نمایندگان بخش خصوصی در اتاق بازرگانی تهران، در نشست مرداد ماه خود میزبان حسن قالیباف اصل، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار بودند و با او از نقاط ضعف و قوت بازار سهام در دوره اقبال عمومی به این بازار گفتند و پیشنهادات، انتقادات و سوالات خود را مطرح کردند و رئیس سازمان بورس نیز به بخشی از این سوالات پاسخ داد.
به گزارش رتبه آنلاین از اتاق بازرگانی، پانزدهمین نشست هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران با دستورجلسه بررسی شرایط کنونی بورس اوراق بهادار، صبح سه‌شنبه 28 مرداد ماه 99 برگزار شد. در این نشست نمایندگان پارلمان بخش خصوصی پایتخت میزبان رئیس سازمان بورس بودند. حسن قالیباف اصل در حالی وارد خانه فعالان بخش خصوصی شد، که بازار سهام روزهای حساسی را از سر می‌گذراند. در حالی که اقبال عمومی به بورس بسیار افزایش یافته و رشد شاخص در دوره کوتاهی جهش‌وار بوده است، چند روزی است که تابلوی بورس قرمز رنگ است و نوسان در این بازار به چشم می‌خورد، نوساناتی که برخی آن را نشانه‌ای از نزدیک شدن به زمان ریزش بورس قلمداد می‌کنند. با این حال هم‌چنان امیدها به تداوم روند صعودی و بازگشت شاخص پررنگ است، هرچند شاید از سرعت رشد آن کاسته شود.
برای توسعه آی‌سی‌تی هزینه نمی‌کنیم
نشست مرداد ماه هیات نمایندگان اتاق تهران با صحبت‌های شهاب جوانمردی، به عنوان نخستین سخنران پیش از دستور آغاز شد. این عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران در خصوص وضعیت حوزه فناوری اطلاعات با اشاره به افزایش اتکا به این سرویس‌ها در حوزه‌های مختلف از جمله سلامت، بازار سرمایه، دولت الکترونیک و غیره گفت: در حال حاضر شناخت وضعیت موجود و تمهیدات کافی الزامی است چرا که در بسیاری از اقتصاد‌های توسعه‌یافته صنعت فناوری اطلاعات به عنوان یک پیشران مطرح است.
او با اشاره به رشد منفی اقتصاد کشور در دو سال گذشته افزود: رشد صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات بیش از 5 درصد در سال بوده است و در کشورهای پیشرفته دنیا از جمله بورس نیویورک 7 شرکت از 10 شرکت اول از این صنعت هستند که نشان می‌دهد هر کشور دیگیری در این عرصه قرار گیرد انتظار می‌رود شرکت‌های مربوط به این صنعت در رده‌های بالای رشد و ارزش قرار گیرند. کشورهای دیگری نیز در این زمینه گام برداشته‌اند و بخش عمده‌ای از هزینه جاری سالیانه آنها به این حوزه اختصاص داده شده و آی‌سی‌تی تقویت شده است و بقیه صنایع این صنعت را به عنوان صنایع توانمندساز برای خود قلمداد می‌کنند.
جوانمردی ادامه داد: در سال‌های اخیر سرویس‌های فناوری اطلاعات با اقبال جدی مواجه شده است به ویژه پس از بحران کرونا این اقبال بیشتر شده و ما هم ظرفیت‌های خوبی در این حوزه داریم اما متاسفانه شاهد مشکلات و نوسانات زیادی در این زمینه هستیم و در واقع توجه کافی و لازم را نداریم. به عنوان کارفرما سهم کمی از هزینه‌های سازمان را برای حوزه آی‌سی‌تی اختصاص داده‌ایم.
صادرکننده باید در تشکل‌ها اهلیت‌سنجی شود
رئیس کمیسیون کشاورزی و صنایع تبدیلی اتاق بازرگانی تهران، دومین سخنران پیش از دستور این نشست بود. احمدرضا فرشچیان با مطرح کردن موضوع صدور کارت‌های یکبار مصرف افزود: خبرهای شنیده شده حاکی از آن است که تعداد بالایی کارت‌های بازرگانی که محدودیت صادرات 500 هزار دلاری و دو میلیون دلار در سال‌های اول و دوم دارند و در سال سوم با برداشته شدن محدودیت مواجه می‌شوند. در صف تمدید قرار دارند.
او با اشاره به روال موجود در دهه‌های 50 و 60 تصریح کرد: در دهه‌های گذشته نیز بحث بازگشت ارزی و تفاوت نرخ ارز وجود داشت و اتفاقا تفاوت فاحش‌تر و سه تا چهار برابر اختلاف کنونی که 10 تا 20 درصد است، بود. با این وجود لازمه اینکه شخصی بتواند واردات و صادرات انجام دهد، عضویت در تشکل‌های تخصصی مربوطه بود و در واقع اهلیت‌سنجی درآنجا صورت می‌گرفت و انجام واردات و صادرات به شکل امروز نبود که هر شخصی بتواند این کار را انجام دهد و ارز حاصل از صادرات را برنگرداند.
