به گزارش رتبه آنلاین از ایسنا، ۹۱ درصد از برق جهان را تنها ۲۰ کشور مصرف می‌کنند. چین ۲۴ درصد، ایالات متحده آمریکا ۱۹ درصد، هند پنج درصد، ژاپن پنج درصد و روسیه چهار درصد از برق جهان را مصرف می‌کنند. به دلیل بهبود کارایی انرژی، مصرف برق در ایالات متحده، از سال ۲۰۱۱ به بعد ثابت مانده است. تقاضا برای مصرف برق در ژاپن، اندونزی، کره جنوبی و هند نیز افزایش یافته و در ایران و مصر، افزایش قابل توجهی نشان می‌دهد.

پرمصرف‌ترین و کم‌مصرف‌ترین مردم دنیا 

بنا بر اعلام آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، ایسلندی‌ها بیش از هر کشور دیگری برق مصرف می‌کنند. ساکنان نروژ و بحرین در رتبه دوم قرار دارند. همچنین قطر، کانادا، کویت، فنلاند، لوگزامبورگ، سوئد و ایالات متحده آمریکا سرانه مصرف برق بالایی دارند. مردم هاییتی، سودان جنوبی، نیجریه، اتیوپی، تانزانیا، جمهوری دموکراتیک کنگو، نپال و نیکاراگوئه کم‌ترین میزان برق را مصرف می‌کنند.

اما این فقط بخشی از ماجراست. مصرف زیاد برق الزاما به معنی انتشار کربن‌دی‌اکسید بیشتر نیست. بعضی از کشورها که بزرگ‌ترین مصرف‌کننده برق هستند، بزرگ‌ترین تولیدکنندگان انرژی پاک هم به شمار می‌روند. مثلا در ایسلند، بخش اعظم برق از منابع تجدیدپذیر یعنی انرژی زمین‌گرمایی تامین می‌شود. کشورهای اروپایی عمدتا جزو تولیدکنندگان برق پاک هستند. سرانه تولید کربن‌دی‌اکسید در قطر بیش از هر کشور دیگری است. پس از آن بحرین، توباکو، مالزی، عربستان سعودی، گواتمالا و ایالات متحده آمریکا قرار دارند.

دسترسی جهانی به انرژی الکتریسیته

در سال ۱۹۹۰، حدود ۷۳ درصد از کل جمعیت جهان به انرژی الکتریسیته دسترسی داشتند که در سال ۲۰۱۴ به ۸۵ درصد افزایش پیدا کرد و امروزه ۹۶ درصد از شهرنشینان جهان از انرژی الکتریسیته برخوردارند.

از سال ۱۹۹۰ به بعد، ۹۵ تا ۱۰۰ درصد از ساکنان کشورهای پیشرفته به برق دسترسی داشته‌اند، بنابراین افزایش سهم جهانی، عمدتا ناشی از افزایش دسترسی مردم کشورهای فقیر است. در بسیاری از کشورها این روند بسیار قابل توجه بوده، مثلا هند از ۴۵ درصد به ۸۰ درصد و اندونزی از ۶۰ درصد در سال ۱۹۹۰ به دسترسی تقریبا کامل (۹۷ درصد) دست پیدا کرده‌اند. در سال ۲۰۰۰، نرخ دسترسی به برق در افغانستان نزدیک به صفر درصد بود. تا سال ۲۰۱۰، این نرخ به ۳۴ درصد و تا ۲۰۱۴ به حدود ۹۰ درصد افزایش یافت که تا حد زیادی به واسطه استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر بود. افغانستان، چین و پاکستان به لطف سیستم‌های فوتوولتاییک خورشیدی، پیشرفت‌های بسیار خوبی در برق‌رسانی به نواحی روستایی داشته‌اند. با این وجود برخی کشورها در این زمینه هنوز هم با تاخیر عمل می‌کنند؛ تنها هشت  درصد از مردم چاد به برق دسترسی دارند.

در حال حاضر حدودا ۱.۱ میلیارد نفر – ۱۴ درصد  از جمعیت جهان- به نیروی برق دسترسی ندارند. درصد بسیار بیشتری از منابع برق کم‌کیفیت در عذاب‌اند. حدود ۸۴ درصد از افرادی که به برق دسترسی ندارند ساکن نواحی روستایی هستند و ۹۵ درصد از آن‌ها در آفریقا و آسیا زندگی می‌کنند.

