حقایق جالب درباره ورزشگاه آزادی تهران

مجموعه ورزشی آزادی بزرگترین مجموعه ورزشی ایران، از خاطره‌انگیزترین ورزشگاه‌های ایران برای فوتبال دوستان و ورزشکاران است.

استادیوم آزادی ، از منحصربه فردترین و خاطره‌انگیز‌ترین جاذبه های تهران است. این مجموعه بزرگ میزبان بازی‌های تیم ملی ایران و تیم‌های استقلال و پرسپولیس بوده و خاطره‌های تلخ و شیرین بسیار زیادی را برای همگان، به‌خصوص فوتبال دوستان به ارمغان گذاشته است، بدون شک دانستن حقایق این مجموعه ورزشی و چگونگی ساخت و حوادث رخ داده در آن برای خوانندگان جذاب است. 1. استادیوم آزادی در زمان پهلوی دوم در غرب تهران ، به منظور برگزاری هفتمین دوره بازی‌های آسیائی تهران در سال 1974 میلادی مقارن با 1353 شمسی با معیارهای بین‌المللی در غرب شهر تهران ساخته شد.

مساحت تقریبی این مجموعه 460 هکتار بوده که از این میان 400 هزار مترمربع به فضای ساختمان‌ها، 145 هکتار به جنگل، 45 هکتار به چمن تزئینی و 8 هکتار نیز به زمین‌های چمن ورزشی اختصاص یافته‌ است. 3. این مجموعه بزرگ ورزشی علاوه بر قابلیت اجرای اکثر رشته‌های ورزشی، محلی مناسب برای برگزاری جشن‌ها، گردهمائی و مراسم‌ مختلف و همچنین تشکیل اردوهای ورزشی است.

قسمت‌های مختلف مجموعه ورزشی آزادی عبارتند از: • استادیوم یکصد هزارنفری فوتبال • استادیوم دوچرخه‌سواری • پیست‌های اتومبیلرانی، موتورسواری و کارتینگ • زمین‌های تمرینی فوتبال شماره2 برای آقایان و شماره 3 برای بانوان • زمین شماره 4 برای بیسبال و کری‌کت • کمپ تیم‌های ملی فوتبال و فوتسال • زمین‌های تنیس • استخر قهرمانی و آموزشی شنا • زمین‌های تمرین تیر وکمان برای اعضای تیم ملی جانبازان به‌صورت جداگانه • تالار 12 هزار نفری • سالن کشتی (خانه کشتی) • سالن والیبال • سالن بسکتبال • سالن وزنه‌برداری • دریاچه برای قایقرانی و اسکی روی آب • رستوران • خوابگاه شماره‌های 1و 2 • مانژ سوارکاری • ایستگاه آتش‌نشانی • ساختمان اداری • هتل المپیک • استخر آب درمانی و سونا • سالن بدنسازی • جاده تندرستی (دور دریاچه) •آکادمی ووشو •تراپ اسکیت •پیست دوچرخه‌سواری •پیست اسکیت •سالن بیلیارد •کونگ فو و هنرهای رزمی استادیوم آزادی

طراحی و ساخت این ورزشگاه را عبدالعزیز فرمانفرماییان به عهده گرفت. ورزشگاه آزادی در تاریخ 26 مهر 1350 گشایش یافت و در 10 شهریور 1353، همزمان با بازی‌های آسیایی سال 1974 (میلادی) تهران رسما بازگشایی شد. 6. ابعاد زمین 110 مترمربع در 75 مترمربع است.

این ورزشگاه پیش از انقلاب اورزشگاه آریامهر خوانده می‌شد و پس از انقلاب 1357 ایران ، آزادی نام گرفت.

نخستین مسابقه فوتبالی که در این ورزشگاه برگزار شد، بازی دوستانه بین دو تیم پرسپولیس و کروزیرو در تاریخ 27 اسفند 1350 بود که با پیروزی 4 بر 2 کروزیرو به پایان رسید. جالب است که در بین دونیمه یکی از خوانندگان محبوب پاپ ایران (عارف) در آن زمان برنامه اجرا کرد. 9. ورزشگاه آزادی ورزشگاه ملّی ایران است. 10. این ورزشگاه در واقع بخشی از مجموعه ورزشی آزادی است، که بازی‌های خانگی تیم ملی فوتبال ایران و همچنین دو تیم بزرگ پایتخت‌نشین استقلال و پرسپولیس در این ورزشگاه برگزار می‌شود. 11. در جاهایی که هزینه و زمان کم ساخت مطرح باشد، برای ساخت استادیوم‌ها از روش سازه هسته خاکی بهره برده می‌شود. در این روش راهروها و فضاهای خدماتی ورزشگاه با سازه‌های بتنی ساخته شده و سپس برای شکل‌گیری سکوها روی این سازه‌ها با خاک به شکل خاکریز پُر می‌شود. استادیوم آزادی با این روش ساخته شد.