فرشچیان ادامه داد: برنگرداندن ارز صادراتی علاوه بر مشکلات مقطعی که ایجاد می‌کند می‌تواند ضربه‌های سنگین در درازمدت وارد کند. با عضویت در تشکل‌های مرتبط به منظور انجام واردات و صادرات اهلیت هر فرد اثبات می‌شود و تا زمانی که این اهلیت‌سنجی صورت نپذیرد مشکلات اصلاح نشده و صدور کارت‌های یکبار مصرف و با محدودیت در سال‌های نخست چاره‌ساز نخواهد بود. البته ناگفته نماند که تشکل‌ها طی سال‌های اخیر بسیار شلوغ شده است و لازم است بازنگری‌هایی انجام شده و به تشکل‌ها انسجام بخشیده شود.
توفیق دیپلماسی ایران در برابر آمریکا در شورای امنیت
در ادامه این نشست و پس از اتمام سخنان دو سخنران پیش از دستور، رئیس اتاق بازرگانی تهران با تسلیت به مناسبت نزدیک شدن به ماه محرم و شهادت حضرت امام حسین (ع) و یارانش، پیشاپیش هفته دولت و روز کارمند را هم تبریک گفت. مسعود خوانساری همچنین با تبریک به جعفر سرقینی که به تازگی به‌عنوان سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت منصوب شده و سابقه زیادی از حضور در ترکیب هیات نمایندگان اتاق تهران به عنوان نماینده دولت دارد، گفت: امیدوارم جناب آقای روحانی رئیس‌جمهوری محترم هرچه سریع‌تر تکلیف این وزارتخانه را که چند ماهی است بدون وزیر اداره می‌شود، روشن کنند و تصمیم بگیرند تا این وزارتخانه از بلاتکلیفی خارج شود.
رئیس اتاق تهران در ادامه با اشاره به رد قطعنامه آمریکا علیه ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد، گفت: وظیفه خودم می‌دانم رأی ندادن جامعه جهانی به‌پیش‌نویس قطعنامه آمریکا در شورای امنیت را به همه کارآفرینان و دستگاه دیپلماسی کشور تبریک بگویم. فراموش نکنیم همین قطعنامه‌ای که هفته گذشته رأی منفی جامعه جهانی را گرفت توسط کشورهایی رد شد که قبل از برجام هم به این قطعنامه و هم به قطعنامه‌های تحریمی رأی داده بودند. امروز شاهدیم همان کشورها به این قطعنامه رای ندادند و این از ثمرات مهم برجام است که با تلاش و از سوی دستگاه دیپلماسی کشور صورت گرفت و ما باید قدردان این عزیزان باشیم.
همکاری خوب اما دیرهنگام بانک مرکزی با اتاق تهران
او در ادامه به سخنانش در جلسه گذشته هیات نمایندگان اتاق تهران و مساله 27 میلیارد دلار ارز بازنگردانده حاصل از صادرات که از سوی رئیس‌کل بانک مرکزی اعلام شده بود، اشاره کرد و گفت: جدا از اینکه این عدد چقدر واقعیت دارد و میزان دقیق آن چه عددی است، ما مکاتباتی با بانک مرکزی انجام دادیم تا فهرست صادرکنندگانی که ارزشان را برنگردانده‌اند و میزان ارزی که بازنگشته را برای اتاق تهران ارسال کنند. خوشبختانه این اتفاق رخ داد و بانک مرکزی فهرستی از اشخاص را همراه میزان ارز برگشت نشده ارسال کرد؛ اگرچه این فهرست رقم اندکی از 27 میلیارد دلاری است که عنوان شده. در دو هفته گذشته ما جلسات متعددی را برای بررسی این مساله تشکیل دادیم و تاکنون مذاکراتی با بیش از 90 شرکت، بنگاه و افرادی که در این فهرست قرار دارند در حضور نمایندگان بانک مرکزی انجام دادیم.
مسعود خوانساری دلایل اصلی بازنگشتن ارز حاصل از صادرات این اشخاص را «عدم هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف مانند گمرک، سازمان توسعه تجارت، بانک مرکزی»، «نبود سامانه متحد که همه بتوانند از اطلاعات آن استفاده کنند» و «صدور بخشنامه‌های متعدد و عدم آگاهی بعضی از صادرکنندگان از دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌های صادره» عنوان کرد. او گفت: تاکنون جلسات بسیار خوبی تشکیل‌شده است و توانسته‌ایم مقدار زیادی از مشکلاتی که موجب کُندی بازگشت ارز شده را بررسی کنیم؛ خوشبختانه بانک مرکزی هم همکاری بسیار خوبی دارد اما ای کاش این هماهنگی پیش از اعلام مساله و بیان آمار و ارقام صورت می‌گرفت. ای‌کاش این هماهنگی‌ها بین دستگاه‌های مختلف دولتی و بخش خصوصی وجود داشت تا هم کارها سریع‌تر انجام می‌شد و هم اینکه خوب و بد و تر و خشک را به یک چوب نمی‌راندیم. به طور طبیعی اشخاص خاطی در هر رشته فعالیتی وجود دارند اما همه را مشمول سختی و تنبیه قرار دادن درست نیست.
