصدوهفتادوپنجمین نشست عادی وزیران نفت و انرژی اوپک ششم دسامبر (پنجشنبه، ۱۵ آذرماه) و پنجمین نشست مشترک وزیران نفت و انرژی اوپک و غیراوپک هفتم دسامبر (جمعه ۱۶ آذرماه) در وین برگزار می‌شود.