برق گران، برق ارزان

مصرف‌کنندگان ایتالیایی به ازای هر کیلووات ساعت برق مصرفی خود، حدودا ۱۵.۷ دلار می‌پردازند. سوخت مورد استفاده برای تولید برق باعث شده قیمت برق در ایتالیا بسیار بالا باشد. هیچ نیروگاه هسته‌ای در این کشور وجود ندارد. ایتالیا یکی از کشورهای زلزله‌خیز جهان است و به دنبال همه‌پرسی که در اواخر دهه ۱۹۸۰ برگزار شد، همه نیروگاه‌های هسته‌ای خود را تعطیل کرد. در این سال، انفجار در نیروگاه هسته‌ای چرنوبیل خطر نیروگاه‌های هسته‌ای را به جهان یادآوری کرد. در نتیجه برق کشور عمدتا از گاز طبیعی، انرژی‌های تجدیدپذیر، محصولات نفتی و زغال‌سنگ تولید می‌شود.

اگر قیمت برق را نسبت به قدرت خرید مرد بسنجیم، آلمان، اسپانیا، نیجریه، دانمارک، ایتالیا، استرالیا و بریتانیا گران‌ترین و کانادا، چین، آمریکا، آفریقای جنوبی، مکزیک و فرانسه ارزان‌ترین برق را دارند. در کانادا برق بسیار ارزان است؛ ۱۰ سنت به ازا هر کیلووات ساعت. این مسئله در مصرف بسیار بالای برق در این کشور بازتاب یافته است. در بیشتر کشورهای اروپایی، مردم سهم مالیات زیادی برای برق مصرفی‌شان می‌پردازند.

تا سال ۲۰۲۵، یک‌پنجم برق جهان صرف تبادل اطلاعات می‌شود

برخی می‌گویند صنعت ارتباطات با افزایش کارایی و کاهش پسماند، میزان انتشار کربن را کاهش داده است، اما مطالعات جدید، این فرضیه را به چالش کشیده است. انتظار می‌رود مصرف برق ظرف پنج سال آینده سه برابر شود، چرا که یک میلیارد نفر در کشورهای در حال توسعه به دنیای آنلاین می‌پیوندند و اینترنت اشیا، خودروهای خودران، ربات‌ها، روش‌های حفاظت با دوربین و هوش مصنوعی در کشورهای توسعه‌یافته، به سرعت در حال رشد است.

تا سال ۲۰۲۵، یک‌پنجم از برق جهان صرف تبادل اطلاعات می‌شود. پیش‌بینی می‌شود فناوری ارتباطات تا سال ۲۰۲۰ بیش از ۳.۵ درصد از کل انتشار جهانی کربن را به خود اختصاص دهد که بیش از انتشار حاصل از صنعت هوانوردی و کشتیرانی است. تا سال ۲۰۴۰ این رقم به بیش از ۱۴ درصد خواهد رسید.

تولید برق از انرژی هسته‌ای

نیروگاه‌های هسته‌ای در دهه‌ ۱۹۸۰ به سرعت رشد کردند، چرا که بعد از بحران‌های نفتی دهه ۱۹۷۰، کشورها به دنبال کاهش وابستگی به سوخت فسیلی بودند. با این حال بعد از خرابی‌های ناشی از زلزله و سونامی در سواحل اقیانوس آرام در شمال ژاپن، بیشتر کشورها، ایمنی راکتورهای هسته‌ای خود را مورد بازبینی قرار دادند. حتی کشورهایی مثل آلمان و ایتالیا تصمیم گرفتند پروژه‌های نیروگاه‌های هسته‌ای خود را به حال تعلیق درآورند.

در حال حاضر، انرژی هسته‌ای حاصل از ۴۵۰ راکتور نیرو در ۳۰ کشور جهان، حدودا ۱۱ درصد از برق جهان را تامین می‌کند. ۱۶ کشور برای تامین دست‌ کم یک‌ چهارم از برقشان به نیروی هسته‌ای وابسته‌اند. کانادا با ۱۹ رآکتور هسته‌ای، ۱۵ درصد و مکزیک با دو رآکتور، حدودا ۶ درصد از برق خود را از منابع هسته‌ای تامین می‌کنند. تعداد راکتورهای فعال آمریکا از ۱۰۴ رآکتور در سال ۲۰۱۲ به ۹۹ رآکتور رسیده که امروزه ۲۰ درصد از برق کشور را تامین می‌کنند. گاز طبیعی ارزان، آزادسازی بازار، تخصیص یارانه به منابع تجدیدپذیر و کمپین‌های سیاسی از جمله عوامل موثر در این زمینه بوده‌اند.

آرژانتین سه رآکتور و برزیل دو رآکتور دارد که به ترتیب پنج درصد و سه درصد از برق این کشورها را تامین می‌کنند. فنلاند چهار رآکتور فعال دارد که ۳۳ درصد از برق این کشور را تامین می‌کنند. در حالی که چین با ۳۸ رآکتور هسته‌ای فعال، حدود چهار درصد از برق خود را از انرژی هسته‌ای تامین می‌کند. فرانسه ۵۸ رآکتور هسته‌ای دارد که نزدیک به ۷۲ درصد از برق این کشور را تامین می‌کنند.