تکلیف اوراق سلف نفتی زودتر مشخص شود
مسعود خوانساری در ادامه صحبت‌هایش به موضوع کسری بودجه پرداخت و گفت: این موضوع در جلسات متعدد در اتاق تهران مطرح‌شده و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد 180 تا 200 هزار میلیارد تومان کسری بودجه در سال جاری وجود دارد. تاکنون دولت از طریق فروش اوراق قرضه دولتی و عرضه سهام شرکت‌های دولتی در بورس (که امیدواریم سرعت بیشتری بگیرد) توانسته است تا اندازه‌ای این کسری را جبران کنند. بحثی که هفته گذشته از سوی آقای رئیس‌جمهور اعلام شد، ارائه اوراق سلف نفتی بود که به‌صورت ریالی عرضه می‌شود. آقای دکتر همتی اعلام کردند این اوراق به‌صورت فروش قطعی، تحویل دو سال آینده است و برای آن دو ویژگی اصلی طرح کردند. اول اینکه انتظارات تورمی را مدیریت می‌کند و دوم اینکه نسبت به اوراق قرضه قابل مدیریت‌تر است و هم‌زمان سود بیشتری را ارائه می‌دهد. اما انتظار بود قبل از اینکه این موضوع به‌عنوان یک خبر ناگهانی اعلام شود؛ به‌صورت کارشناسی مطرح و جوانب مختلف آن بررسی می‌شد. انتظار ما این است که در شرایطی که تورم شدید در کشور وجود دارد و هرروز تعداد زیادی از خانواده‌ها را درگیر می‌کند، مسئولان به‌جای اینکه مطالب خود را در مخالفت یا موافقت با هم از همان ابتدا در رسانه‌ها بیان کنند، با هماهنگی بین دستگاه‌ها موضوعات را طرح کنند. امیدواریم هرچه سریع‌تر موضوع اوراق سلف نفتی تعیین تکلیف شود و اعلام کنند که در نهایت فروش صورت خواهد گرفت یا نه و تکلیف کسری بودجه روشن شود.
مسعود خوانساری در بخش دیگری از صحبت‌هایش به بحث تفاهم‌نامه همکاری ایران و چین اشاره کرد که در نشست قبلی هیات نمایندگان اتاق تهران مطرح شد و گفت: در همان جلسه تصمیم گرفتیم که کارگروهی برای این موضوع تشکیل دهیم که خوشبختانه تشکیل شد و خانم فریال مستوفی هدایت آن را بر عهده دارند. در این بین مکاتباتی با وزارت خارجه صورت گرفت که کل تفاهم‌نامه و آخرین نسخه آن را در اختیار داشته باشیم. هم‌اکنون هماهنگی خوبی با وزارت خارجه وجود دارد و من از اعضا می‌خواهم هرکسی تمایل دارد با این کارگروه همکاری کند.
رئیس اتاق تهران همچنین به طرح اصلاح نظام بانکداری هم اشاره کرد و گفت: طرح نظام بانکداری هم‌اکنون در مجلس مطرح است که تلفیقی از طرح نمایندگان مجلس، لایحه دولت و قانون فعلی بانکداری است. این طرح در حال حاضر در کمیسیون تخصصی مورد بررسی قرار گرفته است. اتاق بازرگانی تهران دو هفته قبل صحبت‌هایی با آقای دکتر فرهاد نیلی که قبلاً نماینده ایران در بانک جهانی بودند، داشت تا پژوهش‌های لازم در این خصوص انجام شود و ما ظرف سه ماه بتوانیم نظرات اتاق و بخش خصوصی را به مجلس ارائه دهیم تا شاید بتواند در تدوین قانونی جامع و بهتر کمک کند.
مشکلات صدور کارت به سامانه سازمان توسعه تجارت برمی‌گردد
رئیس اتاق تهران در پایان صحبت‌هایش به موضوع صدور کارت بازرگانی هم اشاره کرد و گفت: از یک سال گذشته بحثی مطرح شد که صدور کارت از طریق سامانه واحدی به نام سامانه جامع تجارت صورت گیرد و وزارت صمت پیگیری کرد و اعلام شد ورود افراد برای صدور یا تمدید کارت باید از طریق سامانه جامع انجام شود. طبق بخشنامه که از سوی سازمان توسعه تجارت در اول بهمن‌ماه صادر شد؛ قرار شد از اول مرداد کارها از طریق این سامانه انجام شود و امروز که 28 مرداد است، هنوز سامانه به درستی راه‌اندازی نشده و اخلال در کارها وجود دارد. هم‌چنان افراد زیادی به اتاق تهران برای صدور کارت و تمدید مراجعه می‌کنند اما دست ما بسته است؛ من همین‌جا از فعالان اقتصادی خواهش می‌کنم که دیگر به اتاق مراجعه نکنند و برای بررسی و پیگیری مشکلات موجود در فرآیند صدور و تمدید کارت به سازمان توسعه تجارت مراجعه کنند.
