سخنگوی سازمان انرژی اتمی در گفت‌وگویی به آینده برجام و گزینه‌های مختلف قابل تصور درباره تصمیمات ترامپ علیه برجام پرداخت. بهروز کمالوندی با بیان اینکه اروپا به‌دنبال مکانیزم‌هایی است که از سرمایه‌گذاری شرکت‌های خود در ایران حمایت کند، گفت: «تیم آمریکایی برای اینکه بتواند اجماعی علیه ایران درست کند با مشکلات زیادی روبه‌رو خواهد بود.»
کمالوندی با اشاره به این موضوع که در عالم سیاست زورگویی کاربردی ندارد، افزود: «اگر برجام نقض شود کمتر از دو سال به بیشتر از آن میزان قبل و تعیین شده در قانون می‌رسیم.»
به گزارش رتبه آنلاین، سخنگوی سازمان انرژی اتمی در گفت‌وگو با «عصر ایران» در پاسخ به این سوال که اگر لغو تحریم‌ها علیه ایران تمدید نشود آیا حیات برجام تمام می‌شود یا خیر همچنان می‌تواند به حیات خودش ادامه دهد، اعلام کرد: «برجام چند بعد دارد، یک بعد سیاسی و یک بعد حقوقی، یک بعد هم اقتصادی و تحریمی، برجام وقتی متولد شد یک آثاری را گذاشت ولو اینکه امروز هم از بین برود آن آثار به این سادگی نمی‌تواند حذف شود. اولین اثرش رها شدن جمهوری اسلامی از فشارهایی بود که در نتیجه ۶ قطعنامه سنگین فصل هفت شورای امنیت بر آن وارد شده بود، حتی اگر امروز هم تعلیق‌ها توسط آمریکا امضا نشود و برجام به هم بخورد، دوباره زنده کردن آن ۶ قطعنامه برای آنها خیلی کار ساده‌ای نیست مگر یک سازوکاری راه بیندازند برای نظارت بر تعهدات ما، و آنها بتوانند اثبات کنند جمهوری اسلامی ایران به تعهدات خود پایبند نیست که عملا چنین اتفاقی از جانب ما نمی‌افتد.» کمالوندی با اشاره به این موضوع که برای آمریکا همراهی اروپا خیلی مهم است، اظهار کرد: «همان‌طور که برای ما مهم است برای آنها هم این موضوع مهم است؛ در شرایط کنونی بازی به این شکل پیش رفته که اروپا سمت چه کسی قرار می‌گیرد و این برای ما خیلی تعیین‌کننده خواهد بود. می‌توان گفت که اتحادیه اروپا در اقتصاد با هم هستند اما در امنیت به آمریکا گره خورده‌‌اند. با این حال از طرف دیگر هم به ما گره خورده‌‌اند یعنی حرفی که خانم موگرینی گفت نشانه خوبی بود. او گفت اگر چه رابطه ما با ایران به لحاظ اقتصادی ۴دهم درصد حجم کل روابط اقتصادی اروپا با دنیا است، اما عدد زیاد مهم نیست، ما بر مبنای این ۴دهم درصد یا نیم درصد محاسباتمان را با ایران نمی‌چینیم ما براساس ضریب اهمیت ایران در امنیت اروپا روابطمان را با ایران تنظیم می‌کنیم.»
کمالوندی در پاسخ به این پرسش که ترامپ گفته در سه ماه آینده تحریم‌ها را تعلیق نمی‌کند، در چنین وضعیتی نقش اروپا بسیار مهم می‌شود یعنی از یک طرف باید از اعتبار خودش و اعتبار برجام به‌عنوان راه‌حل جهانی دفاع کند و از طرف دیگر باید با این وضعیت آمریکا هم کنار بیاید، پیش‌بینی شما چیست، افزود: «در عالم سیاست هیچ چیزی قطعیت ندارد، مجموعه‌ای از موضوعات است که برای ما مشخص می‌کند چه چیزهایی باید بدهیم و چه چیزهایی باید بگیریم. این عالم، عالم بده‌بستان است آخر باید ببینیم سر چه چیزی معامله و چقدر معامله می‌کنیم. این آدمی که ما با آن مواجه هستیم (ترامپ) نیز یک تاجر است که می‌خواهد بخرد و البته ارزان هم می‌خواهد بخرد.»
او افزود: «من سخنرانی اخیر ترامپ در کنگره را مستقیم گوش می‌کردم و معلوم بود که صحبت‌های ایشان صحبت‌های یک تاجر است. بنابراین باید دید که ترامپ تا چه اندازه حاضر است هزینه دهد تا تهدیدهایش را عملی کند. ممکن است در یک زمانی همه چیز را در یک کفه بگذارد و به کشورهای دیگر دنیا از جمله اروپا بگوید من راه شما را می‌بندم یا باید با ایران این‌گونه که من می‌خواهم رفتار کنید.»