استادیوم المپیکو یونیورسیتاریو به گفته عبدالعزیز فرمانفرماییان، ألترناتیو اصلی طراحی ورزشگاه آزادی بوده است. بعد از لغو میزبانی بغداد در المپیک 1960میلادی و میزبانی مکزیک ، ساخت استادیوم المپیک مکزیکوسیتی در زمان کوتاه و با هزینه کم ساخته شد. 13. شبیه‌ترین برادرِ ورزشگاه آزادی در بین برادران هسته خاکی‌اش، استادیوم اوتزن اورگان است که در سال 1967 ساخته شد.

جالب است بدانیم که طراحان ورزشگاه دانشگاهی اوتزن اورگان، اسیکمور اوگینز و مریل بودند که در طراحی ورزشگاه آزادی هم به فرمانفرماییان مشاوره دادند. 15. آخرین ورزشگاهی که در دنیا به شیوه ذکر شده ساخته شده، ورزشگاه آزادی است .

عبدالعزیز فرمانفرماییان هم در مصاحبه‌هایش گفته بود که قصد طراحی ورزشگاهی با سازه بتنی یا فلزی را داشت، اما محدودیت‌های شدید مالی ناشی از وضع اقتصادی کشور و وقایع وقت در مدیریت ورزش کشور و محدودیت زمانی باعث انتخاب این شیوه برای ساخت ورزشگاه آزادی شده است. 17. مجموعه ورزشی آزادی دارای سالن‌های چندمنظوره، سالن 12 هزار نفره و دریاچه مصنوعی، زورخانه سه گودی، مسجد و سالن 12 هزار نفری و استادیوم 40 هزار نفری است. زمین بازی این ورزشگاه از چمن و اطراف آن یک پیست دومیدانی در 8 ردیف از جنس تارتان قرار دارد.


 ا

قسمت غربی ورزشگاه و ضلع جنوبی، جایگاه ویژه است و جایگاه گزارشگران صدا و سیما، در جنب راست با ظرفیت 85 نفر ساخته شده‌ است. 19. زمان تخلیه این ورزشگاه 11 دقیقه محاسبه شده‌ است. تونل‌ها و راهروهای ورزشگاه به گونه‌ای پیش‌بینی شده‌اند که وسایل نقلیه مانند آتش‌نشانی، تمیزکاری و همچنین کانتینرهای مخصوص تلویزیون می‌توانند در هنگام لزوم تا نزدیک جایگاه بیایند. 20. طرح ورزشگاه براساس دید کامل برای همه تماشاچیان در نظر گرفته شده است، به‌طوری که بیشترین دید تماشاچی از مرکز زمین در شمال و جنوب 136 متر و در شرق و غرب 126 متر است. 21. طبق گزارشی که در مهرماه سال 1392 در بلیچر رپورت منتشر شد، ورزشگاه آزادی در میان 20 ورزشگاه برتر جهان جای گرفت. 22. این ورزشگاه برای مدت زیادی در رسانه‌های مطرح جهان از جمله گاردین به‌‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین ورزشگاه‌های جهان مطرح بود. 23. ورزشگاه آزادی تهران، از نظر استانداردها و ضوابط کنفدراسیون فوتبال آسیا، دارای نمره A است. 24. خاک مورد نیاز برای ساخت سازه آزادی از محل حفر دریاچه مجموعه و تخریب چند تپه موجود در مجموعه تامین شده که قطعات عظیم بتنی هم به حجم این خاک اضافه شده است.

بازسازی و مرمت این ورزشگاه صد هزارنفری در خردادماه سال 1381 به مدت یک سال و توسط شرکت سیمان رزین انجام شد. 25. بازسازی این ورزشگاه یا به اصلاح باززنده‌سازی آن نزدیک به 160 میلیارد تومان هزینه داشته است؛ این مبلغ صرف استحکام بخشی این استادیوم شده است. در این بازسازی سکوهای طبقه اول به‌طور کامل عایق‌کاری و رختکن‌های موجود بازسازی شد. 26. جالب است بدانید که گنجایش این استادیوم حدود 90 هزار نفر است که از این تعداد 35 هزار نفر در طبقه پایین و 55 هزار نفر در طبقه بالا جای می‌گیرند، اما در حالت فشرده گنجایش 100 هزار نفر را دارد. 27. استادیوم آزادی بزرگترین ورزشگاه خاورمیانه و چهارمین ورزشگاه بزرگ در آسیا است. 28. در فرآیند باززنده‌سازی این ورزشگاه نمایشگر ورزشگاه بازسازی شد و به‌صورت یک نمایشگر رنگی درآمد و همزمان با بازی ایران – آلمان مورد بهره‌برداری قرار گرفت. 29. ورزشگاه آزادی مشعلی زیبا دارد که در ضلع شرقی استادیوم قرار گرفته است.

روشن کردن مشعل، جزو لاینفک افتتاحیه رویدادهایی مانند بازی‌های آسیایی و المپیک است، چرا که برای المپیک، حمل مشعل چندماه پیش از آغاز رسمی بازی‌ها آغاز می‌شود و با گذر از کشورهای مختلف به محل برگزاری رویداد می‌رسد و در جریان افتتاحیه توسط یکی از بزرگان ورزش کشور میزبان روشن می‌شود. 31. علی باغبانباشی قهرمان دوومیدانی ایران و آسیا، ورزشکاری بود که برای افتتاحیه بازی‌های آسیایی تهران در سال 1353، مشعل ورزشگاه آزادی را روشن کرد.