شاخص‌ها به کدام سمت و سو می‌روند؟
در ادامه این جلسه، معاون بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران به مرور آخرین وضعیت شاخص‌های اقتصادی منتخب پرداخت و با اشاره به آغاز مجدد رشد تولید و افزایش سفارشات جدید جهانی بعد از گذشت شش ماه و کندتر شدن نرخ رشد منفی سفارشات در حوزه صادرات گفت: صادرات غیرنفتی ایران به ترکیه، چین و اتحادیه اروپا، به ترتیب تغییری معادل منفی 37 درصد، منفی 11.7 درصد و منفی 14.5 درصد داشته است و این آمار افت توام صادرات نفتی و غیرنفتی ایران به مقصد ترکیه و چین را نشان می‌دهد.
مریم خزاعی در بخش دیگری از گزارش خود به تامین 52.5 هزار میلیارد تومان منابع مالی برای دولت طی 11 روز حراج اوراق افزایش 2.9 برابری حراج اوراق دولتی در تیر ماه اشاره کرد و درباره وضعیت بازدهی بازار سرمایه گفت: این بازار در تیر ماه 46 درصد بازدهی داشته و این رقم در مرداد ماه به منفی 5 درصد رسیده است.
خزاعی همچنین عنوان کرد که مقایسه تامین مالی از طریق بازار سرمایه طی چهار ماه نخست سال‌های 1398 و 1399 حاکی از آن است که تامین مالی از این بازار 7.5 برابر شده است. متن کامل این گزارش را (اینجا) دریافت و مطالعه کنید.
دست‌های خالی جهان در تولید واکسن کرونا
نایب‌رئیس کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق بازرگانی تهران نیز که به صورت آنلاین در این نشست حضور داشت، طی سخنانی در رابطه با آخرین وضعیت کشف واکسن کرونا در ایران و جهان توضیحاتی ارائه داد. هاله حامدی‌فر با بیان اینکه تولید واکسن، بر پایه ایمنی‌زایی رخ می‌دهد، گفت: هنوز تصویر روشنی از ایمنی‌زایی سیستم بدن انسان در برابر ویروس کرونا وجود ندارد. در ایران نیز چندین گروه روی تولید واکسن کرونا در حال فعالیت هستند اما جزئیات آن هنوز برای کسی مشخص نیست. آخرین اطلاعات نشان می‌دهد که هنوز کارکرد هیچ واکسنی برای کرونا در دنیا تایید نشده‌است.
عضو هیات نمایندگان اتاق تهران سپس به ادعای روسیه مبنی بر تولید واکسن کرونا اشاره کرد و افزود: با این حال این کشور هنوز اطلاعات شفاف و دقیقی در ارتباط با ایمنی‌زایی واکسن مورد ادعا ارائه نداده است، بنابراین فعلا باید منتظر بود.
تدابیر سازمان بورس برای ریزش‌های احتمالی چیست؟
در ادامه این جلسه و با حضور یافتن حسن قالیباف اصل، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، بررسی وضعیت بازار سهام در دستورکار این نشست قرار گرفت. ابتدا رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران با اشاره به جلساتی که این کمیسیون برای بررسی وضعیت بازار سرمایه برگزار کرده است، پرسش‌هایی را خطاب به رئیس سازمان بورس اوراق بهادار مطرح کرد.
فریال مستوفی گفت: پرسش اول این است که چه چشم‌اندازی از رشد و آینده بازار وجود دارد؟ همچنین چگونه قرار است رشد مستمر بازار به سمت ثبات پایدار حرکت کند؟ سوال سوم این است که آیا تامین کسری بودجه دولت، نخستین هدف متولیان بازار است؟ همچنین مایلیم تدابیر سازمان بورس در مورد مدیریت ریزش‌های احتمالی را نیز بدانیم.
این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران با اشاره به اینکه بخشی از نقدینگی موجود در بازار مربوط به سرمایه‌های خانوادگی است، این پرسش را مطرح کرد که میانگین سرمایه مردم به چه میزان است و در صورت اصلاح شدن روند بازار کدام دهک‌ها بیشتر متحمل آسیب می‌شوند. فریال مستوفی همچنین در مورد وضعیت مجوزدهی به کارگزاری‌ها نیز سوال مطرح کرد و پرسید: با توجه به رشد سرمایه‌گذاری‌ها در این بازار چه تعداد صندوق به تازگی شروع به کار کرده است؟
ثبت 4.5 میلیون کد معاملات در بورس
پس از این صحبت‌های ابتدایی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار سخنان خود را با این جمله آغاز کرد که در حال حاضر، بازار سرمایه به جایگاه واقعی خود در اقتصاد ملی نزدیک شده و نقش خاص خود را در اقتصاد کشور ایفا می‌کند.
حسن قالیباف‌اصل سپس به رشد و جهش اتفاق افتاده در بازار سرمایه طی مدت سال جاری اشاره کرد و با بیان اینکه سال گذشته در مجموع 820 هزار کد معاملاتی در بورس صادر شده بود، یادآوری کرد که این میزان طی مدت گذشته از سال جاری، به 4.5 میلیون کد رسیده است. به گفته وی، در حال حاضر 50 تا 60 درصد تازه‌واردان به بازار سرمایه، به طور میانگین 10 تا 15 میلیون تومان وارد بازار سرمایه کرده‌اند. وی در عین حال تصریح کرد که هر روز 100 تا 120 هزار کد بورسی جدید صادر می‌شود.