او در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه آیا ترامپ بر سر برجام با اروپا به یک رویارویی می‌رسد، آیا اروپایی‌ها دنبال این هستند که مثلا یک امتیازی به ترامپ بدهند برای اینکه در برجام بتوانند از ترامپ یک امتیازی بگیرند، گفت: «برای اجماع‌سازی وقتی بخواهید روی یک کشور فشار بیاورید باید این فشار قدرتمندانه باشد تا آنها به خواسته شما تن دهند یا اینکه قدرت متقاعد کردن داشته باشید که اصطلاحا به آن قدرت اجماع‌سازی می‌گویند؛ به نظر من هیچ کدام از این موضوعات به اندازه موضوع هسته‌ای قدرت اجماع‌سازی در جهان ندارد. موضوعاتی مانند تروریسم، حقوق بشر و بحث‌های منطقه‌ای به حدی نیست که بتواند دنیا را علیه ایران بسیج کند.»
سخنگوی سازمان انرژی اتمی ادامه داد: «بنابراین تیم آمریکایی برای اینکه بتواند اجماعی علیه ایران درست کند با مشکلات زیادی روبه‌رو خواهد بود. شما دیدید که در زمان اغتشاشات اخیر، آمریکا موضوع را به شورای امنیت برد، طبق منشور سازمان ملل هر کدام از اعضا می‌توانند موضوعی را به شورای امنیت بیاورند اما مهم این است که بتوانند آن را خطری برای صلح و امنیت بین‌المللی معرفی کنند تا به نتیجه‌ای برسند. آمریکا این موضوع را به شورای امنیت برد ولی ۱۰ کشور از ۱۵ کشور عضو شورا او را به‌گونه‌ای مسخره کردند و بر این نکته تاکید کردند که تنها موضوعاتی باید به شورای امنیت برود که صلح و امنیت بین‌المللی را به مخاطره می‌‌اندازد. در شورای امنیت شما باید بتوانید جامعه جهانی را متقاعد کنید که صلح و امنیت بین‌المللی در خطر است؛ اگر نتوانستید چنین موضوعی را ثابت کنید هیچ کشوری به شما رای نمی‌دهد.»
بهروز کمالوندی در پاسخ به این سوال که نتیجه کار کارگروه‌هایی که وزیر خارجه آمریکا در سفر به اروپا دنبال کرد چه خواهد بود، افزود: «نمی‌شود پیش‌بینی کرد ولی جواب این سوال به این بر می‌گردد که چقدر بخواهند برای این موضوع هزینه کنند. حرف ترامپ این است که من برجام را باید اصلاح کنم و این حرف خیلی بزرگ است، یعنی به فرض محال اگر این اتفاق بیفتد، اصلا سنگ روی سنگ بند نمی‌شود. از فردا روی هیچ توافق بین‌المللی نمی‌شود حساب کرد توافقی که ۶ کشور قوی و اتحادیه اروپا آن را به سرانجام رسانده‌‌اند را نمی‌شود یک فرد بیاید و خواستار لغو آن و اجرای توافق دیگری شود. بنابراین ترامپ و آمریکا برای متقاعد کردن دیگر کشورها کار سختی دارند؛ حالا اگر نگوییم این کار نشدنی است ولی کار خیلی سختی خواهد بود.»
کمالوندی ادامه داد: «حالا ممکن است از طریقی غیر از برجام فشار بیاورند مثلا بگویند در مورد مسائل منطقه، مساله موشکی یا مساله حقوق‌بشر یا مساله تروریسم باید به ایران فشار بیاوریم، اما برجام راه‌های فشار را کلا بسته است، به‌طور مثال یکی از آن پنج حوزه اصلی که در برجام بوده و تحریم‌های آن برداشته شده است، فروش نفت بود. حالا این کشورها به کدام دلیل باید دور هم جمع شوند و بگویند ما از این به بعد نفت شما را نمی‌خریم؟ مساله دیگر موضوع بیمه‌ها، کشتی‌ها و هواپیماها یعنی حمل‌ونقل بود و همین‌طور مساله بانکی که به‌صورت کلی حتی تحریم بانک مرکزی و تحریم‌های سوئیفت را شامل می‌شد. حالا این خنده‌دار است که مثلا بگویند چون ایران حقوق‌بشر را رعایت نمی‌کند پس ما جلوی سوئیفت را ببندیم یا بانک مرکزی را تحریم کنیم، از آنها نفت نخریم یا بیمه کشتی‌ها را متوقف کنیم. غیر از این در بخشی از برجام آمده که شما به بهانه‌های دیگر نمی‌توانید همین تحریم‌ها را برگردانید. پس آمریکا باید در جایی غیر از این پنج حوزه عمده بگردد و مواردی را برای تحریم پیدا کند. تا الان هم همین کار را کرده‌اند مثلا دو یا چند فرد یا شرکت را پیدا کردند و در لیست گذاشتند.»