در ایران اما بعد از بازی‌های آسیایی، رویداد اینچنینی دیگری برگزار نشد تا بهانه‌ای برای روشن شدن مشعلِ آزادی شود، به همین دلیل این مشعل بعد از آن بازی‌ها خاموش شد. 33. جالب است که بدانید مشعل این ورزشگاه پس از 44 سال، امسال روشن شد. فینال لیگ قهرمانان و میزبانی پرسپولیس در سال 1397 برای دیدار برگشت آن، بهانه‌ای شد برای آنکه مدیریت شرکت توسعه و نگهداری اماکن ورزشی که متولی ورزشگاه آزادی به حساب می‌آید، تصمیم به روشن کردن مشعل بگیرد. در نهایت مسئول ورزشگاه مشعل را روشن کرد و این اتفاق توسط ورزشکار خاصی صورت نگرفت! 34. در تاریخ 24 مهرماه 1386 کلنگ استادیوم 40 هزار نفری فوتبال سرپوشیده ویژه بانوان نیز در ضلع شمال غرب دریاچه در این مجموعه به زمین زده شد. مهم‌ترین خاطرات استادیم آزادی
35. این استادیوم در سال 1976 میلادی/1355 شمسی در خردادماه میزبان مسابقات جام ملت‌های آسیا بود. سفیدپوشان ایران در بازی فینال در مقابل کویت در 23 خرداد با تنها گل علی پروین به پیروزی رسیدند. 36. بازی تیم ملی ایران و استرالیا در سال 1376 نیز که به برد ایران در مقابل استرالیا و ورود ایران به جام جهانی 1998 فرانسه شد نیز در این ورزشگاه صورت گرفت. 37. از افراد مشهور و ستارگانی که در استادیوم آزادی حضور پیدا کردند، می‌توان به پله اشاره کرد که با تیم سانتوز وارد استادیوم شد و با تیم منتخب تهران مسابقه داد. 38. از چهره‌های جهانی دیگری که در این ورزشگاه بازی کردند، می‌توان به توستائو نیز اشاره کرد که دیداری دوستانه با پرسپولیس داشت.

در نوامبر 1975، فرانک سیناترا خواننده و هنرپیشه معروف آمریکایی در ورزشگاه آریامهر (آزادی) کنسرت اجرا کرد. 40. فیلم‌برداری فیلم آفساید، برنده خرس نقره‌ای در جشنواره بین‌المللی فیلم برلین در سال 2006 میلادی در این مکان انجام شده‌ است. 41. استادیوم آزادی میزبان گشایش المپیک آسیا 1353 خورشیدی بود. 42. این ورزشگاه میزبان بازی‌های اسلامی زنان 2015 میلادی بود. 43. ورزشگاه بزرگ آزادی رکورد حضور بیشترین تعداد تماشاگر در تاریخ رقابت لیگ قهرمانان آسیا را از آن خود کرده است.

جالب است بدانید بازی پرسپولیس – کاشیما، در همین چند روز اخیر در سال 1397 خورشیدی، با اختلاف پرتماشاگرترین فینال لیگ قهرمانان آسیا در تاریخ این مسابقات و 9 تورنمنت‌های پیشین بوده است.

رکورد حضور بیشترین تعداد تماشاگر در این ورزشگاه در بازی بین تیم‌های ملی ایران و عربستان در مرحله مقدماتی جام جهانی 1998 فرانسه ثبت شد که جمعیتی بالغ بر 120 هزار نفر با حضور در ورزشگاه آزادی از نزدیک تماشاگر بازی بودند؛ این دیدار با تساوی یک – یک تمام شد. 46. در آوریل سال 2015، تقابل دو تیم باشگاهی پرسپولیس ایران و النصر عربستان سعودی در مرحله گروهی رقابت‌های لیگ قهرمانان آسیا، بیش از 100 هزار تماشاگر ایرانی را به این ورزشگاه کشاند. این دیدار نیز رکورددار بیشترین تعداد حضور تماشاگر است. 47. رکورد قبلی هم متعلق به همین ورزشگاه و باشگاه پرسپولیس بود که در دیدار برابر الغرافه قطر برای این تیم ثبت شد. 48. از نظر بیشترین تعداد حضور تماشاگر، بدون شک دیدار مرحله پلی آف جام جهانی 1998 برابر استرالیا پرتماشاگرترین بود؛ آمارهای غیررسمی حاکی از حضور بیش از 128 هزار نفر در ورزشگاه بزرگ آزادی بود. دقیقه 19 گل هری کیول ورزشگاه آزادی را غرق در سکوت کرد، اما گل تساوی بازی توسط خداداد عزیزی به مثابه انفجار مهیبی بود که در این ورزشگاه رخ داد. این ورزشگاه چه با نام آریامهر و چه آزادی، افراد و وقایع مهم بسیاری را به خود دیده است که در این فرصت کوتاه به برخی از مهم‌ترین حوادث و حقایق این ورزشگاه پرخاطره اشاره شد.