قالیباف‌اصل در ادامه به رقم پول جدید وارد شده به بازار سرمایه اشاره کرد و افزود: از ابتدای امسال تاکنون در حدود 110 هزار میلیارد تومان پول جدید وارد این بازار شده است در حالی که سال گذشته در مجموع این میزان 35 هزار میلیارد تومان بود.
رئیس سازمان بورس با بیان اینکه این میزان از نقدینگی در صورتی که به هر بازار دیگری سرازیر شود، رشد تورم را به همراه خواهد داشت، تاکید کرد که این نقدینگی حجیم را باید در بازار سرمایه حفظ کرد. وی افزود: در بازار سرمایه در تلاش هستیم تا به همان میزان که نقدینگی جدید وارد بورس می‌شود، عرضه جدید نیز صورت گیرد.
حسن قالیباف‌اصل سپس، تقویت سمت عرضه را یکی از اقدامات جدی بازار سرمایه عنوان کرد که در پیش گرفته شده و یادآور شد که از دیگر برنامه‌های سازمان بورس، افزایش سهام شناوری است و افزود: در حال حاضر سهام شرکت‌ها در بازار سرمایه بالاتر از 27 درصد است که جای رشد دارد.
وی همچنین افزود: از دیگر اقدامات سازمان بورس این است که برای اولین بار شرکت‌ها را مجاز کردیم که در بورس سهام ممتاز داشته باشند و شرکت‌ها بتوانند با حفظ کرسی‌های مدیریتی خود، مابقی سهام شرکت را در بورس عرضه کنند که به این ترتیب، نگرانی از کنترل شرکت نیز برطرف می‌شود. البته برای شرکت‌هایی که از قبل در بورس بوده‌اند، نمی‌توانیم اجازه داشتن سهام ممتاز بدهیم اما برای این بخش از شرکت‌ها نیز صندوق تامین مالی را در نظر گرفته‌ایم.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار سپس به یکی از مصوبات دولت طی سال جاری اشاره کرد و افزود: بر اساس این مصوبه، به شرکت‌هایی که در اختیار نهادهای عمومی غیردولتی و دستگاه‌های دولتی هستند این مجوز داده شد که حداقل سهام شناور این شرکت‌ها در بازار سرمایه 25 درصد باشد که اتفاق خوبی بود.
حسن قالیباف‌اصل سپس به برخی گلایه‌ها مبنی بر روند کُند پذیرش شرکت‌ها در بورس، اشاره کرد و با بیان اینکه وی این ادعا را قبول ندارد، افزود: در حال حاضر، شرکت‌هایی که صورت‌های مالی آنها شفاف و آماده باشد، ظرف کمتر از یک ماه پذیرش می‌شوند، با این حال طی سال جاری دستورالعمل پذیرش شرکت‌ها در بورس تسهیل شده و با واگذاری کل فرآیند پذیرش به سازمان بورس تهران و فرابورس، به روند پذیرش‌ها را سرعت داده‌ایم.
در ادامه، قالیباف اصل با بیان اینکه پذیرش‌ها در بازار سرعت گرفته است، عنوان کرد که در یک ماه گذشته، در فرابورس 10 شرکت پذیرش شده‌اند. اکنون نیز 100 شرکت در خواست پذیرش در فرابورس را دارند و 50 شرکت نیز خواهان پذیرش در بورس هستند. او با اشاره به اینکه آزادسازی سهام عدالت یک فرصت است، گفت: 30 درصد از سهامداران دولت روش مدیریت مستقیم را انتخاب کرده و سایرین سهامدار شرکت‌های استانی خواهد شد.
رئیس سازمان بورس ادامه داد: در سال‌های گذشته به کرات شنیده‌ایم که طبقه متوسط کوچک شده است. اکنون بازار سرمایه این امکان را فراهم کرده است که طبقه متوسط بتواند سهامدار بنگاه‌های اقتصادی باشند و کارآفرینان نیز به امور خود مشغول باشند.
او همچنین به بزرگ نبودن بنگاه‌های اقتصادی در ایران اشاره کرد و گفت: اقتصاد ایران برای رشد و توسعه به بنگاه‌های بزرگ نیاز دارد و بنگاهی در مسیر بزرگ شدن قرار می‌گیرد که سهامی عام شود. این ساختار مدرن بوده و در دنیا نیز پذیرفته شده است. بازار سرمایه ساختار مناسبی برای بزرگ شدن بنگاه‌ها فراهم کرده است. در عین حال شرکت‌ها برای تغییر ماهیت خود به سهامی عام باید نشان دهند که مورد اعتماد جامعه قرار دارند؛ در این صورت مسیر تامین مالی این شرکت‌ها هموار خواهد شد.
