“درآمد ۴۳ میلیون تومانی و نرخ ۱۹.۳ درصدی افزایش هزینه خانوارهای شهری در سال گذشته”، ارقامی است که مرکز آمار اعلام کرده که چند اقتصاددان در گفت‌وگو با ایسنا به بررسی چند و چون آن پرداخته‌اند.
به گزارش رتبه آنلاین از ایسنا، مرکز آمار ایران در روزهای گذشته نتایج طرحی با عنوان هزینه و درآمدهای خانوارهای شهری را در سال ۱۳۹۷ منتشر کرد که بر اساس آنمتوسط درآمد خانوارهای ایرانی در این سال ۴۳ میلیون تومان و هزینه های آنها نیز ۳۹ میلیون تومان برآورد شده بود. از طرف دیگر بر اساس همین آمار متوسط هزینه‌های خانوارهای شهری در سال ۱۳۹۷ به نسبت سال قبل از آن ۱۹.۳ درصد افزایش داشته است.
این نرخ ۱۹ درصدی افزایش هزینه ها و البته متوسط درآمد ۴۳ میلیون تومانی مورد انتقاد برخی از مخاطبان ایسنا قرار گرفت و این آمارها را برخلاف شرایط خود احساس می‌کردند. در همین باره نظرات برخی از اقتصاددان‌ها را درباره این آمارهای مرکز آمار جویا شدیم.
تورم با هزینه فرق دارد
پویا علاءالدینی – عضو هیئت علمی دانشگاه تهران – در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به آمارهای مرکز آمار مبنی بر افزایش ۱۹ درصدی هزینه خانوارهای شهری در این باره اظهار کرد: هزینه های خانوار لزوما با تورم یکسان نیست. بر این اساس خانوارها در سال ۱۳۹۷ به دلیل افزایش تورم هزینه‌های خود را کاهش داده‌اند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه برخی از افزایش تورم در برخی اقلام لزوما به معنای افزایش هزینه ها هم نیست، ادامه داد: برای مثال ممکن است یک خانوار تا پیش از سال ۱۳۹۷ و بروز جهش تورمی موقع خرید از یک کالای خاص چند عدد خریده باشد اما بعد از تورم مصرف خود را کاهش داده باشد یا اینکه به دلیل افزایش تورم از رفتن به رستوران صرف نظر کرده باشند.
تورم تقاضا را هم پایین می‌آورد
در ادامه بحث درباره آمارهای مرکز آمار درباره نرخ تورم کمیل طیبی – عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان – با بیان اینکه پدیده تورم از یک طرف قدرت خرید و از طرف دیگر سطح تقاضا را پایین می‌آورد، اظهار کرد: نرخ ۱۹ درصدی افزایش هزینه‌ها در سال ۱۳۹۷ و کمتر بودن آن نسبت به نرخ تورم در این سال به این معنا است که بسیاری از خانوارها الگوی مصرف خود را تغییر داده‌اند و برای مثال از هزینه‌های تفریح و گردش خود کم کرده‌اند تا هزینه‌ها را پایین بیاورند.
این اقتصاددان همچنین با انتقاد از محاسبه قیمت رسمی کالاها در آمارگیزی‌های مرکز آمار و تفاوت آن با قیمت واقعی این کالاها در بازار گفت که آن چیزی که در این شرایط قدرت خرید را بهتر نشان می‌دهد وضعیت درآمدی افراد است.
او همچنین به آمار ۴۳ میلیون تومانی درآمد خانوارهای شهری نیز اشاره و اظهار کرد: اگر درآمدها را ماهیان بین حداقل دو میلیون تومان تا ۱۵ میلیون توما در نظر بگیرم، به دست آمدن رقم ۴۳ میلیون تومان در برآورد درآمدهای شهروندان امری منطقی به نظر می‌رسد.
در برخی سبدها وزن اقلام یارانه‌ای بیشتر است
با این حال یک اقتصاددان دیگر معتقد است که احتمال استفاده از ترفندهای آماری برای بهتر کردن آمارها وجود دارد، اظهار کرد: در حال حاضر تشخیص قطعی صحت آمارها مشکل است با این حال آن چیزی که مشخص است این است که قیمت بسیاری از کالاها از ۵۰ تا ۱۰۰ درصد هم افزایش پیدا کرده است اما ممکن است که مردم از همه این کالاهایی که گران شده‌اند به یک نسبت استفاده نکنند.
عبدالحسین ساسان با بیان اینکه قیمت بسیاری از کالاها به صورت یارانه‌ای کنترل شده است، گفت که برای مثال نان به صورت یارانه‌ای تنظیم می‌شود و چون این کالا در سبد مصرف خانوارهای فقیرتر وزن بیشتری دارد ممکن است تاثیر گرانی دیگر اقلام را در مجموع کنترل کند.
او با تاکید بر اینکه آمارهای خوراکی در مرکز آمار به صورت وزنی محاسبه می‌شود، افزود: در برخی از خانوارها ممکن است وزن اقلام یارانه‌ای بیشتر باشد و بنابراین روی نرخ کلی تورم هم تاثیر بگذارد با این حال نمی توان از افزایش قیمت کالاها و تاثیر آن بر روی هزینه‌ها در خانوارها غافل شد.
