«آن سال‌ها که ایرج افشار می‌جُست تا راهی برای طبقه‌بندی منابع پیدا و به تاریخ فرهنگ ما پیشنهاد کند، جست‌وجو معنایی بس عمیق‌تر و گسترده‌تر از سرچ داشت.»
به گزارش رتبه آنلاین، امیر پوریا در یادداشتی در روزنامه اعتماد نوشت: «امروز که همگان مفهوم «جست‌وجوگری» در فرهنگ و هنر و معنا را گم کرده‌ایم و آن را با عمل سهل‌الوصول «سرچ» یا «گوگل» کردن یکی گرفته‌ایم، زمینه‌های اولیه مطالعه به کلی از یاد رفته است. مطالعه، پیش از آن که با انتخاب کتاب یا منبعی شروع شود، نیاز به شناخت دارد. از فیش‌برداری یا فهرست‌سازی، از خلاصه‌نویسی تا تهیه نمایه تا … کتاب‌شناسی، تخصص‌های گوناگونی پدید آمده و به تکامل رسیده تا اکنون ما بتوانیم به سادگی ِ یک کلیک، فهرست زمان‌بندی‌شده‌ای از کتب و مقالات مربوط به یک موضوع مشخص را بیابیم.
به این دامنه که می‌رسیم و عبارت «کتاب‌شناسی» را که به زبان می‌آوریم، نام بزرگ ایرج افشار به میان می‌آید.
ایرج افشار یزدی که امروز زادروز اوست، متولد شانزدهم مهر ۱۳۰۴ و درگذشته ۱۸ اسفند ۱۳۸۹ (هر دو در تهران) بود. پژوهش‌های پرشمار در زمینه زبان و ادبیات فارسی، ده‌ها جلد کتاب و صدها مقاله رسمی بین‌المللی، تدریس در دانشگاه‌های تهران و برن سوییس و ساپوروی ژاپن، سردبیری مجله سخن (با مدیر مسئولی ِ پرویز ناتل خانلری) و… تثبیت شاخه‌ای از مطالعات فرهنگی و ابزار تحقیقی تحت عنوان «کتاب‌شناسی»، تنها رئوس شش و نیم دهه فعالیت فرهنگی او را تشکیل می‌دهد. این که حالا دهه‌هاست برای فهرست‌بندی منابع موجود در هر زمینه مطالعاتی، الگویی در اختیار داریم و می‌دانیم چگونه عناوین کتب و گزارش‌ها و مقاله‌ها را نظم و ترتیب بخشیم، مرهون انسجامی است که ایرج افشار در این کار به وجود آورد و مرحله بنیادین پژوهش را پایه‌گذاری کرد. افشار فرزند دکتر محمود افشار موسس مجله «آینده» در ۱۳۰۴ بود. مطبوعاتی ِ پرتلاشی که از جمله، بخشی از مستغلات خود در شمیران را وقف موسسه لغتنامه دهخدا کرد.
در دل این شرایط اقتصادی، ایرج افشار نه‌تنها به سیاق آن چه این حوالی و این سال‌ها بسیار می‌بینیم، ننشست و از داشته‌های خود مصرف نکرد، بلکه مدام به تولید کار و فکر و فرهنگ مبادرت ورزید و از جمله، همان مجله «آینده» را بار دیگر در سال اول بعد از انقلاب، به راه انداخت و منتشر کرد.
به این بیندیشید که نسل‌های نو از این امکان بسیار در دسترس بهره‌مندند که هر فهرستی از منابع مطالعاتی در هر زمینه دور از ذهن را در کسری از ثانیه با سرچ به دست بیاورند اما به‌ندرت بر چنین کاری به شکل جدی و توام با پیگیری، متمرکز می‌شوند.
در حالی که همین سرچ، خود پله اول است و اگر روحیه جست‌وجوگری در ادامه یافته‌های سرچ اولیه وجود نداشته باشد، نتیجه پرباری عاید کسی نمی‌کند.
در تعابیر انگلیسی زبان‌ها نیز این تفاوت در دو واژه «search» و «seek» خود را نشان می‌دهد ولی ما همچنان از تمایز بامعنای این دو مفهوم، یکی سطحی و دیگری چندلایه غافلیم.
آن سال‌ها که ایرج افشار می‌جُست تا راهی برای طبقه‌بندی منابع پیدا و به تاریخ فرهنگ ما پیشنهاد کند، جست‌وجو معنایی بس عمیق‌تر و گسترده‌تر از سرچ داشت.»