او با بیان اینکه اگر ترامپ تا سه ماه دیگر تعلیق تحریم را امضا نکند، در نتیجه بخشی از این تحریم‌ها اتوماتیک‌وار علیه ایران اجرایی می‌شود، گفت: «با این‌کار اختیار کشور ما را می‌گذارد به اینکه براساس پاراگراف ۳۶ همه یا بخشی از تعهدات خودش را اجرا نکند. این حق هم برای ما وجود دارد. اگر رئیس‌جمهوری آمریکا اسقاطیه تعلیق تحریم‌ها را امضا نکند این‌طور نیست که بخشی از تعهد خود را اجرا نکرده، بلکه همه آن را اجرا نکرده است.» کمالوندی درخصوص اقدام متقابل ایران در برابر آمریکا ابراز کرد: «پاراگراف ۳۶ این حق را به ما داده که اگر ایران ببیند نقضی در اجرای برجام صورت گرفته (می‌تواند این نقض فاحش باشد یا حتی نقض محدودی تلقی شود)، ایران هم حق دارد که به‌صورت کلی یا جزئی بخشی از تعهدات خودش یا همه آن را اجرا نکند. در فرض شما واضح است که نقض یکطرفه صورت گرفته، در چنین حالتی ما هستیم که می‌توانیم از توافق خارج شویم بدون اینکه تبعاتش گردن ما را بگیرد یا می‌توانیم بمانیم و یک بخشی از توافق را اجرا نکنیم. تصمیم‌گیری در این‌خصوص به عهده هیات نظارت بر برجام است که با ملاحظه همه موضوعات تصمیم بگیرد ولی نکته مهم این است که دست ایران هم برای چنین برخورد‌هایی باز است.»
او در پاسخ به این سوال که اگر آمریکا تعلیق تحریم‌ها را تمدید نکند و اروپا هم حمایت کند، واکنش ایران چه خواهد بود، افزود: «بله مثلا این اتفاق بیفتد ما هم می‌رویم سراغ جواب قاطع و در این جواب قاطع سرعت برنامه هسته‌ای را اضافه می‌کنیم. اینکه بعد این اتفاق چه می‌شود باید بگویم که هر دو می‌توانند متضرر شوند. اصلا این نوع توافق‌ها برای این است که طرفین متضرر نشوند.» سخنگوی سازمان انرژی اتمی ادامه داد: «اینکه هم آمریکایی‌ها تعهداتشان را اجرا نکنند و هم اروپایی‌ها از آمریکا حمایت کنند کمی دور از ذهن است و تقریبا می‌شود حساب کرد که اروپایی‌ها مایل نیستند که چنین اتفاقی بیفتد؛ البته مایل نبودن و مجبور بودن دوتا بحث است و فرق می‌کند. اروپایی‌ها مایل نیستند که برجام تمام شود چرا که اعتبار و آبروی خودشان هم در معرض خطر قرار می‌گیرد. در نتیجه انجام چنین پروسه‌ای، کنار گذاشتن نتیجه تصمیم‌گیری خیلی سخت است؛ مخصوصا در شرایطی مانند برجام که طرفین به این تصمیم به‌عنوان یک دستاورد سیاسی افتخار کردند و ما نشان دادیم با دیپلماسی هم می‌توان مشکلات را حل کرد.» کمالوندی با اشاره به موضوع اصلاح یا تغییر برجام گفت: «ما یک برداشت از ارتباطاتمان با اروپا داریم. احتمال این موضوع که مثلا یک اروپایی بگوید این قسمت را اصلاح کنید تا آقای ترامپ هم قبول کند، نزدیک به صفر است. چنین چرخش‌هایی این سیگنال را به دیگر کشورها می‌فرستد که ما هرقدر هم با شما قرار بگذاریم وقتی زور بالای سرمان باشد نظرمان عوض می‌شود.» او در پاسخ به این سوال که شانس یا راهکار الحاقیه را چطور می‌بینید، افزود: «در برجام پیش‌بینی الحاقیه و اصلاحیه وجود ندارد؛ الحاق یعنی چسباندن و برجام در این خصوص نچسب است و چیزی به آن نمی‌چسبد. به کجا و به کدام قسمتش می‌خواهند الحاقیه بچسبانند؟ کجا را به لحاظ حقوقی بازگذاشتیم که بتوانند بچسبانند؟ پس در سازوکار حقوقی برای الحاق جایی وجود ندارد.»
منبع : دنیای اقتصاد