او همچنین در مورد فعالیت صندوق‌ها در بازار سرمایه گفت: از سال 1387 که نخستین مجوز صندوق‌های سرمایه‌گذاری صادر شد، تا پایان سال گذشته ارزش دارایی این صندوق‌ها 200 هزار میلیارد تومان بود که اکنون به عدد 350 هزار میلیارد تومان رسیده است.
قالیباف اصل سپس به ارقام تامین مالی از طریق بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: سال گذشته حدود 260 هزار میلیارد تومان از طریق این بازار تامین مالی صورت گرفته است و امسال این رقم در پنج ماه نخست سال معادل260 هزار میلیارد تومان بوده است. همچنین ارزش عرضه‌های اولیه در سال گذشته 5 هزار و 300 میلیارد تومان برآورد شد که امسال در این رقم 5 ماه نخست سال به 20 هزار میلیارد تومان رسیده است.
قالیباف با اشاره به تنوع ابزارهای تامین مالی، گفت: افزایش سرمایه یکی از این ابزار‌هاست و این امکان فراهم شده که شرکت‌ها متناسب با ارزش بازار، افزایش سرمایه بدهند و عایدات رشد نقدینگی نصیب شرکت‌ها شود. اما به طور کلی شرکت‌ها با بهره‌گیری از ابازار‌هایی چون انوع اوراق، صکوک، به پشتوانه محصول و پروژه از ابزار سلف یا اوراق اجاره تبعی نسبت به تامین مالی اقدام کنند. ما تلاش کرده‌ایم که سرعت پاسخگویی به درخواست افزایش سرمایه بیشتر شود و ظرف 5 روز به درخواست متقاضیان پاسخ داده می‌شود.
پیشنهاد تسهیل پذیرش شرکت‌های پیمانکاری در بازار سرمایه
در ادامه این جلسه، نوبت به دیگر اعضای هیات نمایندگان رسید تا دیدگاه‌ها و دغدغه‌های بورسی خود را مطرح کنند. ابتدا مهدی معصومی اصفهانی این پرسش را مطرح کرد که آیا در حال حاضر برای خرید و فروش سهام، امکان استفاده از نرم‌افزارهای بر پایه هوش مصنوعی وجود دارد یا خیر؟
محمدرضا نجفی‌منش، رئیس کمیسیون محیط کسب‌وکار و رفع موانع تولید، نیز امکان تامین سرمایه‌گذاری برای پروژه‌ها از طریق بازار سرمایه را با قالیباف اصل در میان گذاشت و اینکه آیا دوره‌های آموزشی برای مردم که بتوانند با شرایط بهتر وارد بازار سرمایه شوند، برنامه‌ریزی شده است؟
ناصر ریاحی، عضو هیات رئیسه اتاق تهران، نیز موضوع مالکیت فکری و معنوی و جایگاه آن در بورس اشاره کرد و اینکه در بازار سرمایه چه نقشی برای این بخش تعریف شده‌است. وی همچنین در خصوص پذیرش پروژه‌های نیمه‌تمام در بورس نیز از متولی این نهاد خواست تا راهکارهایی برای ارزیابی طرح‌های نیمه‌تمام عرضه شده در بورس طراحی شود.
محمدرضا انصاری، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران، با اشاره به ورود 4.5 میلیون نفر بازیگر جدید به بازار سرمایه عنوان کرد که رشد شاخص بورس، شمشیری دو لبه است و ریزش احتمالی آن به ورشکستگی میلیونی مردم منجر می‌شود. او سپس پیشنهاد شکل‌گیری یک کارگروه برای بررسی تحولات جدید بازار سرمایه را مطرح کرد و خواستار تسهیل روند پذیرش شرکت‌های پیمانکاری در بورس شد. انصاری به این نکته اشاره کرد که تسریع ورود بنگاه‌های قابل اعتماد به بازار سرمایه، باعث استحکام روند بازار می‌شود. او همچنین با اشاره به وجود 80 هزار طرح نیمه‌تمام در کشور گفت: دست کم 20 هزار طرح نیمه‌تمام قابل عرضه در بازار سرمایه است.
تقویت شفافیت در سازمان بورس تهران
حسن فروزان‌فرد، رئیس کمیسیون «حمایت قضایی و مبارزه با فساد» اتاق بازرگانی تهران با اشاره به اینکه بازار سرمایه در مقایسه با سایر بازارها از شفافیت بیشتری برخوردار است، دو درخواست را مطرح کرد؛ نخست اینکه اتاق در تعامل با سازمان بورس، فهرستی از بهترین شرکت‌ها را برای پذیرش آنها در بازار سرمایه تهیه کرده و ارائه کند. درخواست دیگر او، توجه به شفافیت و رفع تعارض منافع در داخل بورس است.
همچنین حمیدرضا صالحی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران و از اعضای هیات نمایندگان اتاق تهران، گفت: از شواهد امر پیداست که شرکت‌های دولتی برای پذیرش در بورس، با سخت‌گیری‌هایی که این نهاد روی شرکت‌های بخش خصوصی دارد، مواجه نیستند به طور نمونه در بورس انرژی، شرکت‌های نیروگاهی دولتی با نرخ پایین برق، به طور دستوری در بازار سرمایه پذیرش شده‌اند. سازمان بورس باید اجازه دهد شرکت‌های خوشنام بخش خصوصی نیز به راحتی وارد بورس شوند.