۳۵ رآکتور هسته‌ای روسیه، ۱۸ درصد از برق این کشور را تولید می‌کند. نقطه قوت روسیه، صادرات متخصص برای ساخت رآکتورهای جدید است. صنعت هسته‌ای ملی این کشور در انجام پروژه‌های جدید در بلاروس، چین، مجارستان، هند، ایران و ترکیه نقش دارد. پاکستان با پنج نیروگاه، ۶ درصد از برق خود را از انرژی هسته‌ای تامین می‌کند.

هر خانه چقدر برق مصرف می‌کند؟

میانگین جهانی مصرف برق در خانه‌ها برابر است با ۳.۳۷۰ کیلووات ساعت. در آمریکا هر خانه متوسط در هر سال ۱۲۳۰۰ کیلووات ساعت برق مصرف می‌کند. میانگین مصرف برق در خانه‌های اروپا ۳۶۰۰ کیلووات ساعت در سال است که دو برابر بیشتر از مصرف برق در خانه‌های چین و سه برابر بیشتر از میانگین مصرف در خانه‌های هند است. پایین‌ترین میانگین مصرف برق خانگی مربوط به نپال است که برابر است با ۳۲۰ کیلووات ساعت در سال.

وسایل خنک‌کننده خانگی (عمدتا یخچال‌ها) بیشترین برق را مصرف می‌کنند و وسایل روشنایی، الکترونیکی، آشپزی و وسایل شست‌وشو در مرتبه بعدی قرار دارند. یک تلویزیون ۳۲ اینتچی LED که چهار ساعت در روز روشن است، ۵۰ کیلووات ساعت در سال برق مصرف می کنند.

مصرف برق در یخچال‌ها به اندازه و بهره‌وری انرژی آن‌ها بستگی دارد. یک یخچال فریزر با گرید A+ حدود ۲۰۰ کیلووات ساعت و یک یخچال فریزر خیلی بزرگ با گرید A+ با وجود بهره‌وری بالا، بیش از ۴۰۰ کیلووات ساعت در سال برق مصرف می‌کند. این نشان می‌دهد که چرا باید موقع خرید این گونه وسایل هم رتبه مصرف انرژی و هم اندازه یخچال را در نظر بگیرید.

مصرف برق هر دستگاه کامپیوتر به اندازه و پرتابل بودن آن بستگی دارد. کامپیوترهای رومیزی در هر سال ۱۵۰ کیلووات ساعت، لپ‌تاپ‌ها ۳۰ کیلووات ساعت، تبلت‌ها ۱۲ کیلووات ساعت و تلفن‌های هوشمند ۲ کیلووات ساعت برق مصرف می‌کنند.

چگونه مصرف برق خود را به نصف برسانیم؟

استفاده کمتر، نه تنها مبلغ قبض برق شما را کاهش می‌دهد، بلکه انتشار کربن را هم کم می‌کند که هم برای تداوم حیات این سیاره و هم برای نسل بعد بهتر است.

برای کاهش مصرف برق:

• اگر قصد خرید تلویزیون دارید، LED بخرید.

• از یخچال‌ها، فریزها و ماشین‌لباسشویی‌هایی که برچسب انرژی A دارند استفاده کنید.

•  در اغلب خانه‌ها، ساده‌ترین راه برای صرفه‌جویی در برق این است که وسایل را از حالت استندبای خارج کنید. وسایل سرگرمی (set top boxes، تلویزیون‌ها و DVRs) را در طول شب خاموش کنید تا در سال، ۳۵ پوند پول کمتری برای برق بپردازید.

• روشنایی، بیش از ۲۰ درصد از صورت حساب برق مصرفی خانه‌ها را به خود اختصاص می‌دهد. لامپ‌های کم‌مصرف یکی از بهترین دستگاه‌های صرفه‌جویی در مصرف برق هستند که در مقایسه با حباب‌های معمولی ۸۰ درصد  انرژی کمتری مصرف می‌کنند و ۱۰ برابر بیشتر از آن‌ها عمر می‌کنند.

• باطری‌های قابل شارژ گزینه‌های خوبی هستند. از نمونه های باکیفیت استفاده کنید که دوام زیادی دارند و شارژ را خوب نگه می‌دارند. می‌توانید از شارژرهای هوشمند استفاده کنید که باتری‌ها را به خاطر شارژ بیش از حد خراب نمی‌کنند.

مرضیه ناظری؛ ایسنا- منطقه خراسان