فرایند تجارت غلات در بورس تغییر می‌کند؟
کاوه زرگران، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران هم به جایگاه بورس در تجارت کالایی کشور پرداخت و گفت: بورس تهران سامانه بازارگاه را برای مدیریت تجارت غلات راه‌اندازی کرده است. در حالی که سازوکار فعالیت در این سامانه منحصر به ایران بوده و شباهتی با آنچه در سایر کشورها در جریان است، ندارد. پرسش او این بود که آیا بورس کالا برنامه‌ای برای تغییر این روند دارد یا کماکان تسلیم سازمانه بازار گاه خواهد بود؟
پنج استارت‌آپ بزرگ کشور برای ورود به بورس آماده هستند
فرزین فردیس، نایب‌رئیس کمیسیون اقتصاد نوآوری و تحول دیجیتال اتاق تهران نیز در سخنانی، به نشست چندی پیش اعضای این کمیسیون با همراه رئیس اتاق تهران با رئیس سازمان بورس و وزیر اقتصاد پیرامون تسهیل پذیرش شرکت‌های نوآور و استارت‌آپ‌ها در بازار سرمایه اشاره کرد و با بیان اینکه بخش عمده‌ای از موانع پیش روی بنگاه‌های این بخش، برداشته شده است، افزود: در حال حاضر پنج استارت‌آپ بزرگ کشور برای ورود به بورس آماده هستند و این درخواست را از متولیان بازار سرمایه داریم که فرآیند پذیرش این شرکت‌ها تسریع شود.
رویکرد توسعه‌ای در بازار سرمایه تقویت شود
در ادامه، خداداد غریب‌پور با اشاره به نقدینگی7000 هزار میلیارد تومانی بازار سرمایه که با تولید ناخالص داخلی ایران برابری می‌کند گفت: حدود 60 درصد نقدینگی کشور در این بازار قرار دارد و اگر این سرمایه به سمت بازار طلا و سکه می‌رفت آنها را متلاطم می‌کرد. من پیشنهاد می‌کنم سازمان بورس، غیر از تسهیلات برای تشویق افزایش سرمایه، برخی الزامات را نیز تعیین کند.
تطویل افزایش سرمایه به زیان شرکت‌هاست
افروز بهرامی، دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران با گلایه از روند طولانی افزایش سرمایه که به گفته او تا 8 ماه نیز به درازا می‌کشد، گفت که این فرایند طولانی، موجب تطویل تزریق منابع به شرکت‌ها می‌شود. او با اشاره به اینکه یکی از ابزارهای تامین مالی، اوراق بدهی است، ادامه داد: شرکت‌ها برای استفاده از این ابزار با مانعی به نام رکن ضامن مواجه می‌شوند. در حالی که صندوق ضمانت صادرات می‌تواند رکن ضامن را تامین کند و بدین ترتیب ریسک نکول اوراق بدهی را برعهده بگیرد.
شرکت‌های نوآور می‌توانند مشکلات هسته معاملات را حل کنند
شهاب جوانمردی دیگر نایب‌رئیس کمیسیون اقتصاد نوآوری اتاق بازرگانی تهران به تحول دیجیتال در بازار سرمایه و روند رو به جلوی آن اشاره کرد و گفت: بضاعت و توانمندی فناوری شرکت‌های داخلی به گونه‌ای است که می‌توانند مشکل هسته معاملات را در بازار سرمایه به راحتی برطرف کنند.
وی همچنین تسهیل صدور مجوز کارگزاری‌های آنلاین را یکی از درخواست‌های بخش خصوصی عنوان کرد و گفت: سازمان بورس چه برنامه‌ای برای عرضه توکن‌ها و کوین‌ها در بازار سرمایه دارد؟
ضرورت آموزش به سرمایه‌گذاران
عباس آرگون دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران نیز با بیان اینکه هسته معاملات در بازار سرمایه، مشکل جدی دارد و باید برای آن فکری شود، توسعه آموزش‌های لازم به سرمایه‌گذاران، اصلاح قانون بازار سرمایه، تسهیل فرآیند تامین مالیی بنگاه‌های بزرگ از طریق بازار سرمایه و رفع انحصار از اعطای مجوزهای کارگزاری را مورد تاکید قرار داد.
محمدرضا فیاض، دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران، هم پیشنهاد تعیین یک سخنگو برای سازمان بورس را مطرح کرد تا ارتباط تنگاتنگی با مخاطبان داشته باشد.
امکان تامین مالی طرح‌های نیمه‌تمام در بازار سرمایه
در ادامه این جلسه، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار به پرسش‌های مطرح شده از سوی نمایندگان بخش خصوصی پاسخ داد. حسن قالیباف اصل با بیان اینکه خرید و فروش سهام بر پایه هوش مصنوعی در حال حاضر برای بازارگردانی فعال است، گفت: روی هسته معاملات و به طور وسیع در حوزه معاملات، نمی‌توانیم از این مکانیزم استفاده کنیم هرچند مذاکراتی نیز با دانشگاه تهران صورت گرفته و طی توافق صورت گرفته، قرار است تا دی ماه امسال در این زمینه آزمایش‌هایی انجام شود.
او با بیان اینکه خط قرمز بازار سرمایه، اعتماد مردم به این بازار است، افزود: در رابطه با تامین مالی پروژه‌ها از طریق بورس، چندین فراخوان صادر شده و به افرادی که پروژه نیمه‌تمام در دست دارند، اجازه داده شده که با تاسیس شرکت سهامی عام پروژه، در بورس پذیره‌نویسی کنند اما شرط اصلی ما، حفظ اعتماد مردم در این بازار است.
وی در همین رابطه یادآوری کرد که تاکنون دو نهاد برای تامین مالی پروژه‌های نیمه‌تمام، درخواست خود را به بورس داده‌اند. قالیباف همچنین به این نکته اشاره کرد که دوره‌های آموزشی به سرمایه‌گذاران از روش‌های مختلف، در بورس ارائه می‌شود. او افزود: کسانی که به بازار سرمایه وارد می‌شوند، مسئولیت ریسک موجود و طبیعی در این بازار را نیز باید بپذیرند ضمن آنکه در بازار سرمایه، انواع دیگر ابزارها نیز برای سرمایه‌گذاری فعال است؛ از جمله، صندوق‌هایی با درآمد ثابت و این انتخاب سرمایه‌گذار است که ریسک را بپذیرد.
رئیس سازمان بورس با اشاره به طرح نگرانی‌ها درمورد اصلاح شاخص گفت: افت و خیز در ذات بازار سرمایه است و سرمایه‌گذاران با علم به این موضوع قدم در این بازار می‌گذارند.
او خطاب به محمدرضا انصاری گفت که جلسه‌ای ویژه برای بررسی چگونگی ورود شرکت‌های پیمانکار به بازار سرمایه برگزار کند و سازمان بورس نیز به تسریع این روند کمک خواهد کرد. قالیباف در ادامه با اشاره به اینکه برای نخستین بار راه انتشار اوراق بدون ضامن هموار شده است، گفت: شرکت‌ها به موسسات رتبه‌بندی مراجعه می‌کنند و چنانچه رتبه یک بنگاه بالاتر از E بود، می‌تواند بدون نیاز به ضامن اوراق منتشر کند
او همچنین با اشاره به پرسش یکی از اعضای هیات نمایندگان توضیح داد که بازار بورس برای مالکیت معنوی اهمیت قائل است و در فرابورس، یک بازار به دارایی‌های فکری اختصاص یافته است و دارایی‌های فکری به صورت مستقل قابلیت معامله دارند. او همچنین گفت که تابلوهایی برای شرکت‌هایی که دارایی فکری آنها هنوز به دارایی سرمایه‌ای منجر نشده ایجاد کند. در واقع قرار است تابلوهایی برای شرکت‌هایی که نمی‌توانند در تابلوهای بالاتر قرار گیرند ایجاد شود. البته قرار است در فرابورس تابلوهایی نیز برای شرکت‌های نوآور ایجاد کنیم.
قالیباف گفت: در میان بازارها، بیشترین شفافیت مربوط به بازار سرمایه است که البته باید بیش از تقویت شود. در هر نقطه‌ای که تعارض منافع وجود داشته باشد ما سعی می‌کنیم آن را مدیریت و برطرف کنیم. این آمادگی نیز وجود دارد که به صورت مشترک روی این مساله کار کنیم.
او در ادامه به مصوبه سران قوا مبنی بر عدم بازرسی دفاتر سنوات قبل شرکت‌هایی که وارد بورس می‌شوند، اشاره کرد و گفت: به دنبال آن هستیم که شرکت‌ها را با چنین ابزارهایی برای ورود به بازار سرمایه ترغیب کنیم.
قالیباف همچنین توضیح داد که سازمان بورس ابزاری برای کوتاه شدن زمان افزایش سرمایه ندارد و نمی‌تواند در این زمینه برای شرکت‌ها الزام ایجاد کند.
او در ادامه به همکاری مشترک سازمان بورس، اتاق بازرگانی ایران، سازمان ثبت و جامعه حسابداران برای راه‌اندازی پنجره مشترک پذیرش شرکت‌ها نیز اشاره کرد و گفت: شرکت‌ها می‌توانند اطلاعات خود را روی این سامانه بارگذاری کنند تا مورد بررسی قرار گیرد. در واقع بسیاری از تطویل‌ها به دلیل درخواست‌های سازمان ثبت و سازمان بورس صورت می‌گرفت که در جهت رفع آن برآمدیم.
او همچنین در مورد صدور مجوز برای شکل گیری کارگزاری‌های جدید نیز گفت: مقررات مربوط به ایجاد کارگزاری‌ها که مربوط به سال 1386 بوده در حال اصلاح است که در هفته‌های آتی نهایی می‌شود و سپس فراخوانی صادر خواهیم کرد و ار ایجاد کارگزاری‌ها از جمله کارگزاری‌های آنلاین آغاز خواهد شد.
